Usuwanie tatuaży laserem

W przeszłości rysunki na ciele miały charakter symboliczny i niewiele osób mogło dostąpić zaszczytu wykonania sobie tatuażu. Posiadali je szamani spełniający obrzędy rytualne i wojownicy. Znacznie później stały się popularne w subkulturze więziennej i światku przestępczym. Rysunki i symbole nanoszone na ciało miały charakter informacyjny i określały pozycję w hierarchii społeczności. Dzisiaj posiadanie tatuażu najczęściej związane jest z modą. Wykonują go zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Rozmiary i kolorystyka rysunków jest bardzo różna. Niektórzy preferują delikatne elementy dekoracyjne, inni trwale malują niemal całe ciało. Z danych Statistic Brain Research Institute wynika, że około 14% Amerykanów posiada tatuaż, natomiast wśród osób w wieku 26-40 lat odsetek ten wzrasta do 40%. Amerykanie wykonują tatuaże, aby wyrazić swój buntowniczy charakter (29%), poczuć się bardziej seksownym (31%) lub bardziej inteligentnym (5%).

Tatuaż ze względów medycznych można wykonać nawet u osób poniżej 18 roku życia. Najczęściej przybiera formę napisu na nadgarstku informującego o chorobie, np. choruję na cukrzycę. Na tatuaż ze względów zdrowotnych decydują się też osoby ze szpecącymi przebarwieniami na skórze.

Co to jest tatuaż?

Tatuaż to trwały rysunek na ciele wykonany poprzez wprowadzenie pod skórę specjalnych pigmentów. Powinien być wykonywany przez wykwalifikowaną osobę. Zabiegi amatorskie grożą poważnymi powikłaniami i rysunkami znacznie odbiegającymi od zaplanowanych. Trudniej je też usunąć. Tatuaż wykonywany jest po wydepilowaniu i odkażeniu skóry. Do pracy używa się sterylnych narzędzi. Po uzgodnieniu wzoru nanosi się go na ciało za pomocą specjalnej kalki. Dzięki temu osoba pragnąca wykonać sobie tatuaż może przekonać się, jak będzie wyglądała i czuła się z wybranym rysunkiem. Następnie kolorowe tusze wstrzykuje się pod skórę za pomocą elektrycznej igły. Niewielkie wzory wykonywane są na jednej sesji zabiegowej, większe wymagają kilku. Pigmenty wykorzystywane do tatuowania pochodzą najczęściej z Indii.

Doktor Jurge Serup z Kliniki Dermatologii Kopenhaskiego Szpitala Uniwersyteckiego jest ekspertem w dziedzinie leczenia powikłań po tatuażach i usuwania tatuaży. Z powodu wzrastającej liczby reakcji alergicznych zaobserwowanych na swoim oddziale dr Serup przeprowadził analizę laboratoryjną 56 kolorowych pigmentów najbardziej popularnych marek w Danii. Wyniki opublikowane w czasopiśmie Experimental Dermatology wskazują na duże różnice pomiędzy charakterystyką pigmentów. Tusze – nawet w obrębie tego samego koloru różniły znacznie wielkością cząsteczek, stopniem rozpuszczalności w wodzie i zawartością substancji organicznych. Niektóre z nich zawierały w swoim składzie duże ilości policyklicznychwęglowodorów aromatycznych przekraczające europejskie normy. Dotyczyło to szczególnie tuszy czarnych.

Przyczyny usuwania tatuażu

Wiele osób wykonuje tatuaż pod wpływem impulsu zapominając, że jest to trwały element dekoracyjny. Amerykańska Akademia Dermatologii podaje, że aż 36% posiadaczy tatuażu żałuje, że go wykonało. Jedną z przyczyn usuwania tatuażu jest chęć zdobycia wymarzonej pracy i osiągnięcia wyższej pozycji społecznej. Firma HR Bartender przeprowadziła ankietę wśród pracodawców. Zapytała, czy pracodawcy zatrudniliby kogoś z widocznym tatuażem. 17% respondentów odmówiłoby zatrudnienia pracownika z tatuażem, 36% uzależniałoby swoją decyzję od wielkości rysunku, 20% raczej tak, a 27% zadeklarowało zatrudnienie.

