Jakie są przyczyny odstawania uszu?

Odstawanie małżowin usznych nie uznaje się za jednostkę chorobową - zmianom podlega bowiem wyłącznie kształt ucha, a jego funkcjonowanie jako narząd słuchu nie jest w tym wypadku zaburzone. Ciężko jest również jednoznacznie zdefiniować problem - pewni ludzie wygląd danego ucha będą oceniali jako najzupełniej normalny, inni z kolei będą zauważać odstępstwa od normy.

Znaleźć można jednak opinie, według których o odstawaniu uszu mówi się wtedy, gdy najbardziej wysunięty fragment płatka małżowiny znajduje się w odległości większej niż 2 cm od kości czaszki. Niezależnie od klasyfikacji, zjawisko może powodować problemy, głównie te natury psychologicznej, a poczucie inności skutkować może pojawieniem się u pacjenta kompleksów.

Dodatkowo, szczególnie w przypadku dzieci, posiadanie nietypowych uszu może być powodem gorszego traktowania przez rówieśników.

Genetyczne przyczyny odstających uszu

Największy wpływ na to, jak wyglądamy, ma informacja zapisana w naszych genach. Odstające uszy mogą być zatem cechą, którą odziedziczyliśmy po rodzicach - podejrzewać występowanie takiego zjawiska można szczególnie wtedy, kiedy któreś z rodziców również posiada małżowiny uszne o kształcie odbiegającym od normy.

Poruszając aspekt czynników genetycznych, należy również wspomnieć, że odstające uszy mogą być jedną z wielu wad wrodzonych pojawiających się u dziecka. Wymieniony defekt pojawia się m.in. w przebiegu:

• zespołu Downa,
• alkoholowego zespołu płodowego,
• dystrofii miotonicznej.

Budowa ucha a odstające uszy

Geny warunkują pojawianie się różnych cech, ale to w końcu nie one bezpośrednio stanowią budulec małżowiny usznej. "Rusztowanie" dla skóry tworzy chrząstka i to właśnie defekty rozwoju tej struktury odpowiadają za to, że uszy odstają.

Najczęściej spotykany jest niedorozwój czy brak tzw. grobelki - swego rodzaju fałdu chrząstkowego, który jest zlokalizowany za muszlą małżowiny. Defekty dotyczące tej struktury sprawiają, że ucho nabiera tendencji do zwijania się w kierunku przednim, co ostatecznie skutkuje odstawaniem uszu.

Przyczyną odstających uszu bywają ponadto zmiany obejmujące przerost muszli małżowiny usznej, defekty jej budowy (jak np. zbyt dużą jej głębokość) oraz zwiększone wymiary całej małżowiny usznej.

Inne przyczyny odstających uszu

Wymienione powyżej stanowiły rodzaje odstających uszu, gdzie defekt spowodowany był nieprawidłowościami budowy głównie chrzęstnego szkieletu ucha. Problem pojawiać się może jednak także na skutek zmian dotyczących kośćca czaszki.

W tym wypadku zmiany obejmować mogą wyrostek sutkowaty kości skroniowej (znajduje się on ku tyłowi od ucha, można go wyczuć palpacyjnie). W sytuacji, gdy struktura ta nadmiernie wystaje ponad powierzchnię czaszki, dochodzi do przesunięcia małżowiny usznej ku przodowi, czego efektem jest odstawanie uszu.

Pojawienie się defektu w obrębie małżowiny usznej bywa również związane z okresem życia wewnątrzmacicznego. Zdarza się, że ułożenie dziecka w jamie macicy jest takie, że uszy podlegają uciskowi i po urodzeniu u noworodka zauważalne jest ich odstawanie. W tej sytuacji defekt ustępuje jednak samoistnie po porodzie.

Wpływ urazów na wygląd uszu

Jedną z rzadszych przyczyn odstawania uszu, powodujących pojawienie się tej zmiany zwykle już w trakcie życia, są różnego rodzaju urazy okolicy małżowiny usznej. Czasami uszy odstają tylko pozornie: związane to jest z tym, że tkanki budujące małżowinę powiększają się w szybszym tempie w porównaniu do wzrostu głowy.

W takiej sytuacji problem może zniknąć wtedy, gdy proporcje wymienionych struktur i szybkość ich rozwoju osiągną stan równowagi.

Metody korekcji odstających uszu:

• zabiegi chirurgiczne, takie jak otoplastyka,
• stosowanie specjalnych opasek korekcyjnych dla noworodków.

Aktualne badania wskazują, że coraz więcej osób decyduje się na korektę odstających uszu z powodów estetycznych. Zabiegi chirurgiczne, takie jak otoplastyka, są skutecznym sposobem korekty kształtu małżowin usznych.

Warto jednak podkreślić, że zabiegi te są opcją wyłącznie dla osób, które osiągnęły już pełny rozwój uszu, co zazwyczaj następuje po ukończeniu 5-7 roku życia. Warto zauważyć, że niektóre nowoczesne techniki niechirurgiczne, takie jak specjalne opaski korekcyjne dla noworodków, mogą być stosowane we wczesnym dzieciństwie, aby zapobiec rozwojowi odstających uszu.