Balonikowanie żołądka - czy zabieg można wykonać u pacjenta w każdym wieku?

Za otyłość i nadwagę uznaje się nadmierną akumulację tkanki tłuszczowej, która może wywierać negatywny wpływ na stan zdrowia. Do rozpoznawania nadwagi i otyłości u pacjentów stosuje się indeks masy ciała, czyli tzw. BMI (body mass index), który oblicza się, dzieląc wagę pacjenta, wyrażoną w kilogramach przez kwadrat jego wzrostu, podany w metrach.

Za nadwagę WHO przyjmuje BMI wynoszące co najmniej 25 kg/m2, a za otyłość – wartość 30 kg/m2 i więcej. Pamiętać przy tym należy, że nadmiar tkanki tłuszczowej w naszym ciele wpływa na rozwój takich przewlekłych schorzeń jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca.

Z uwagi na fakt, że u wielu pacjentów leczenie nadwagi i otyłości metodą zwiększenia aktywności ruchowej i zmiany diety nie przynosi pożądanych efektów, coraz więcej osób zainteresowanych jest nieinwazyjnym zabiegiem chirurgii bariatrycznej, zwanym  balonikowaniem żołądka.

Zabieg taki polega na wprowadzeniu do światła żołądka specjalnego silikonowego balonu, który następnie operator wypełnia roztworem soli fizjologicznej. Wprowadzony i napełniony balon pomaga w redukcji wagi pacjenta poprzez ograniczenie pojemności żołądka.

Balonikowanie żołądka – na czym polega zabieg?

Zabieg balonikowania żołądka przeprowadza się w krótkim znieczuleniu dożylnym, a czas całej procedury najczęściej nie przekracza godziny. Balon wprowadzany jest do żołądka metodą endoskopową poprzez jamę ustną, gardło i przełyk pacjenta. Jednorazowo pozostaje on w żołądku do 6 miesięcy, po czym jest usuwany lub wymieniany.

Po założeniu balonu rozpoczyna się etap adaptacji trwający kilka dni. W tym czasie częste są nudności, wymioty i dyskomfort w jamie brzusznej — objawy te wynikają z reakcji żołądka na obecność ciała obcego w żołądku. Standardowo zaleca się stopniowe rozszerzanie diety: od płynów, przez pokarmy półpłynne, aż po dietę stałą.

Wprowadzony balon zmniejsza pojemność żołądka, dzięki czemu pacjent szybciej odczuwa sytość. Aby efekty były trwałe, niezbędna jest współpraca z dietetykiem i konsekwentne kształtowanie nowych nawyków żywieniowych. Programy kontrolne oraz edukacyjne znacząco zwiększają skuteczność terapii.

Balonikowanie żołądka a wiek pacjenta

Sam wiek nie jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia zabiegu balonikowania żołądka, jednakże zabieg u pacjentów starszych obarczony jest większym ryzykiem działań niepożądanych. Wynika to z faktu, że osoby starsze często cierpią na różnorodne schorzenia układu sercowo-naczyniowego.

U pacjentów jednocześnie otyłych i w starszym wieku zazwyczaj stwierdzić można zaawansowane zmiany miażdżycowe tętnic, w tym tętnic wieńcowych. Wszystko to sprawia, że sedacja musi być prowadzona ostrożnie, co ma znaczenie także przy kwalifikacji do zabiegu.

BIB u osób młodych i starszych

Rekomendacje European Association for the Study of Obesity wskazują, że pacjenci starsi, mający 65 lat i więcej, nie powinni być wykluczani z leczenia jedynie na podstawie wieku. Bierze się pod uwagę również niedobory witaminowe, ryzyko zgonu, utratę masy mięśniowej oraz powstawanie złogów w drogach żółciowych.

Dane na temat skutków zabiegów BIB u osób poniżej 18 roku życia są bardzo ograniczone. Balon bariatryczny nie jest rutynowo stosowany w tej grupie, choć rozwijane są programy wspierające leczenie otyłości młodzieńczej bez konieczności procedur inwazyjnych.

W ostatnich latach zwraca się uwagę na rosnącą częstość otyłości wśród dzieci i młodzieży, co podkreśla znaczenie wczesnych interwencji żywieniowych i behawialnych.

Przeciwwskazania i powikłania balonikowania żołądka

Niestety, leczenia otyłości balonem żołądkowym nie można przeprowadzić u wszystkich zainteresowanych nim chorych. Przeciwwskazania do zabiegu dzieli się na względne i bezwzględne.

Do przeciwwskazań bezwzględnych zalicza się m.in.:

• ciążę,
• karmienie piersią,
• zaburzenia układu krzepnięcia,
• niektóre choroby wątroby,
• znaczną (powyżej 5 cm) przepuklinę rozworu przełykowego,
• obecność zmiany mogącej krwawić (np. wrzody żołądka lub dwunastnicy).

Przeciwwskazania względne obejmują m.in.:

• zapalenie przełyku,
• chorobę Crohna,
• przebyte operacje jamy brzusznej.

Możliwe działania niepożądane

Do potencjalnych działań niepożądanych związanych z balonem należą m.in.: przedłużające się wymioty, odwodnienie, refluks żołądkowo-przełykowy oraz — rzadko — przemieszczenie balonu czy niedrożność przewodu pokarmowego.

Regularne kontrole lekarskie oraz stosowanie się do zaleceń zmniejszają ryzyko wystąpienia powikłań.

Coraz większą uwagę przykłada się do indywidualizacji terapii pacjenta i oceny, czy balonikowanie jest optymalnym rozwiązaniem. W niektórych przypadkach lepsze efekty mogą przynieść alternatywne metody, takie jak farmakoterapia, terapie behawioralne lub chirurgia bariatryczna.