Co to są polipy nosa?

Polipy nosa to miękkie i bezbolesne rozrosty tkanek o charakterze nienowotworowym. Pochodzą z błony śluzowej wyściełającej przewody nosowe oraz zatoki przynosowe. Z reguły umiejscowione są w kompleksie ujściowo-przewodowym – gdzie zatoki przynosowe uchodzą do jam nosa. Powstawanie polipów często ma związek z przewlekłym stanem zapalnym błony śluzowej nosa i zatok.

Polipy kształtem przypominają łezkę, kroplę wody lub winogronka na szypułce. Mogą mieć biało-żółty kolor lub być przezroczyste i pokryte ropną wydzieliną. 

Do powstawania polipów przyczyniają się zmiany zapalne lub alergiczne błony śluzowej nosa. Nie bez znaczenia są także czynniki genetyczne. Niemal zawsze polipy nosa wiążą się ze zmianami polipowatymi w obrębie zatok. Dlatego ich leczenie powinno być kompleksowe. 

Jak się objawiają polipy nosa?

Polipy powodują zaburzenia drożności nosa, węchu, nieżyt nosa oraz ból przy pozbywaniu się wydzieliny. Objawy te na pewno są mocno dokuczliwe dla pacjenta. Największy odsetek dolegliwości występuje przede wszystkim u pacjentów z obniżoną odpornością.

Objawy polipów w nosie to:

  • niedrożność nosa,
  • zaburzenia węchu,
  • ból wnętrza nosa,
  • wodnista lub ropna wydzielina z nosa,
  • kichanie,
  • mowa nosowa,
  • spływanie wydzieliny po gardle,
  • chrapanie,
  • bezdech nocny,
  • nos nieco szerszy niż normalnie

W razie wystąpienia tych objawów należy udać się do laryngologa. Polipy mogą towarzyszyć też astmie oskrzelowej, jak również chronicznym nieżytom nosa i zatok. 

Ważne: Obecność polipów można zdiagnozować po przeprowadzeniu badania laryngologicznego oraz obrazowego.

Pomimo łagodnego charakteru polipy nosa mogą powodować liczne powikłania, jak np. obturacyjny bezdech senny, wyzwalanie kolejnych ataków astmy czy nawracające zapalenia zatok. Mogą tu też wystąpić rzadkie, lecz groźne powikłania, takie jak szerzenie się stanów zapalnych przez ciągłość – do oczodołu, opon mózgowych czy też zakrzepica żył zaopatrujących zatoki.

Rozrośnięte polipy mogą całkowicie wypełnić nozdrza, prowadząc do ucisku i zniekształcenia struktur nosa. Efektem może być wówczas zniekształcenie przegrody nosowej, a w skrajnych przypadkach zniszczenie kości i deformacja nosa.

Jak lekarz rozpoznaje polipy nosa?

Duże polipy lekarz może zobaczyć w rynoskopii przedniej. Wykonuje się ją przy pomocy wziernika Hartmana (dzięki temu możliwe jest uzyskanie lepszej widoczności jamy nosowej od przodu). W efekcie lekarz może zobaczyć gładkościenne, lśniące i uszypułowane lub nieuszypułowane struktury, które mogą mieć biało-żółty kolor lub być przezroczyste i pokryte ropną wydzieliną.

Jednak w celu dokładnego zlokalizowania polipów – a to będzie potrzebne przy planowaniu leczenia – laryngolog może wykonać: 

  • endoskopię – endoskop to instrument optyczny o średnicy 2,7 mm lub 4 mm podłączany do kamery, umożliwiający dokładne obejrzenie jam nosowych  i nosogardła,

  • fiberoskopię – badanie alternatywne do endoskopii; bardzo dobrze ocenia krtań, trochę słabiej jamę nosową,

  • tomografię komputerową – to niezbędne badanie. Tomografia CBCT (stożkowa) przy minimalnym napromieniowaniu (ok. 5 µSi) precyzyjnie, w obrazie 3D pokazuje wszystkie struktury jamy nosowej. 

  • rynomanometrię – ocenia przepływ powietrza przez nos dając informację o stopniu zablokowania.

Polipy w nosie – leczenie

Leczenie farmakologiczne polipów nosa może opierać się na lekach, płukaniach oraz sprejach. Bywa, że efekty przynosi podawanie steroidów donosowych. Dzięki nim polipy nosa znacznie się obkurczają. Gdy polipy łączą się zapaleniem zatok lub infekcją bakteryjną, można podać choremu antybiotyk.

Jeśli farmakologiczne metody się nie sprawdzą, wskazane będzie operacyjne usunięcie polipów, czyli polipektomia. W związku z tym, że polipy zwiastują zazwyczaj inne schorzenia w układzie oddechowym, po polipektomii istotna jest terapia choroby podstawowej (np. alergii).

