Choroby tarczycy, takie jak wole guzkowe, choroba Gravesa-Basedowa czy nowotwory, należą do najczęstszych schorzeń endokrynologicznych. Według szacunków, problemy z tarczycą dotykają nawet co piątego Polaka. Podstawą leczenia jest farmakoterapia, jednak w wielu przypadkach konieczna staje się operacja usunięcia tarczycy (tyreoidektomia). Wraz z postępem medycyny, obok klasycznych operacji otwartych, coraz większe znaczenie zyskują techniki małoinwazyjne, które oferują pacjentom wiele korzyści.
Operacja tarczycy MIVAT – na czym polega?
Jedną z takich nowoczesnych metod jest MIVAT (Minimally Invasive Video-Assisted Thyroidectomy), czyli małoinwazyjna, wideoskopowo-asystowana operacja tarczycy. Po raz pierwszy opisana w 1998 roku, stanowi ona alternatywę dla klasycznego zabiegu, który wymaga wykonania dłuższego cięcia na szyi. Technika MIVAT łączy zalety chirurgii otwartej z precyzją i minimalną inwazyjnością endoskopii.

Zabieg MIVAT przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Chirurg wykonuje na szyi niewielkie, poziome nacięcie o długości zaledwie 1,5 do 3 cm, zazwyczaj w naturalnym fałdzie skórnym, co zapewnia doskonały efekt kosmetyczny. Przez to cięcie wprowadzany jest endoskop (kamera) oraz specjalistyczne, miniaturowe narzędzia chirurgiczne. Kamera przekazuje powiększony obraz pola operacyjnego na monitor, co pozwala chirurgowi na niezwykle precyzyjne działanie. Dzięki temu możliwe jest bezpieczne oddzielenie tarczycy od otaczających tkanek, zidentyfikowanie i ochrona nerwów krtaniowych wstecznych (odpowiedzialnych za głos) oraz przytarczyc (regulujących poziom wapnia), a następnie bezpieczne usunięcie chorego gruczołu.
Wskazania do operacji metodą MIVAT
Technika MIVAT jest doskonałym rozwiązaniem dla wielu pacjentów, jednak nie każdy kwalifikuje się do tej procedury. Małe cięcie, będące główną zaletą metody, jest jednocześnie jej ograniczeniem. Głównym kryterium kwalifikacji jest wielkość tarczycy i obecnych w niej zmian.
Operację MIVAT wykonuje się najczęściej w przypadku:
- obecności niewielkich, łagodnych guzków tarczycy (o średnicy do 3-3,5 cm);
- wole tarczycowe o objętości nieprzekraczającej 20-25 ml;
- wczesnych stadiów raka brodawkowatego tarczycy (guz do 2 cm, bez przerzutów);
- choroby Gravesa-Basedowa z niewielkim powiększeniem gruczołu;
- profilaktycznego usunięcia tarczycy u nosicieli mutacji genetycznych predysponujących do raka (np. gen RET).
Przeciwskazania do zabiegu
Z kolei przeciwwskazania do metody MIVAT obejmują duże wole, zaawansowane nowotwory naciekające otaczające tkanki, obecność przerzutów w węzłach chłonnych szyi oraz wcześniejsze operacje lub radioterapię w tej okolicy. W takich przypadkach bezpieczniejszym i bardziej radykalnym rozwiązaniem jest operacja klasyczna.
Korzyści z operacji tarczycy techniką małoinwazyjną

W porównaniu do klasycznej tyreoidektomii, technika MIVAT oferuje pacjentom szereg udowodnionych korzyści. Jak wykazały liczne badania, w tym metaanalizy, pacjenci operowani metodą MIVAT doświadczają mniejszych dolegliwości bólowych w okresie pooperacyjnym i wymagają mniejszych dawek leków przeciwbólowych.
Jedną z największych zalet jest jednak znakomity efekt kosmetyczny. Niewielka blizna, ukryta w fałdzie skórnym, jest znacznie mniej widoczna niż dłuższa blizna po operacji otwartej, co ma ogromne znaczenie dla samopoczucia i samooceny pacjentów.
Co więcej, czas hospitalizacji po operacji MIVAT jest zazwyczaj krótszy – pacjenci często mogą opuścić szpital już następnego dnia po zabiegu.
Ryzyko powikłań, takich jak uszkodzenie nerwów krtaniowych czy niedoczynność przytarczyc, jest porównywalne do operacji klasycznej, pod warunkiem, że zabieg jest wykonywany przez doświadczonego chirurga. Nowoczesne technologie, takie jak neuromonitoring nerwów krtaniowych, stosowane podczas operacji MIVAT, dodatkowo zwiększają bezpieczeństwo procedury.
Zalecenia po zabiegu metodą MIVAT
Po operacji pacjent powinien unikać intensywnego wysiłku fizycznego przez kilka tygodni i regularnie kontrolować poziom hormonów tarczycy oraz wapnia we krwi. Dzięki minimalnej inwazyjności, powrót do pełnej aktywności jest jednak znacznie szybszy niż po tradycyjnym zabiegu.
Źródła:
- Paolo Miccoli, Lorenzo Fregoli, Piermarco Papini, "Minimally invasive video-assisted thyroidectomy (MIVAT)" (www.researchgate.net)
- Gouda M El-Labban, "Minimally invasive video-assisted thyroidectomy versus conventional thyroidectomy: A single-blinded, randomized controlled clinical trial", 2009
- A. Pisanu, G. L. Sias, A. Podda, A. Uccheddu, "Minimally Invasive Video-Assisted Thyroidectomy (MIVAT) versus Conventional Thyroidectomy (CT): an evidence-based review", Langenbeck's Archives of Surgery, 2014
- Eren Berber, Allan Siperstein, "Chapter 72 - Minimally Invasive Endocrine Surgery", Cummings Otolaryngology: Head and Neck Surgery, 7th Edition, 2021