Czy żylaki nóg trzeba leczyć?

Według szacunków Society of Interventional Radiology, niewydolność żył układu powierzchniowego może dotykać nawet 60% populacji na świecie. W różnych krajach rozwiniętych statystyki zachorowalności są na podobnym poziomie.

Na przykład, według danych American Society for Vascular Surgery, w USA na żylaki nóg cierpi 33% kobiet i 17% mężczyzn. Natomiast Polskie Towarzystwo Flebologiczne podaje, że połowa naszych rodaków cierpi na schorzenia żylne, w tym 36% kobiet i 28% mężczyzn. Częstość występowania tego schorzenia wzrasta wraz z wiekiem i dotyka częściej kobiet niż mężczyzn.

Żylakami nazywamy rozszerzenia żył powierzchniowych, które mogą przyjmować postać węzłowatych sznurów lub kłębków, często z uwypukleniami. Schorzenie to powstaje na skutek zaburzenia stosunku między ciśnieniem krwi, panującym w żyłach kończyn dolnych, a wytrzymałością ich ścian. Za najważniejszy czynnik, mający wpływ na powstawanie żylaków, uważa się niewydolność zastawek żylnych.

Objawy i rozwój żylaków nóg

W początkowej fazie choroby żylaki nie powodują żadnych dolegliwości, jedynie defekt kosmetyczny w postaci pajączków i żył siateczkowatych. Dopiero w postępującym etapie schorzenia następuje uczucie ciężkości nóg, obrzęki, bóle, pieczenie i kurczenie kończyn. Zaawansowana choroba żylna uwidacznia się za pomocą wężykowatych splotów i sznurów żylnych oraz balonowatych uwypukleń.

Żylaki mogą negatywnie wpływać na jakość życia, ograniczając aktywność fizyczną i powodując uczucie zmęczenia kończyn po długotrwałym staniu lub siedzeniu. Chorzy często zgłaszają również nocne skurcze mięśni łydek.

Niektóre osoby zauważają, że dolegliwości nasilają się pod koniec dnia lub po intensywnym wysiłku fizycznym, co jest związane z gromadzeniem się krwi w żyłach pod wpływem grawitacji.

Powikłania nieleczonych żylaków

Nieleczone żylaki nóg mogą doprowadzić do poważnych stanów zapalnych i innych komplikacji. Rozwój choroby żył powierzchniowych może z czasem prowadzić do zmian w skórze, przebarwień okolicy kostek oraz ścieńczenia tkanek, co sprzyja urazom.

Jednym z powikłań żylaków kończyn dolnych jest zakrzepowe zapalnie żył, które objawia się kłuciem, bólem i zaczerwieniem w okolicy żylaka, a także zgrubieniem naczynia krwionośnego. Zapalenie takie może utrzymywać się nawet 14 dni i bywa zwiastunem innych schorzeń ogólnoustrojowych.

Kolejnym możliwym powikłaniem żylaków kończyn dolnych jest owrzodzenie żylakowe. To schorzenie rozpoczyna się najczęściej obrzękiem, przechodzącym w stwardnienie skóry. Nieleczone owrzodzenia żył mogą doprowadzić do przerostu tkanką włóknistą brzegów owrzodzenia, co w rezultacie może spowodować stan zapalny w mięśniach i powięziach. W takich ekstremalnych przypadkach jedynym skutecznym sposobem leczenie jest amputacja chorej kończyny.

Najgroźniejszym powikłaniem nieleczonych żylaków jest zator tętnicy płucnej. Zatorowość płucna powoduje, że – w wyniku przemieszczenia się skrzepliny – dochodzi do zamknięcia naczyń płucnych i wystąpienia takich objawów jak ból za mostkiem, duszności, uporczywy kaszel z krwiopluciem, zimne poty itd.

Zakrzepica żył głębokich może przebiegać bezobjawowo i być trudna do zdiagnozowania bez badań obrazowych, dlatego w przypadku wystąpienia silnego bólu, obrzęku jednej kończyny lub nagłych duszności, konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Skuteczne metody leczenia żylaków

Leczenie żylaków kończyn dolnych może odbywać się na cztery różne sposoby, do których należy kompresoterapia (szczególnie przy owrzodzeniach żylnych), farmakoterapia (leki flebotropowe), skleroterapia (wstrzyknięcie do niewydolnej żyły substancji powodującej zamknięcie naczynia i odłączenie go od krwiobiegu) oraz leczenie zabiegowe (w tym operacja na żylaki).

Najpopularniejsze metody leczenia żylaków:

• kompresoterapia,
• farmakoterapia lekami flebotropowymi,
• skleroterapia (płynowa lub pianowa),
• leczenie zabiegowe operacyjne,
• ablacja laserowa i radiofrekwencja.

Nowoczesne techniki usuwania żylaków obejmują również ablację laserową oraz radiofrekwencję. Obie metody wykorzystują energię do zamknięcia niewydolnych żył, co pozwala na ich bezinwazyjne usunięcie bez konieczności klasycznego nacięcia chirurgicznego.

Skleroterapia pianowa jest kolejną techniką stosowaną szczególnie w przypadku mniejszych żylaków i zmian siateczkowatych. Preparat pianowy skutecznie zamyka naczynie, co zmniejsza widoczność zmian i poprawia przepływ krwi przez zdrowe naczynia.

W początkowej fazie choroby można skorzystać także z leczenia uciskowego, polegającego na noszeniu rajstop, pończoch, podkolanówek lub opasek uciskowych. Zmniejszają one zastój krwi w żyłach, redukują obrzęki oraz zapobiegają zakrzepowemu zapaleniu żył głębokich i powierzchniowych.

Profilaktyka żylaków i codzienna troska o żyły

Profilaktyka żylaków obejmuje utrzymanie zdrowej masy ciała, regularną aktywność fizyczną, unikanie długotrwałego stania lub siedzenia oraz noszenie obuwia i odzieży, które nie uciskają żył. Ćwiczenia poprawiające krążenie, takie jak spacery, pływanie lub jazda na rowerze, mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia układu żylnego.

Podnoszenie kończyn dolnych ponad poziom serca podczas odpoczynku może również zmniejszać obrzęki i poprawiać odpływ krwi żył dolnych kończyn. Skuteczna profilaktyka obejmuje także regularne kontrole lekarskie, zwłaszcza u osób z historią chorób żylnych w rodzinie.

Z uwagi na przewlekły charakter chorób żył, współpraca z lekarzem i flebologiem pomaga w opracowaniu indywidualnego planu leczenia i monitorowania progresji schorzenia.