Usuwanie polipów nosa w gabinecie (metoda przestarzała)

W czasie takiego zabiegu wprowadza się do nosa kleszcze i specjalną pętlę, którymi pojedynczo usuwa się polipy. Wszystko odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Po skontrolowaniu jam nosa i ewentualnym usunięciu pozostałych polipów, w razie potrzeby zakłada się opatrunki tamujące krwawienie.  

Warto wiedzieć: Czas trwania zabiegu wynosi zazwyczaj ok. 30-60 minut.

Laserowe usuwanie polipów nosa

W przypadku tej metody laser zastępuje szczypczyki. Precyzyjna wiązka lasera –  przenoszona przez delikatne włókna światłowodowe – zwęgla tkankę.

Laser może być użyty do usunięcia małych zmian. W czasie stosowania tej metody wytwarza się bardzo wysoka temperatura (ok. 1400° C), co powoduje uraz termiczny. Laser nie usuwa kości, a otwarcie zatok to zabieg na strukturach kostnych.

Operacja endoskopowa wycięcia polipów nosa

Zabieg ten (z ang. FESS – functional endoscopic sinus surgery) wykonuje się przy pomocy mikronarzędzi do operacji endoskopowych. Usunięcie zewnętrznych (obecnych w jamie nosowej) polipów można wykonać w gabinecie szczypczykami, shaverem lub laserem. Przyczep (korzeń) polipów znajduje się wewnątrz zatok, dlatego jedyną metodą umożliwiająca trwałe pozbycie się polipów jest endoskopowe otwarcie zatok.

Ściany zatok zbudowane są z kości, które należy mechanicznie usunąć. Operacja wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym i trwa około 3-4 godz. Często podczas zabiegu używa się wysokoobrotowej frezy chirurgicznej z odpowiednio wyprofilowanymi końcówkami (operacja typu Draf III).

Ważne: Jedynie szerokie otwarcie i oczyszczenie zatok daje szansę na trwałe efekty terapeutyczne.

Dzięki dużej precyzji zabiegu opatrunki pooperacyjne blokujące krwawienie rzadko są potrzebne.

Co po operacji polipów nosa?

W przypadku polipektomii nosa po zabiegu należy podawać przez kilka dni leki przeciwbólowe i (na ogół) antybiotyk. Zaleca się też ograniczenie aktywności fizycznej przez tydzień. 

Po zabiegu pacjent powinien zwrócić szczególną uwagę na ewentualne pojawienie się krwawienia z nosa lub jamy ustnej, wymioty czy podwyższoną temperaturę. Jeśli wystąpią, konieczna jest konsultacja lekarska.

Polipy w nosie – usuwanie – cena

Cena za:

  • endoskopowe usuwanie polipów nosa wynosi od 5000 zł do 16 000 zł (ceny na podstawie danych z 32 klinik oraz od 22 lekarzy),
  • usuwanie polipów nosa laserem wynosi od 500 zł do 2 500 zł,
  • wycięcie polipów nosa za pomocą shavera wynosi od 3 000 zł do 5 500 zł.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o usuwanie polipów nosa

  • Czy polipy zatok trzeba usuwać?

    Polipy nosa i zatok w znaczny sposób utrudniają zdrowe funkcjonowanie. W stanach zaawansowanych mogą prowadzić do powikłań. Dlatego tak ważne jest ich leczenie. Jeśli zawiedzie to farmakologicznie, konieczne będzie operacyjne usunięcie polipów.

  • Czy usuwanie polipa z nosa boli?

    Jama nosowa nie jest miejscem, które można całkowicie znieczulić. Dlatego działania w znieczuleniu miejscowym zawsze wykonywane są na granicy bólu. Znieczulenie ogólne to jedyny sposób na przeprowadzenie polipektomii.

  • Jak wygląda polip w nosie?

    Polip w nosie ma kształt przypominający łezkę, kroplę wody lub winogrona. Może mieć kolor biało-żółty lub być po prostu przezroczysty i pokryty śluzową czy ropną wydzieliną.

Źródła:

  • Rapiejko P., "Nowoczesna farmakoterapia polipów nosa", Alergia, 4 (26)/2005, 2005, ISSN 1641-5728
  • Zalesska-Kręcicka M., Kręsicki T., "Zarys otolaryngologii: podręcznik dla studentów i lekarzy", Akademia Medyczna we Wrocławiu, 2006, ISBN 978-83-7055-552-8
  • Medycyna Praktyczna, "Polipy nosa" (www.mp.pl)
  • Medycyna Praktyczna, "Obturacyjny bezdech senny" (www.mp.pl)