Implanty zygomatyczne

Implantologia stomatologiczna to dziedzina medycyny, która rozwija się wyjątkowo szybko. Jeszcze niedawno osoby z całkowitym bezzębiem mogły liczyć tylko na mało wygodną protezę, tymczasem dziś możliwości odbudowy uzębienia są niemalże nieograniczone. Nie stoi im na przeszkodzie nawet brak odpowiedniej ilości tkanki kostnej.

Wcześniej zabiegi implantologiczne trzeba było poprzedzać złożonymi i wymagającymi czasu operacjami regenerującymi kości. Współcześnie braki w uzębieniu można uzupełnić przy zastosowaniu innowacyjnych implantów zygomatycznych. Dzięki nim pięknym uśmiechem mogą cieszyć się nawet osoby z bardzo rozległymi zanikami kości.

Implanty zygomatyczne - co to jest?

Wspomniane implanty są dłuższe niż standardowe systemy implantologiczne – mają długość od 30 do 52,5 mm (tyle wynosi długość implantów systemu Zygoma Brånemark Nobel Biocare). Wprowadza się je w odcinkach bocznych w okolice łuku jarzmowego szczęki jako mocowanie dla uzupełnień stałych.

Ich wykorzystanie umożliwia rezygnację z czasochłonnych i drogich procedur chirurgicznych. Powstanie implantów zygomatycznych jest zasługą "ojca implantologii stomatologicznej" – opracował je szwedzki profesor Per‑Ingvar Brånemark. Dokonał tego po przeprowadzeniu szeregu badań kości szczękowej i jej wytrzymałości na obciążenia.

Odkrył, że kość policzkowa (zygomatyczna) cechuje się odpowiednią objętością i wystarczającą zwartością, umożliwiającą prawidłową osteointegrację, czyli wgojenie w nią tytanowego wszczepu. W 1989 roku przeprowadził pierwszą implantację – tak narodziła się nowa, rewolucyjna metoda odbudowy uzębienia.

Implanty zygomatyczne stosuje się zwykle, gdy w tylnej części szczęki występuje znaczny zanik kości lub masywna pneumatizacja zatok szczękowych i klasyczne implanty są niewystarczające. To rozwiązanie dedykowane pełnym rekonstrukcjom łuku górnego.

Bywa również wykorzystywane w rozległych ubytkach po urazach czy leczeniu onkologicznym.

Wskazania i przeciwwskazania

Wskazania i przeciwwskazania do tego typu zabiegów pozwalają określić, kiedy procedura jest realną korzyścią dla pacjenta, a kiedy wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem. Jasne rozgraniczenie obu grup ułatwia podjęcie właściwej decyzji terapeutycznej i zapewnia leczenie zgodne ze standardami bezpieczeństwa. Dzięki temu proces kwalifikacji opiera się na ocenie stanu zdrowia, warunków anatomicznych oraz przewidywanej skuteczności zabiegu.

Wskazania:

• ciężki zanik szczęki,
• rozległa pneumatizacja zatok,
• niepowodzenie wcześniejszych augmentacji kości,
• konieczność skrócenia czasu leczenia i natychmiastowej rehabilitacji pełnego łuku,
• ubytki po resekcjach onkologicznych czy urazach,
• wybrane przypadki wad rozwojowych po zakończeniu leczenia interdyscyplinarnego.

Przeciwwskazania bezwzględne:

• aktywne zapalenie zatok,
• ostre infekcje jamy ustnej,
• niekontrolowane choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca z nieprawidłową glikemią),
• niestabilne zaburzenia krzepnięcia,
• brak możliwości bezpiecznego znieczulenia ogólnego/sedacji,
• leczenie dożylnymi lekami antyresorpcyjnymi z wysokim ryzykiem martwicy kości,
• brak współpracy pacjenta,
• ciąża (zabieg planowy).

Przeciwwskazania względne:

• przebyta radioterapia w obrębie szczęki,
• przewlekłe choroby nosa i zatok (wymagają stabilizacji i/lub konsultacji laryngologicznej),
• palenie tytoniu,
• bruksizm,
• niewystarczająca higiena jamy ustnej,
• nieleczona choroba przyzębia,
• ograniczone otwieranie ust,
• immunosupresja.

Decyzję o kwalifikacji podejmuje zespół prowadzący po analizie ryzyka i korzyści.

