Żylaki kończyn dolnych są jedną z najczęstszych chorób, diagnozowanych przez lekarzy rodzinnych. Pod pojęciem tym należy rozumieć trwałe poszerzenie żył w postaci sznurów lub splotów. Są one wyrazem przewlekłej niewydolności żylnej. Do głównych czynników ryzyka ich powstawania zaliczamy płeć żeńską, predyspozycję genetyczną, pracę w pozycji siedzącej czy też ciążę lub otyłość. Wszystkie te przyczyny prowadzą do wytworzenia się nadciśnienia żylnego oraz uszkodzenia zastawek żylnych, co powoduje cofanie się krwi i powstawanie żylaków kończyn dolnych.
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej nie ograniczają się wyłącznie do widocznych zmian naczyniowych. Pacjenci często skarżą się na uczucie ciężkości nóg, obrzęki nasilające się pod koniec dnia, nocne kurcze mięśni, a także świąd skóry czy przebarwienia. W zaawansowanych stadiach choroby mogą pojawić się zmiany troficzne oraz owrzodzenia żylne, które znacząco obniżają jakość życia.
Żylaki kończyn dolnych – przyczyny i leczenie
Istnieje wiele metod leczenia żylaków kończyn dolnych. Zaliczają się do nich metody zachowawcze oraz zabiegowe. W tej drugiej grupie wyróżnić możemy m.in. klasyczną operację Babcocka, skleroterapię i miniflebektomię ambulatoryjną.
W praktyce klinicznej często porządkuje się dostępne metody na leczenie zachowawcze i zabiegowe, aby ułatwić dobór postępowania do objawów oraz wyniku badania.
Przykładowe metody leczenia żylaków kończyn dolnych:
- metody zachowawcze
- klasyczna operacja Babcocka
- skleroterapia
- miniflebektomia ambulatoryjna
Współczesne wytyczne flebologiczne podkreślają znaczenie indywidualnego doboru metody leczenia na podstawie badania USG Doppler oraz stopnia zaawansowania choroby żylnej. Dzięki temu możliwe jest dopasowanie terapii do pacjenta i ograniczenie ryzyka nawrotów.
Miniflebektomia ambulatoryjna – na czym polega zabieg
Miniflebektomia ambulatoryjna, nazywana również operacją Mullera lub szydełkowaniem żył, wykonywana jest od blisko 40 lat, choć pierwsze zapisy o tym zabiegu pojawiły się już w starożytności. Jest to zabieg bezpieczny i małoinwazyjny. Stosuje się go przede wszystkim do usuwania żylaków żył powierzchownych, w tym żył odpiszczelowych, przeszywających oraz siatkowatych.
Zabieg wykonywany jest przy użyciu specjalnych haczyków chirurgicznych, a dzięki bardzo małym nakłuciom lub mikronacięciom nie ma konieczności zszywania skóry. Pozwala to na uzyskanie dobrego efektu estetycznego oraz skrócenie czasu gojenia.
Współcześnie coraz częściej łączy się miniflebektomię z innymi metodami, takimi jak ablacja termiczna laserowa (EVLT) czy ablacja radiowa (RFA), co umożliwia kompleksowe leczenie niewydolności żylnej.
Miniflebektomia przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym, w trybie chirurgii jednego dnia i charakteryzuje się szybkim powrotem do aktywności. Aktualne dane kliniczne potwierdzają wysoką skuteczność zabiegu oraz niski odsetek powikłań, pod warunkiem przestrzegania zaleceń pozabiegowych.
Zalecenia po zabiegu miniflebektomii żylaków
Po zakończeniu zabiegu pacjent może opuścić klinikę zazwyczaj po kilkudziesięciu minutach obserwacji. Okres rekonwalescencji jest krótki, jednak przestrzeganie zaleceń lekarskich ma kluczowe znaczenie dla gojenia oraz zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby.
W pierwszych dniach po zabiegu mogą wystąpić niewielkie zasinienia i obrzęk lub tkliwość w miejscach usuniętych żylaków. Są to objawy naturalne po zabiegu i zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni. W razie nasilonego bólu lub objawów infekcji konieczna jest konsultacja lekarska.