Powodem usuwania tatuażu jest również zmiana upodobań. W Stanach Zjednoczonych około 17% posiadaczy tatuaży żałuje swojej decyzji, 5% wykonało inny rysunek na bazie starego tatuażu, a 11% zdecydowało się na całkowite jego usunięcie. Natomiast w Niemczech ankieta przeprowadzona przez doktor Anette Klein ze Szpitala Uniwersyteckiego w Regensburgu wykazała, że 29% uważa je za młodzieńczą głupotę, 28% chce usunąć tatuaż ze względów estetycznych, 11% wskazało przyczyny zawodowe, 6,5% prośbę partnera/partnerki, a 2% względy zdrowotne.

Usuwanie pigmentu umieszczonego pod skórą

Usunięcie tatuażu nie jest prostą procedurą. Wiele metod wykazuje się małą skutecznością lub pozostawieniem trwałych blizn. Najlepsze efekty wizualne daje laseroterapia, ale również ta metoda przebiega wieloetapowo, a długość terapii zależy od wielkości rysunku, rodzaju pigmentu, głębokości i gęstości wprowadzonego barwnika. Najtrudniej usunąć tatuaż amatorski, bo pigment może być ułożony nierównomiernie. Należy jednak pamiętać, że całkowite usunięcie barwnika z organizmu jest niemożliwe. Część pigmentu wnika bardzo głęboko do skóry i choć nie jest widoczny, nadal w niej pozostaje. Niewielkie ilości tuszu dostają się krwioobiegu i na stałe pozostają w węzłach chłonnych lub narządach wewnętrznych.

Przy usuwaniu tatuażu laserem duże znaczenie ma wstępna konsultacja lekarska i ocena skóry przed zabiegiem. Posiadanie znamion barwnikowych jest przeciwskazaniem do laseroterapii, ale ich ocena pod kątem przemiany nowotworowej na skórze wypełnionej pigmentem jest praktycznie niemożliwa, dlatego wszystkie problematyczne znamiona powinny być usunięte chirurgicznie przed rozpoczęciem laseroterapii.

Laseroterapia jest metodą z wyboru usuwania niechcianych tatuaży. Dzięki procesowi fotoselektywnej termolizy światło lasera o wysokiej gęstości energetycznej rozbija cząsteczki tuszu na tak małe elementy, że mogą zostać pochłonięte przez komórki żerne (makrofagi). Całkowite usunięcie tatuażu wymaga od 4 do 6 sesji zabiegowych wykonywanych co 4 tygodnie. Tak długie przerwy są zgodne z procesem naturalnego oczyszczania skóry. W tym czasie następuje stopniowe usuwanie drobinek barwnika, rozjaśnienie tatuażu i regeneracja skóry. Po okresie przerwy można przeprowadzić kolejną sesję zabiegu.

W zabiegach usuwania tatuaży stosuje się lasery Q-switched, które emitują ultrakrótkie (nanosekundowe) impulsy światła laserowego. W ten sposób rozbijają cząsteczki barwnika oszczędzając tkanki skóry. W praktyce wykorzystuje się kilka rodzajów laserów Q-switched. Laser rubinowy o długości fali 694 nm i czasie trwania impulsu poniżej 40 ns przeznaczony jest do usuwania pigmentów czarnych, niebieskich i zielonych. Laser aleksandrytowy o długości fali 755 nm i czasie trwania impulsu od 50 do 100 ns usuwa takie same barwniki jak laser rubinowy. Laser neodymowy Nd:YAG o długości fali 1064 nm i czasie trwania impulsu poniżej 10 ns nadaje się do barwników czarnych i niebieskich. Natomiast laser KTP o długości fali 532 nm i czasie trwania impulsu poniżej 10 ns dobrze sprawdza się przy barwnikach czerwonym, pomarańczowym, żółtym i brązowym. Jeśli tatuaż jest kolorowy powinno się aplikować różne długości światła laserowego, aby doprowadzić do całkowitej likwidacji barwników. Dobierając długość fali światła laserowego należy uwzględnić również fototyp skóry zgodnie z klasyfikacją Fitzpatricka.

Niekiedy zabieg usuwania barwnika ze skóry łączy się z zabiegami laserem frakcyjnym CO2, który przyspiesza regenerację skóry i zapobiega powstawaniu blizny oraz z naświetlaniem lampą diodową, która przyspiesza proces gojenia.