Skuteczność i badania nad implantami zygomatycznymi

W ciągu następnej dekady przebadano 97 przypadków wszczepienia implantów zygomatycznych i potwierdzono, że sukcesem zakończyło się 96,8% zabiegów. Współcześnie skuteczność implantacji tego typu jest dużo większa.

Co potwierdza praca naukowa, która ukazała się w 2013 roku w czasopiśmie European Journal of Oral Implantology. Dr Rubén Davó, dr Chantal Malevez oraz dr Oliwia Pons poddali analizie zabiegi przeprowadzone u 42 pacjentów, których średnia wieku wynosiła 57,5 roku.

Po zakończeniu badań uzyskano bardzo dobre rezultaty: 98,5% procedur zakończyło się pełnym sukcesem – tylko u jednego pacjenta odnotowano powikłanie w postaci braku stabilności implantu zygomatycznego.

Nowe badania z ostatnich lat wskazują na jeszcze wyższą skuteczność tego typu implantacji. Zastosowanie nowoczesnych technik obrazowania 3D oraz precyzyjnych narzędzi chirurgicznych znacząco podniosło bezpieczeństwo i komfort pacjenta, zmniejszając ryzyko powikłań.

Na wyniki wpływa doświadczenie operatora, prawidłowa kwalifikacja oraz współpraca z zespołem anestezjologicznym i – w razie potrzeby – laryngologicznym.

Powikłania po implantach zygomatycznych

Możliwe powikłania i ryzyka obejmują zarówno zdarzenia śródoperacyjne, jak i wczesne oraz późne następstwa pooperacyjne. Ich częstość zależy od anatomii pacjenta, chorób współistniejących i techniki zabiegowej.

• Śródoperacyjne: krwawienie, uszkodzenie struktur sąsiednich (np. ścian zatoki, nerwu podoczodołowego), trudność w uzyskaniu stabilizacji pierwotnej wymagająca modyfikacji planu;
• Wczesne: ból, obrzęk, krwiak, przejściowe zaburzenia czucia policzka/wargi górnej, ostre zapalenie zatoki szczękowej, rozejście brzegów rany lub dehiscencja tkanek miękkich nad filarem implantu;
• Późne: przewlekłe zapalenie zatok, przetoka ustno‑zatokowa, utrata stabilności wszczepu, poluzowanie lub złamanie śrub i elementów protetycznych, recesje tkanek miękkich, problemy z fonetyką i utrzymaniem higieny;
• Czynniki zwiększające ryzyko: palenie tytoniu, nieleczone choroby przyzębia, niewystarczająca higiena jamy ustnej, przebyta radioterapia, przewlekłe choroby zatok.

W przypadku objawów takich jak nasilający się jednostronny ból policzka, gorączka, cuchnąca wydzielina z nosa, przedłużające się drętwienie lub krwawienie należy pilnie skontaktować się z lekarzem prowadzącym. Część powikłań można skutecznie leczyć (np. farmakologicznie lub we współpracy z laryngologiem), a w razie potrzeby modyfikować plan protetyczny.

Przebieg zabiegu - krok po kroku

Jeśli pacjent pragnie poddać się zabiegowi z wykorzystaniem implantów zygomatycznych, należy poprzedzić operację wykonaniem dokładnego badania radiologicznego zatok i ich okolic. Szczególną uwagę należy poświęcić miejscom, w których planuje się wprowadzenie implantów.

Zatoki szczękowe muszą być rzetelnie przebadane w celu wykluczenia jakichkolwiek zmian i stanów zapalnych. Specjalista podczas konsultacji musi wziąć pod uwagę wykorzystanie co najmniej dwóch standardowych implantów w odcinku przednim oraz szanse na uzyskanie prawidłowej okluzji (sposobu stykania się zębów górnych z dolnymi) w gotowym uzupełnieniu protetycznym.

Planowanie i diagnostyka 3D

Przed zabiegiem wykonuje się tomografię CBCT i planowanie 3D (często z użyciem szablonów chirurgicznych lub nawigacji). Leczenie zaplanowane jest przez zespół (chirurg, protetyk, anestezjolog), a w przypadku chorób zatok – także po konsultacji laryngologicznej.