Poniżej zebrano kluczowe wskazówki dotyczące postępowania pozabiegowego, które pomagają zmniejszyć ryzyko powikłań i wspierają prawidłowe gojenie.
Najważniejsze zalecenia po miniflebektomii:
- jak najszybsze uruchomienie pacjenta
- regularne chodzenie po zabiegu
- unikanie długotrwałego siedzenia
- unikanie stania w miejscu
- unikanie butów na wysokim obcasie
- stosowanie opatrunków uciskowych lub pończoch kompresyjnych
- czasowa rezygnacja z prowadzenia samochodu przez kilka dni
Aktywność fizyczna i chodzenie po zabiegu
Operacja Mullera trwa zazwyczaj około 40–50 minut. Jednym z najważniejszych zaleceń po zabiegu jest jak najszybsze uruchomienie pacjenta. Regularne chodzenie po zabiegu poprawia odpływ żylny i zmniejsza ryzyko zakrzepicy żył głębokich.
Zaleca się unikanie długotrwałego siedzenia oraz stania w miejscu. Nie rekomenduje się również chodzenia w butach na wysokim obcasie, które zaburzają prawidłową pracę mięśni łydki.
Kompresoterapia i opatrunki uciskowe
Po miniflebektomii zaleca się stosowanie opatrunków uciskowych lub pończoch kompresyjnych II klasy ucisku (20–30 mmHg). Najczęściej terapia uciskowa trwa 2–3 tygodnie, jednak dokładny czas jej stosowania powinien być ustalony indywidualnie przez lekarza.
Ucisk powinien być równomierny i dobrze tolerowany. Zbyt silna kompresja może prowadzić do zaburzeń ukrwienia kończyny, natomiast zbyt słaba nie przyniesie oczekiwanych efektów terapeutycznych. Nowoczesne wyroby uciskowe są coraz lepiej dopasowane anatomicznie, co poprawia komfort pacjenta po zabiegu.
Pacjentom odradza się również prowadzenie samochodu przez kilka dni po zabiegu, zwłaszcza jeśli występują przejściowe zaburzenia czucia w operowanej kończynie.
Rekonwalescencja i profilaktyka nawrotu żylaków
Prawidłowa rekonwalescencja po zabiegu miniflebektomii obejmuje nie tylko stosowanie się do zaleceń bezpośrednio pooperacyjnych, ale także długofalowe działania profilaktyczne. Należy pamiętać, że zabieg usuwa istniejące żylaki, jednak nie eliminuje przyczyny choroby.
W profilaktyce nawrotów kluczowe znaczenie ma utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularna umiarkowana aktywność fizyczna, unikanie długotrwałego siedzenia oraz okresowe stosowanie kompresoterapii, szczególnie w sytuacjach zwiększonego obciążenia układu żylnego.
Źródła:
- Peter Gloviczki, Peter F. Lawrence, Suman M. Wasan, i in., "The 2023 Society for Vascular Surgery, American Venous Forum, and American Vein and Lymphatic Society clinical practice guidelines for the management of varicose veins of the lower extremities. Part II: Endorsed by the Society of Interventional Radiology", Journal of vascular surgery. Venous and lymphatic disorders, 2024
- Marianne G. De Maeseneer, Stavros K. Kakkos, Thomas Aherne, i in., "Editor's Choice - European Society for Vascular Surgery (ESVS) 2022 Clinical Practice Guidelines on the Management of Chronic Venous Disease of the Lower Limbs", European journal of vascular and endovascular surgery, 184-267, 2022
- Fedor Lurie, Brajesh K. Lal, Pier Luigi Antignani, i in., "Compression therapy after invasive treatment of superficial veins of the lower extremities: Clinical practice guidelines of the American Venous Forum, Society for Vascular Surgery, American College of Phlebology, Society for Vascular Medicine, and Interna", Journal of vascular surgery. Venous and lymphatic disorders, 17-28, 2019
-
4.0/5 (opinie 43)