Leczenie operacyjne palca strzelającego

Palec strzelający, zwany też trzaskającym i przeskakującym, to problem, który może dotyczyć wszystkich palców dłoni, ale najczęściej obejmuje kciuk lub palec serdeczny. Ścięgna palców od wewnętrznej strony dłoni pokryte są osłonkami, zwanymi pochewkami ścięgnistymi. Dzięki temu, że produkują one płyn, ścięgna zginaczy palców poruszają się w nich swobodnie. Jednak gdy dochodzi do częstych stanów zapalnych, mikrourazów lub przeciążeń w obrębie dłoni, płyn ten zaczyna wysychać, a ścianki pochewek się pogrubiają. To powoduje zawężenie przestrzeni wokół ścięgna i zaburzenie przesuwalności ścięgna w pochewce.

Objawem jest zgrubienie u podstawy palca, poranna sztywność, ból i trudność w jego wyprostowaniu. Czasami przeciśnięcie się ścięgna przez zwężoną pochewkę powoduje słyszalny trzask i bolesne przeskakiwanie najczęściej w trakcie próby wyprostowania zgiętego palca. Problem pojawia się najczęściej u osób pracujących dłońmi i wykonujących nimi powtarzalne ruchy. Lecz, jak podaje prof. Leszek Romanowski, Konsultant Wojewódzki w dziedzinie ortopedii i traumatologii narządu ruchu, zdarza się także u niemowląt i dzieci.

Objawy i diagnostyka palca strzelającego

Diagnozę ustala się na podstawie wywiadu i USG. Leczenie początkowo może być objawowe, obejmujące stosowanie leków przeciwzapalnych i fizjoterapii. Niektórzy lekarze proponują ostrzyknięcie miejscowe lekiem sterydowym. Jednak najczęściej leczenie objawowe nie przynosi pożądanych efektów. Wówczas leczeniem z wyboru jest zabieg operacyjny, który, jak twierdzi dr n.med. Piotr Czarnecki, konsultant w zakresie chirurgii i ortopedii kończyny górnej w Szpitalu w Śremie, jest leczeniem bardzo skutecznym.

Wskazania do leczenia operacyjnego:

• brak poprawy po leczeniu zachowawczym,
• nasilający się ból,
• utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu,
• utrzymujący się przykurcz palca mimo terapii.

Do przeciwwskazań należą m.in.: aktywna infekcja, zaburzenia krzepnięcia, cukrzyca oraz choroby ogólnoustrojowe zwiększające ryzyko powikłań.

Operacja palca strzelającego – metody leczenia

Celem zabiegu jest usunięcie przyczyny palca strzelającego, czyli zgrubienia pochewki ścięgnistej. Stosowane są dwie metody operacyjne: otwarta oraz przezskórna.

Metoda otwarta

W metodzie otwartej, cięcie uzależnione jest od miejsca występowania zgrubienia. Może być wykonane w bruździe poprzecznej dłoni u podstawy zajętego palca, w bruździe zgięcia kciuka albo na promieniowej stronie nadgarstka. Lekarz musi dojść do pogrubionej pochewki ścięgnistej, otworzyć ją i przeciąć. To powoduje odbarczenie ucisku na ścięgno. Jeśli cięcie wykonywane jest na nadgarstku, lekarze najczęściej odtwarzają pierścień pochewki, wyraźnie ją jednak poszerzając.

Metoda przezskórna

W metodzie przezskórnej nie ma cięcia skóry, szycia i blizn. Po znieczuleniu okolicy operowanej, lekarz wprowadza igłę w pogrubione miejsce i powoli oddziela pochewkę od ścięgna do momentu, aż igła będzie mogła się swobodnie poruszać.

Według dr Satishchandra Kale, specjalisty medycyny sportowej z Wielkiej Brytanii, otwarte cięcie jest wskazane jeśli dotyczy kciuka, małego palca lub występuje znaczny przykurcz.

Porównanie skuteczności metod

W badaniu z North American Journal of Medical Sciences z 2012 r. porównano metodę otwartą i przezskórną. Metoda otwarta rozwiązywała problem blokowania i bólu palca całkowicie. Metodę przezskórną uznano za skuteczną, tanią i łatwą, z niskim ryzykiem powikłań, która może być korzystną alternatywą w leczeniu palca strzelającego.

Ultrasonograficznie prowadzone uwolnienie ścięgna zyskuje na popularności. Dzięki obrazowaniu ultrasonograficznemu, lekarz precyzyjnie lokalizuje zgrubienie, co zmniejsza ryzyko uszkodzenia nerwów czy naczyń.

W dłuższym okresie skuteczność obu metod jest podobna, lecz metoda przezskórna może wiązać się z większym ryzykiem nawrotu.

Leczenie chirurgiczne palca z przykurczem u dzieci jest zwykle skuteczne, ale wymaga ostrożności. U dorosłych kluczowa jest rehabilitacja i profilaktyka nawrotów.

Rekonwalescencja i możliwe powikłania

Po zabiegu metodą otwartą część chirurgów stabilizuje dłoń opatrunkiem, inni zalecają szybkie uruchamianie. W przypadku odtwarzania pierścienia pochewki konieczne jest unieruchomienie na 3 tygodnie. W czasie gojenia należy unikać obciążeń i prowadzenia auta. W razie bólu zaleca się leki przeciwbólowe: Paracetamol lub Ibuprofen.

Okres rekonwalescencji wynosi 2–4 tygodnie. Powrót do pracy fizycznej i sportu możliwy jest po 4–6 tygodniach. Potencjalne powikłania obejmują infekcje, uszkodzenie nerwów, bliznowacenie lub nawroty. Kontrole lekarskie i przestrzeganie zaleceń są kluczowe.

Rehabilitacja i leczenie zachowawcze

Fizjoterapia i leczenie nieinwazyjne to opcja dla pacjentów niekwalifikujących się do operacji. Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mogą poprawić ruchomość i złagodzić objawy. Iniekcje kortykosteroidowe mogą pomóc w łagodzeniu stanu zapalnego i bólu.

Rehabilitacja pooperacyjna jest kluczowa dla pełnego powrotu do zdrowia. Indywidualnie dobrany program, prowadzony przez doświadczonego fizjoterapeutę, przyspiesza gojenie i poprawia zakres ruchu.