Rodzaje transplantacji włosów w leczeniu łysienia

Przedwczesne łysienie dotyczy coraz większej ilości ludzi. Choć jest zdecydowanie częstsze u mężczyzn, problem występuje także u kobiet. Związek z nim ma wiele stanów, takich jak zaburzenia hormonalne, niedożywienie czy różne jednostki chorobowe.

Portal Medscape.com podaje, że utrata włosów występuje nawet u 60% przedstawicieli populacji męskiej i 10% kobiet.

Metody przeszczepu włosów

W leczeniu łysienia stosowane są metody farmakologiczne, na rynku obecne są preparaty zawierające minoksydyl czy finasteryd. Mają one jednak ograniczone zastosowanie, z czego wynika decyzja wielu pacjentów o podejściu do leczenia zabiegowego.

Przykłady metod farmakologicznych i zabiegowych:

• Preparaty z minoksydylem lub finasterydem
• Nowoczesne urządzenia do pobierania mieszków
• Systemy robotyczne, np. ARTAS
• Różne techniki przeszczepu włosów (FUT, FUE, BHT, GHO, S.A.F.E.R.)

W ostatnich latach rozwój technologii medycznych pozwolił na wprowadzenie urządzeń wspomagających proces pobierania i implantacji mieszków włosowych, co skraca czas zabiegu i zwiększa jego precyzję. Coraz częściej stosuje się także systemy robotyczne, takie jak ARTAS, które wykorzystują sztuczną inteligencję do wyboru optymalnych mieszków włosowych.

Metoda FUT (Follicular Unit Transplantation)

Przeszczepy grup mieszków (ang. follicular unit transplantation, FUT) wykorzystywane były już w latach 50. XX wieku. Metoda polega na pobraniu z okolicy owłosionej (zwykle skóra bocznej, tylnej części głowy) cieniutkiego paska skóry. Kolejnym etapem, w którym rolę odgrywa mikroskop, jest podział tego fragmentu na dużą ilość (podczas jednego zabiegu nawet 2000-4000) zdecydowanie mniejszych jednostek, nazywanych miniprzeszczepami (3-8 grupek włosowych) oraz mikroprzeszczepami (gdy zawierają 1-2 grupy mieszkowe).

Pojawić się może pytanie: dlaczego nie przeszczepić pobranego materiału w całości od razu w nowe miejsce? Owszem, we wcześniejszych latach stosowane było takie rozwiązanie, aczkolwiek osiągany efekt często był nienaturalny – implantacja małych zgrupowań włosów pozwala lepiej odwzorować fizjologiczny wygląd fryzury.

Metoda FUE (Follicular Unit Extraction)

Kolejną procedurą jest ekstrakcja grup mieszków (ang. follicular unit extraction, FUE), technika młodsza od FUT. Pierwszy raz z sukcesem wykonano ją w 1989 roku w Australii. Pomija się tutaj pobieranie skóry, bezpośrednio podlegają temu pojedyncze mieszki włosowe.

Przyrządem o wielkości około milimetra wycinane są fragmenty zawierające 1 do 4 włosów, następnie ulegają one wszczepieniu w okolicę biorczą – za jednym razem zwykle możliwe jest przeniesienie około 2000 implantów. W tym wypadku okolicą pobrania też jest owłosiona skóra głowy.

Aktualne badania sugerują, że FUE wiąże się z krótszym czasem gojenia oraz mniejszym dyskomfortem po zabiegu w porównaniu z FUT. Jednak w przypadku dużych obszarów łysienia, FUT nadal może być efektywniejsze pod kątem liczby przeszczepów.

Body Hair Transplant (BHT)

Trzecią opcję stanowi tzw. body hair transplant. W tym wypadku wykorzystanie znajduje owłosienie obecne w innych rejonach ciała (klatka piersiowa, okolica rąk czy nóg, pachy). Poza odmienną lokalizacją, skąd pobiera się materiały, przebiegiem przypomina FUE.

Techniki GHO i S.A.F.E.R.

