Kształt uszu, ze względu na lokalizację anatomiczną tych struktur, stanowi jeden z elementów, na podstawie których oceniana jest uroda ludzkiej twarzy. Defekty w obrębie małżowin usznych bywają przyczyną kompleksów, a w przypadku dzieci zdarza się, że stanowią one powód do wyśmiewania ich przez rówieśników.
Jednym z problemów z wyglądem uszu jest ich odstawanie. Zjawisko to nie jest wcale rzadkie: jak podaje The British Association of Aesthetic Plastic Surgeons, 1 do 2% Brytyjczyków uważa swoje małżowiny za nadmiernie odstające. Choć wydawać by się mogło, że odstawanie to po prostu odstawanie, jest jednak zgoła odmiennie.
Rodzaje odstających uszu

Pod uwagę w kwestii definiowania tego, czy uszy nadmiernie odstają, brane są głównie odczucia pacjenta. Pojawiają się jednak także próby stworzenia medycznej definicji, na podstawie której można by określać, czy problem rzeczywiście występuje. Jedną z nich są normy publikowane na portalu emedicine.medscape.com, według których uszy uznaje się za odstające wtedy, gdy znajdują się o więcej niż 15-20 mm od powierzchni czaszki lub gdy kąt mierzony od tego miejsca do małżowiny usznej jest większy niż 21-30 stopni.
Odstające uszy mogą być przemijające. Taka sytuacja zdarza się u noworodków, u których defekt ten bywa spowodowany ułożeniem dziecka w łonie matki. W takim wypadku, po pewnym czasie od urodzenia, gdy siły mechaniczne przestają oddziaływać na małżowiny uszne, problem samoistnie znika.
U dzieci, u których odstawanie uszu jest wynikiem defektów anatomicznych, do samoistnej korekty zasadniczo nie dochodzi. Problem może obejmować tylko jedno ucho lub dotyczyć obu małżowin usznych.
Przyczyną odstających uszu bywają rozmaite zmiany, obejmujące:
- nieprawidłowości wykształcenia fałdu grobelkowego (element ucha znajdujący się za muszlą małżowiny), obejmujące m.in. jego całkowity brak lub przyjmowanie przez niego płaskiego kształtu,
- przerost muszli małżowiny usznej lub defekty jej budowy, jak np. zbyt duża jej głębokość,
- zwiększone wymiary całej małżowiny usznej (tzw. makrocja).
Wymienione powyżej stanowiły rodzaje odstających uszu, gdzie defekt spowodowany był nieprawidłowościami budowy głównie chrzęstnego szkieletu ucha. Problem pojawiać się może jednak także na skutek zmian dotyczących kośćca czaszki. W tym wypadku zmiany obejmować mogą wyrostek sutkowaty kości skroniowej (znajduje się on ku tyłowi od ucha, można go wyczuć palpacyjnie). W sytuacji, gdy struktura ta nadmiernie wystaje ponad powierzchnię czaszki, dochodzi do przesunięcia małżowiny usznej ku przodowi, czego efektem jest odstawanie uszu.
Przyczyny odstających uszu:
- defekty anatomiczne,
- zmiany w kośćcu czaszki,
- czynniki genetyczne,
- urazy w okolicy głowy.
Omawiany problem bywa wrodzony lub nabyty. Z pierwszą sytuacją mamy do czynienia np. wtedy, gdy odstające uszy są cechą rodzinną i pojawiają się na skutek dziedziczonych genów. Nadmierne odstawanie uszu może również pojawiać się już w trakcie życia, np. na skutek przebycia urazów w okolicy głowy.
Wpływ odstających uszu na życie codzienne

Odstające uszy mogą wpływać na samoocenę i pewność siebie osób, które się z tym problemem borykają. U dzieci może to prowadzić do trudności w relacjach z rówieśnikami, a także do problemów emocjonalnych. Dorośli często zmagają się z podobnymi uczuciami, co może wypływać na ich relacje społeczne i zawodowe.
Oprócz aspektów psychologicznych, odstające uszy mogą powodować dyskomfort fizyczny, zwłaszcza w przypadku noszenia okularów lub nakryć głowy. Dlatego też wiele osób decyduje się na zabieg korekcyjny, aby poprawić komfort życia codziennego.
Metody korekcji odstających uszu
Niezależnie od ich rodzaju, odstające uszy nie muszą martwić pacjenta przez całe życie - przebycie zabiegu otoplastyki pozwala bowiem uzyskać pożądany kształt małżowin usznych. Zabiegi takie przeprowadzane są zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci.
Otoplastyka jako rozwiązanie chirurgiczne
Otoplastyka, czyli chirurgiczna korekta uszu, jest skuteczną metodą leczenia odstających uszu. Zabieg ten polega na modelowaniu chrząstki ucha w celu nadania jej właściwego kształtu i zmniejszenia kąta odstawania. Istnieją różne techniki wykonywania otoplastyki, a wybór odpowiedniej metody zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz stopnia deformacji.
Zabieg otoplastyki jest zazwyczaj bezpieczny i przynosi trwałe efekty. Po operacji pacjenci muszą przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących pielęgnacji i unikania urazów w okolicy uszu, aby zapewnić prawidłowe gojenie się i osiągnięcie optymalnych rezultatów estetycznych.
Alternatywne metody leczenia
Oprócz chirurgicznej korekcji uszu, istnieją również mniej inwazyjne techniki oraz terapie zachowawcze. Metody niechirurgiczne obejmują noszenie specjalnych opasek lub szyn, które pomagają w modelowaniu chrząstki ucha u noworodków i małych dzieci. Terapia ta jest skuteczna głównie wtedy, gdy wady koryguje się we wczesnym okresie życia, kiedy chrząstka jest jeszcze bardzo plastyczna.
Nowoczesne techniki medyczne
W niektórych przypadkach możliwe jest również zastosowanie technik laserowych lub zastrzyków z wypełniaczy, które mogą poprawić wygląd uszu bez potrzeby inwazyjnej operacji.
Źródła:
- Kausar Ali, Jesse D. Meaike, Renata S. Maricevich, Asaf Olshinka, "The Protruding Ear: Cosmetic and Reconstruction", Seminars in Plastic Surgery, 31(3), 152-160, 2017
- Yangyang Lin, Elsa M. Ronde, Hashir A. Butt i inni, "Prominent Ear", JPRAS Open, 38, 14-24, 2023
- Badi Aldosari, Mohammed Khan, Mohammed Alkarzae, Atheer Alzubaidi, "The Public Awareness of Protruding Ears and Its Management in Saudi Arabia", Saudi Journal of Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery, 24(1), 2022
- Sachin S. Pawar, Cody A. Koch, Craig Murakami, "Treatment of Prominent Ears and Otoplasty", JAMA Facial Plastic Surgery, 17(6), 449-454, 2015