Zastosowanie soczewki wieloogniskowej w leczeniu zaćmy

Jednym z kluczowych elementów narządu wzroku jest soczewka. Znajduje się ona w przedniej części oka, bezpośrednio za tęczówką. Jej głównym zadaniem jest skupianie promieni świetlnych. Ponadto, dzięki zdolnościom zmiany kształtu, umożliwia proces akomodacji oka, czyli ostre widzenie z bliska i daleka.

Objawy i leczenie zaćmy

Najczęstszą chorobą soczewki jest zaćma (łac. cataracta). Polega ona na całkowitym lub częściowym zmętnieniu soczewki, tym samym prowadząc do upośledzenia wzroku. Najczęstszą formą katarakty jest zaćma starcza, która powstaje na skutek starzenia się organizmu i nieprawidłowych procesów metabolicznych.

Warto jednak zauważyć, że jako typ wrodzony, występuje także wśród dzieci. Według WHO, z powodu zaćmy cierpi około 20 milionów ludzi na świecie i jest ona najczęstszą przyczyną ślepoty. Badania pokazują, że choruje na nią ok. 40% mężczyzn i 45% kobiet po 75 roku życia zamieszkujących USA.

Głównym objawem katarakty jest pogorszenie ostrości widzenia. W zależności od rodzaju zaćmy, może ono występować przy patrzeniu z oddali, bliska, w miejscach ciemnych czy też dobrze oświetlonych. Jednoznaczne rozpoznanie stawia lekarz okulista po badaniu oka.

Najczęstsze objawy zaćmy:

• pogorszenie ostrości widzenia
• trudności w widzeniu z daleka
• trudności w widzeniu z bliska
• gorsze widzenie w miejscach ciemnych
• dyskomfort przy silnym oświetleniu

Leczenie zaćmy jest operacyjne i polega na usunięciu naturalnej, zniszczonej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Zastosowanie implantów akomodacyjnych lub wieloogniskowych (multifokalnych) jest najnowszym osiągnięciem w terapii zaćmy. W odróżnieniu od typu jednoogniskowego pozwalają one na dobre widzenie z każdej odległości, bez dodatkowej korekcji okularami.

Soczewki wieloogniskowe w leczeniu zaćmy

Soczewki multifokalne zbudowane są z koncentrycznie ułożonych pierścieni, które różnią się mocą optyczną. Dzięki temu możliwe jest odpowiednie załamywanie światła, jego ogniskowanie na siatkówce, a co za tym idzie wyraźne widzenie w różnych odległościach. Spośród różnych rodzajów implantów wyróżnić można między innymi AcrySof ReSTOR, Tenis Multifocal i AcriLISA.

W ostatnich latach pojawiły się również rozwiązania określane jako soczewki EDoF (Extended Depth of Focus). Choć nie są one klasycznymi soczewkami multifokalnymi, często rozważa się ich zastosowanie jako alternatywę dla części pacjentów.

Zapewniają one większą głębię ostrości, co może poprawiać jakość widzenia pośredniego przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka dyskomfortu związanego z efektami halo czy olśnieniem.

W niektórych ośrodkach stosuje się je u pacjentów, którzy oczekują kompromisu między jakością widzenia a mniejszym ryzykiem efektów ubocznych.

Postęp technologiczny sprawił, że nowoczesne soczewki wieloogniskowe wykorzystują zaawansowane materiały i konstrukcje asferyczne, dzięki czemu można lepiej dopasować implant do indywidualnych parametrów oka. Zwiększa to przewidywalność wyników i ogranicza ryzyko zaburzeń jakości widzenia po zabiegu.

Przygotowanie do wszczepienia soczewki wieloogniskowej

Zanim zostanie przeprowadzony zabieg leczenia zaćmy z wykorzystaniem soczewki wieloogniskowej, konieczne jest wykonanie kilku badań. Lekarz okulista zbiera wywiad z pacjentem oraz dokładnie przepytuje o oczekiwania pooperacyjne.

Kolejno wykonuje się keratometrię oraz badania biometryczne. Dzięki temu możliwe jest indywidualne dopasowanie najlepszej soczewki dla danego pacjenta.

Przeciwwskazaniami do zastosowania implantu multifokalnego są wiek powyżej 70 lat, jednooczność oraz ciężkie schorzenia ogólne lub okulistyczne. Ponadto odradza się jego wszczepianie osobom, którym zależy na bardzo dobrym widzeniu kontrastu, np. pilotom, zawodowym kierowcom czy malarzom.

Decyzja o wyborze soczewki powinna być poprzedzona analizą stylu życia pacjenta. Osoby aktywne, pracujące przy komputerze lub chcące ograniczyć używanie okularów mogą odnieść szczególne korzyści z implantów multifokalnych. Jednocześnie pacjenci z chorobami siatkówki, astygmatyzmem czy zaburzeniami filmu łzowego mogą wymagać rozważenia alternatywnych rozwiązań.

W niektórych przypadkach przed kwalifikacją zaleca się stabilizację powierzchni oka, np. poprzez leczenie zespołu suchego oka, co poprawia dokładność pomiarów biometrycznych i zwiększa przewidywalność efektów operacji.

Zabieg usunięcia zaćmy i wszczepienie soczewki multifokalnej

Zabieg wszczepienia soczewki multifokalnej przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. Uzyskuje się je poprzez wprowadzenie do worka spojówkowego kilku kropel lub żelu z substancją anestetyczną.

Następnie wykonuje się niewielkie 1,5–3 mm cięcie, przez które usuwana jest stara i umieszczana nowa soczewka. Sama procedura jest krótka – trwa kilkanaście minut i należy do tzw. chirurgii jednego dnia, co oznacza, że nie ma konieczności pozostawania w szpitalu.

Okres rekonwalescencji jest indywidualny dla każdego pacjenta i trwa kilka tygodni, ale pierwsze efekty mogą być widoczne już po kilku dniach.

Po zabiegu pacjent otrzymuje zalecenia dotyczące stosowania kropli przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych oraz instrukcje unikania urazów oka. W pierwszych tygodniach mogą pojawiać się przejściowe zaburzenia widzenia, zjawiska halo lub olśnienia – jest to naturalne, ponieważ mózg musi przystosować się do nowego sposobu przetwarzania bodźców wzrokowych.

Zalecenia po zabiegu wszczepienia soczewki:

• regularne stosowanie zaleconych kropli do oczu
• unikanie pocierania i ucisku operowanego oka
• ochrona oka przed urazami i zabrudzeniem
• zgłaszanie lekarzowi niepokojących objawów
• przestrzeganie wyznaczonych wizyt kontrolnych

W niektórych przypadkach, zwłaszcza u pacjentów z naturalnie występującym astygmatyzmem, rozważa się zastosowanie soczewki torycznej o właściwościach wieloogniskowych. Pozwala to na jednoczesne skorygowanie kilku rodzajów wady, co zwiększa szanse na uzyskanie optymalnej jakości widzenia bez okularów.