Przebieg operacji

Operację wszczepienia implantów zygomatycznych przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub w sedacji dożylnej – wybór zależy od ośrodka i stanu zdrowia pacjenta. W trakcie zabiegu wprowadza się je do kości policzkowych pod odpowiednio dużym kątem. Dzięki czemu uzupełnienie protetyczne jednego łuku zębowego może być w całości oparte tylko na dwóch implantach. U pacjentów z całkowitym bezzębiem w większości przypadków implantację przeprowadza się techniką „All-on-4”, czyli z wykorzystaniem czterech śrub, na których montuje się uzupełnienie protetyczne.

W praktyce przy dużych zanikach szczęki klasyczne All‑on‑4 (cztery standardowe implanty) bywa niewystarczające – stosuje się wówczas układ 2 implanty zygomatyczne + 2 implanty przednie (tzw. wariant zygoma w protokole All‑on‑4) albo 4 implanty zygomatyczne (tzw. quad zygoma). Dzięki temu możliwe jest uzyskanie stabilnego podparcia dla mostu pełnołukowego bez rozległych augmentacji. Przez cały czas trwania operacji parametry życiowe pacjenta monitoruje zespół anestezjologiczny.

Po wykonaniu wszczepienia implanty zygomatyczne mogą być natychmiast obciążone mostem tymczasowym, o ile uzyskano odpowiednią stabilizację pierwotną. Jeśli sytuacja wymaga odczekania, można umocować na nich uzupełnienie protetyczne po upływie około 8–12 tygodni (zależnie od gojenia i oceny lekarza).

Rekonwalescencja i zalecenia po zabiegu

Rekonwalescencja po operacji jest zazwyczaj krótka, a nowoczesne techniki minimalizują ból i obrzęk po zabiegu, co umożliwia pacjentom szybki powrót do codziennych aktywności. Kluczowe znaczenie ma jednak przestrzeganie zaleceń pozabiegowych.

Zalecenia po wszczepieniu implantów zygomatycznych:

• Zimne okłady i odpoczynek w pierwszej dobie, przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza;
• Ochrona zatok: nie wydmuchiwać energicznie nosa przez 10–14 dni, kichanie z otwartymi ustami, unikanie nurkowania i gwałtownych zmian ciśnienia;
• Dieta miękka i chłodna przez 1–2 tygodnie, unikanie bardzo gorących napojów przez 24–48 godzin;
• Rezygnacja z palenia tytoniu i alkoholu, dbałość o higienę (delikatne szczotkowanie, płukanie jamy ustnej środkami zaleconymi przez lekarza);
• Wizyty kontrolne: zwykle po 7–14 dniach (kontrola rany, ewentualne zdjęcie szwów), następnie według harmonogramu chirurgiczno‑protetycznego;
• Etapy rehabilitacji: most tymczasowy śrubowany (w dniu zabiegu lub do 48 h), a po okresie osteointegracji pobranie wycisków/rejestracji zwarcia i wykonanie mostu docelowego (np. na podbudowie tytanowej, kompozyt/akryl lub cyrkon), instruktaż higieny i serwis co 6–12 miesięcy.

Implanty zygomatyczne - koszt i dostępność

W 2025 roku koszt leczenia z użyciem implantów zygomatycznych jest wyraźnie wyższy niż w przypadku standardowych implantów i zależy od wielu składowych: liczby wszczepów (np. 2 zygomatyczne + 2 przednie vs. 4 zygomatyczne), rodzaju mostu tymczasowego i docelowego, konieczności znieczulenia ogólnego/sedacji, planowania nawigowanego, ewentualnej hospitalizacji oraz liczby wizyt kontrolnych.

Całościowa rehabilitacja pełnego łuku zwykle oznacza wydatek rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych, a dokładną wycenę można otrzymać po badaniu klinicznym i analizie CBCT.

Dostępność w Polsce

Dostępność tej metody w Polsce systematycznie rośnie, ale zabiegi są wykonywane przede wszystkim w wyspecjalizowanych ośrodkach dysponujących doświadczeniem w chirurgii szczękowo‑twarzowej i planowaniu 3D.

Terminy i cena różnią się między klinikami oraz miastami, a większość świadczeń ma charakter komercyjny. Warto poprosić o szczegółowy plan leczenia (z wyszczególnieniem kosztów etapu chirurgicznego i protetycznego) oraz porównać oferty kilku ośrodków.