Soczewka z filtrem światła niebieskiego w leczeniu zaćmy

Operacyjne leczenie zaćmy koncentruje się wokół wymiany struktury, której dotyczy defekt związany z tą jednostką - soczewki oka. Do tej pory opracowanych zostało wiele różnych rodzajów implantów, różniących się m.in. ilością ognisk skupiających czy parametrami dodatkowymi, pozwalającymi np. leczyć równocześnie z zaćmą astygmatyzm.

Inny podział obejmuje posiadanie przez syntetyczną soczewkę filtra - dostępne są modele blokujące dostęp do oka światła niebieskiego czy żółtego.

Soczewki z filtrem światła niebieskiego

Światło niebieskie stanowi jedną ze składowych światła widzialnego docierającego do ludzkiego oka, obejmuje ono fale o długości z zakresu 390–500 nm. Wraz z promieniami UV, przy nadmiernej ekspozycji, może ono mieć szkodliwy wpływ na zmysł wzroku.

W warunkach fizjologicznych aparat oka przeciwdziała dostawaniu się do jego wnętrza szkodliwego światła. Wraz z wiekiem dochodzi nawet do przybierania przez naturalną soczewkę barwy żółtej, co neutralizuje docierające impulsy. Inaczej sprawa wygląda w przypadku choroby, gdy mechanizmy te stają się niewydolne, problem nasila się także po implantacji sztucznej soczewki. Od 1980 roku obecne na rynku są struktury blokujące światło UV, nie miały jednak one wpływu na światło niebieskie, które swobodnie mogło trafiać na najdalej położone elementy oka. Po zabiegu docierająca ilość promieniowania była większa niż przy obecności naturalnej struktury, co czasami powodowało u pacjentów odbiór niebieskawo podbarwionego obrazu.

Cyjanopia i inne skutki uboczne

Czy tylko pojawianie się cyjanopii sprowokowało okulistów do wprowadzenia struktur z filtrem światła niebieskiego? Otóż nie - jak wspomniano, przy standardowych implantach ilość tych fal docierająca do oka była znacznie zwiększona. W warunkach in vitro (laboratoryjnych) wykazano, że pod ich wpływem dochodzić może do obumierania komórek siatkówki, które to grozi ryzykiem wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej, zaczynającego się od stopniowego pogarszania się ostrości widzenia, a ostatecznie skutkującego ślepotą. Innym zaobserwowanym zjawiskiem była tendencja do rozwoju czerniaka błony naczyniowej oka. Prawdopodobnie odpowiedzialne za te stany są, powstające pod wpływem omawianej fali świetlnej w dużych ilościach, wolne rodniki.

Potencjalne skutki uboczne światła niebieskiego:

• Obumieranie komórek siatkówki
• Zwiększone ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej
• Możliwość rozwoju czerniaka błony naczyniowej oka
• Pojawienie się cyjanopii (niebieskiego zabarwienia obrazu)

Wpływ na starzenie się oka

Nowoczesne badania wykazują, że ekspozycja na światło niebieskie może również przyspieszać procesy starzenia się tkanek oka, co może prowadzić do zwiększenia ryzyka zwyrodnienia plamki żółtej, szczególnie u pacjentów z implantami soczewek bez filtra niebieskiego.

Wady i kontrowersje światła niebieskiego

Wątpliwości niektórych uczonych co do zastosowania tych implantów w leczeniu zaćmy wynikają z kilku przyczyn. Światło niebieskie odgrywa rolę w regulowaniu tzw. rytmu okołodobowego. Pod jego wpływem dochodzi do syntezy melatoniny, hormonu związanego z zasypianiem. Blokowanie dostępu tej części pasma widzialnego potencjalnie mogłoby powodować zaburzenia snu. Innym możliwym utrudnieniem miałoby być pogorszenie widzenia w nocy.

Źródłem światła niebieskiego jest nie tylko promieniowanie słoneczne, dociera ono do nas zewsząd - emitowane jest w dużych ilościach z ekranów komputerów, telewizorów czy telefonów komórkowych. Jak widać więc, rozpowszechnienie tego spektrum fali świetlnej jest niezwykle szerokie.

Do pacjenta należy decyzja dotycząca wyboru soczewki zastosowanej przy korekcie zaćmy - uczeni są podzieleni w kwestii korzystnych oraz negatywnych efektów tych struktur, blokujących dostęp do oka omawianej fali świetlnej. Znaczenie może mieć również koszt, bowiem tego typu implanty należą do segmentu premium i cechują się wyższą ceną niż ich standardowe odpowiedniki.

Potencjalne kontrowersje i wady soczewek z filtrem:

• Możliwe zaburzenia rytmu dobowego
• Ograniczenie syntezy melatoniny
• Ryzyko zaburzeń snu
• Pogorszenie widzenia w nocy
• Wyższy koszt zakupu soczewek

Zabieg leczenia zaćmy z filtrem niebieskim

Sam przebieg zabiegu leczenia zaćmy z wykorzystaniem soczewki z filtrem światła niebieskiego nie różni się od innych, jedyna zmiana dotyczy rodzaju implantowanej struktury.

Choć same soczewki są różne, procedura implantacji soczewki z filtrem światła niebieskiego nie wiąże się z większymi trudnościami w porównaniu do tradycyjnych implantów. Po zabiegu, podobnie jak w przypadku innych typów soczewek, pacjent może wrócić do domu tego samego dnia. Rehabilitacja wzroku jest zazwyczaj szybka, jednak wymaga przestrzegania zaleceń dotyczących ochrony oczu i unikania ekspozycji na zbyt jasne światło przez pierwsze dni po operacji.

Choć soczewki z filtrem niebieskiego światła mogą być bardziej kosztowne, dla pacjentów z ryzykiem zwyrodnienia plamki żółtej mogą stanowić cenną inwestycję w długoterminową ochronę zdrowia wzroku.