Obrzezanie - wskazania i przeciwwskazania do zabiegu

Jak szacuje Światowa Organizacja Zdrowia, 1/3 mężczyzn powyżej 15 roku życia na całym świecie jest obrzezana, a ok. 70% z nich stanowią muzułmanie. Czyni to z obrzezania jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów na świecie. Mężczyźni poddają się temu zabiegowi również z powodu kojarzonych z nim korzyści, jak zwiększenie satysfakcji ze współżycia oraz pozytywnymi skutkami dla zdrowia.

Wiele danych, pochodzących z badań obserwacyjnych dowodzi, że obrzezanie zmniejsza prawdopodobieństwo infekcji wirusem HIV, krętkiem bladym (wywołującym kiłę) oraz infekcji związanych z układem moczowo-płciowym, a także sprzyja zachowaniu higieny.

W ostatnich latach pojawiły się także nowe analizy potwierdzające, że obrzezanie może zmniejszać ryzyko niektórych infekcji bakteryjnych u partnerki seksualnej, w tym zakażeń wywołanych przez bakterie z grupy Gardnerella. Badania te nie są jeszcze jednoznaczne, jednak stanowią ważny kierunek badań i mogą w przyszłości wpłynąć na rekomendacje dotyczące zdrowia seksualnego.

Wskazania do obrzezania

Niektórzy mężczyźni posiadają medyczne wskazania do obrzezania, z których najczęstszym jest stulejka. U małych dzieci jest to naturalne zjawisko fizjologiczne, i do 3 r.ż. u 90% z nich problem z odciągnięciem napletka zanika, jednak w późniejszym wieku może oznaczać konieczność poddania się zabiegowi usunięcia napletka.

Inne wskazania medyczne do wykonania obrzezania to brodawki, będące wyrazem infekcji wirusem HPV, oraz urazy. Dlatego zabieg wycięcia części napletka ma dla takich pacjentów znaczenie lecznicze.

Choroby zapalne jako wskazanie

Wskazania do obrzezania obejmują również choroby przebiegające ze stanem zapalnym, jak balanitis xerotica obliterans (BXO), która może prowadzić do bliznowacenia napletka oraz zwężenia cewki moczowej.

Zaleganie moczu sprzyja zakażeniom, dlatego w takich przypadkach obrzezanie bywa wskazane. Inne wskazanie stanowi zapalenie żołędzi (balanitis) oraz zapalenie żołędzi i napletka (balanoposthitis), występujące u ok. 3% nieobrzezanych mężczyzn. Szerzenie się zakażenia może prowadzić do włóknienia napletka i stulejki.

W najnowszych rekomendacjach klinicznych coraz częściej podkreśla się rolę obrzezania w profilaktyce nawrotowych infekcji dróg moczowych u chłopców, zwłaszcza w przypadku współistnienia wad układu moczowego. Choć nie jest to wskazanie standardowe, pojawia się ono coraz częściej w praktyce pediatrycznej.

Najczęstsze wskazania medyczne do obrzezania:

• stulejka utrudniająca codzienną higienę,
• nawracające stany zapalne napletka lub żołędzi,
• infekcje wirusem HPV objawiające się brodawkami,
• urazy napletka wymagające korekcji chirurgicznej.

Przeciwwskazania do obrzezania

Przeciwwskazania do obrzezania obejmują trzy główne grupy czynników: anatomiczne, związane ze stanem ogólnym pacjenta oraz wynikające z braku świadomej zgody chorego lub, w przypadku dziecka – jego rodziców.

Anatomia jako przeciwwskazanie

Anatomiczne przeszkody uniemożliwiające wykonanie zabiegu wycięcia napletka to wady cewki moczowej (jak spodziectwo, wierzchniactwo czy niecałkowite wykształcenie cewki moczowej), a także ukryty penis i inne deformacje, takie jak skrzywienie (wrodzone lub nabyte) oraz niektóre wady wrodzone penisa.

Większość z tych przypadłości obecna jest od urodzenia, dlatego stanowią one przeciwwskazanie do obrzezania głównie w wieku niemowlęcym.

Stan ogólny i choroby towarzyszące

Nie należy wykonywać tego zabiegu u pacjentów, którzy są w ciężkim stanie ogólnym, wymagającym monitorowania parametrów życiowych, oraz przy zaburzeniach krzepnięcia krwi i tkanki łącznej, które mogłyby utrudnić gojenie ran.

W przypadku osób dorosłych nie ma konkretnych przeciwwskazań opisanych w literaturze medycznej. Jak podaje czasopismo medyczne American Family Physician, poza wyżej wymienionymi przypadkami aktywna infekcja lub podejrzenie raka płaskonabłonkowego powinny skłaniać do decyzji o rezygnacji lub odroczenia zabiegu.

W praktyce klinicznej zwraca się również uwagę na konieczność oceny pacjenta pod kątem chorób dermatologicznych obejmujących okolice intymne, takich jak liszaj twardzinowy. W niektórych przypadkach choroby skóry mogą wymagać wcześniejszego leczenia zachowawczego, zanim obrzezanie stanie się możliwe lub bezpieczne.