Zabieg usunięcia tatuażu laserem

Dobre przygotowanie do laseroterapii ułatwia usunięcie tatuażu. Przed zabiegiem należy unikać słońca i solarium. W czasie zabiegu pacjent spoczywa w pozycji leżącej i obowiązkowo zakłada okulary bez względu lokalizację tatuażu. Jedna sesja zabiegowa trwa od kilku do kilkunastu minut. Usuwanie tatuażu jest mniej bolesne niż jego wykonanie, dlatego znieczulenie miejscowe nie jest konieczne, choć niekiedy można zastosować krem znieczulający. Podczas laseroterapii strumień zimnego powietrza zmniejsza uczucie pieczenia. Po zabiegu lekarz zakłada jałowy opatrunek. Skóra szybko się goi, jednak po odpadnięciu drobnych strupków pozostaje lekko zaczerwieniony naskórek, a skóra jest bardzo wrażliwa. Przez miesiąc należy ją natłuszczać i bezwzględnie chronić przed słońcem stosując krem z wysokim filtrem. Skóra odzyskuje swój naturalny koloryt po upływie 1-3 lat od zabiegu.

Komplikacje po zabiegu laserowego usuwania tatuażu występują rzadko. Przy zabiegu wykonanym przez przeszkolonego lekarz z wykorzystaniem odpowiedniego lasera ryzyko wystąpienia powikłań jest minimalne. Niekiedy mogą wystąpić infekcje oraz przemijające lub trwałe blizny i przebarwienia. Bardzo rzadko usunięcie tatuażu nie udaje się, a niekiedy może dojść do zmiany koloru.

Wspomniana wcześniej ankieta przeprowadzona przez doktor Klein zawierała również pytania dotyczące szczegółów usuwania tatuaży. Wśród respondentów 58% osób było zadowolonych z wyników leczenia. Całkowite usunięcie tatuażu uzyskano jedynie u 38% pacjentów. U 44% pacjentów pozostały reszki pigmentu, które nie były możliwe do usunięcia. Dotyczyło do szczególnie pigmentów w kolorze czarnym, niebieskim, czerwonym i zielonym. U 5% badanych podczas usuwania pojawił się inny kolor na tatuażu. Występujące w tym badaniu dość częste działania niepożądane mogą wynikać z faktu, że część pacjentów zdecydowała się usunąć tatuaż w gabinecie tatuażu lub gabinecie kosmetycznym, podczas gdy rekomenduje się wykonywać ten zabieg pod nadzorem certyfikowanego lekarza.

Inną kwestią jest bezpieczeństwo pigmentów stosowanych do wykonania tatuażu. Obecnie substancje te podlegają podobnym regulacjom prawnym co kosmetyki, ale zostają wprowadzone na stałe do organizmu i to zwykle bez możliwości ich całkowitego usunięcia. Dlatego zarówno same pigmenty, jak i produkty ich rozpadu mogą działać na organizm do końca życia. Obecnie nie ma badań na temat jakości cząsteczek powstających z pigmentów pod wpływem wysokiej temperatury generowanej przez laser. Na tej drodze mogą powstać potencjalnie toksyczne substancje. Ponieważ wzrastająca liczba chętnych wykonujących tatuaż to moda z ostatnich lat, wiedza na ten temat jest dopiero gromadzona i badana.

Gdzie usunąć tatuaż?

Zabiegi usuwania tatuażu oferowane są przez centra laseroterapii, kliniki dermatologiczne, studia tatuażu i gabinety kosmetyczne. Zabieg powinien być wykonywany przez certyfikowanego lekarza. Osoby, które żałują swojej decyzji o zrobieniu tatuażu, mogą usunąć go m.in. w Bydgoszczy. Klinika Softly Med&Beauty oferuje usuwanie tatuaży laserem QSwitch Nd:YAG 1064 nm/KTP 532nm w cenie 250 zł (tatuaż 5 cm/5 cm). System jest wykorzystywany w placówce również przy zabiegach usuwania przebarwień oraz makijażu permanentnego.

Klinika w Warszawie wykorzystuje do usuwania tatuaży urządzenie TriBeam Q-switch Nd:Yag firmy Jeisys. Koszt zabiegu zależy od koloru tatuażu i waha się w granicach od 200 do 1000 złotych. Studio tatuażu we Wrocławiu również posiada laser Q-switch Nd:Yag. Tutaj cena jednej sesji zabiegowej wynosi od 150 do 800 złotych w zależności od rozległości rysunku. W Warszawie tatuaże usuwa się za pomocą lasera MedLite C6. Sesja zabiegowa wyceniana jest w granicach 200-700 złotych. Natomiast za jedną sesję zabiegową wykonaną przez doktor Danę Goldberg z Kliniki Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej na Florydzie trzeba zapłacić od 75 do 300 dolarów.