Do najnowszych dostępnych opcji terapeutycznych należą GHO oraz S.A.F.E.R. Pierwsza wykorzystuje igły o wielkości około 0,6 mm do pobierania włosów, tym samym narzędziem pobrane tkanki podlegają później implantacji. W przypadku drugiej stosowane jest podciśnienie zasysające włosy z miejsca biorczego do specjalnej tuby, a następnie, również z wykorzystaniem ciśnienia, umieszczane we wcześniej przygotowanych mikronacięciach.

W 2024 roku pojawiły się pierwsze doniesienia o łączeniu technik mechanicznych z terapiami komórkowymi, takimi jak przeszczepy z dodatkiem PRP (Platelet Rich Plasma) lub komórek macierzystych, co ma na celu poprawę przeżywalności przeszczepionych mieszków i szybszą regenerację skóry.

Efekty i bezpieczeństwo zabiegów

Każda z opisywanych technik ma swoje wady i zalety. Przy FUT pozostaje blizna, co prawda niewielkich rozmiarów (około 1 milimetra), ale jednak mogąca być widoczna u osób noszących krótko ścięte włosy. FUE nie grozi ryzykiem takiego powikłania, na skutek pobierania pojedynczych przeszczepów ślady po nich są minimalnej wielkości, trwa jednak zdecydowanie dłużej od pierwszej opisywanej.

Główne zalety i wady metod:

• FUT – większa liczba przeszczepów, ale blizna liniowa
• FUE – brak blizny liniowej, dłuższy czas zabiegu
• BHT – możliwość użycia włosów z innych części ciała
• GHO/S.A.F.E.R. – minimalne ryzyko blizn, precyzyjne pobieranie

Body hair transplant z kolei raczej ograniczona jest do populacji męskiej, u której występuje większa ilość owłosionych okolic na ciele, z których możliwe byłoby uzyskanie przeszczepu. W najnowszych technikach pobiera się najmniejszą możliwą ilość materiału, w ich przypadku nie istnieje jakiekolwiek ryzyko pojawienia się blizn.

Na efekty zabiegu trzeba poczekać. Proces wzrastania nowych włosów zajmuje różny okres, niektóre z nich mogą pojawić się nawet po kilkunastu miesiącach od leczenia. Czasami konieczne może być powtórzenie przeszczepu (głównie celem zagęszczenia włosów, co wynika z ograniczonej ilości możliwych do przeszczepienia podczas jednego zabiegu jednostek włosowych).

Obecne wytyczne międzynarodowych towarzystw trychologicznych podkreślają, że bezpieczeństwo zabiegu zależy od doświadczenia chirurga, jakości użytego sprzętu oraz prawidłowej kwalifikacji pacjenta. Ryzyko powikłań, takich jak infekcje czy niewłaściwy kierunek wzrostu włosa, jest minimalne przy zachowaniu wysokich standardów procedury.

Czynniki indywidualne i kwalifikacja pacjenta

Pewnym wrodzonym skłonnościom do wypadania włosów, mającym znaczenie szczególnie u mężczyzn (występujące w rodzinie łysienie, wysoki poziom androgenów) nie da się zapobiec. Ratunek przynieść może wtedy właśnie przeszczep. Niezależnie od tego, ze względu na różną etiologię, gdy nagle włosy zaczynają wypadać należy skonsultować się z lekarzem i starać się odnaleźć przyczynę tego stanu.

Przed kwalifikacją do zabiegu wykonywana jest szczegółowa diagnostyka, obejmująca badania krwi, ocenę poziomu hormonów, analizę stanu skóry głowy oraz wywiad dotyczący przebiegu łysienia. Coraz częściej stosuje się także trichoskopię cyfrową, która pozwala ocenić gęstość i grubość włosów w różnych rejonach głowy.

Zakres diagnostyki przed przeszczepem obejmuje:

• Badania krwi i ocenę hormonów
• Analizę stanu skóry głowy
• Wywiad dotyczący historii łysienia
• Badanie trichoskopowe

Znaczenie ma również wiek pacjenta – młodsze osoby mogą wymagać dodatkowych zabiegów w przyszłości, jeśli proces łysienia będzie postępował. Dlatego planowanie przeszczepu powinno uwzględniać długoterminową strategię leczenia.