Wskazania do operacyjnego leczenia zaćmy

Postępujące zmętnienie soczewki oka jest zjawiskiem naturalnym, związanym z procesami starzenia się organizmu. Czasami jednak zjawisko osiąga patologiczne nasilenie - wtedy mówi się o wystąpieniu zaćmy (nazywanej też kataraktą). Zazwyczaj choroba dotyczy ludzi w podeszłym wieku, jednak może wystąpić wcześniej (na skutek procesów zapalnych, urazów) bądź też może istnieć u dzieci na podłożu wrodzonych deformacji. Sprzyjają jej również używanie pewnych leków (np. glikokortykosteroidów przez dłuższy czas) czy cukrzyca. Schorzenie ma charakter przewlekły, zmiany z czasem ulegają nasileniu, czego skutkiem może być utrata widzenia.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia zaćma jest najczęstszą przyczyną odwracalnej ślepoty na świecie i odpowiada nawet za 50% przypadków utraty wzroku w krajach rozwijających się. Szacuje się, że problem ten dotyka kilkuset milionów ludzi na całym świecie, co czyni zaćmę istotnym problemem zdrowia publicznego.

Historia leczenia zaćmy jest bardzo długa, sięga aż starożytności. Pierwsze próby podjęto już 500 lat p.n.e. w Indiach. Wtedy terapia polegała na zerwaniu, przy pomocy nożyka wbijanego w oko, więzadeł soczewki, przez co spadała ona w okolice dna oka. Owszem, pacjenci odzyskiwali wzrok, lecz... na krótko - nie istniały wtedy metody zapobiegania zakażeniom, przez co dochodziło do infekcji i ostatecznie pacjenci przestawali widzieć.

Wskazania do operacji zaćmy

Jednoznaczne wytyczne dotyczące kierowania pacjentów do zabiegu operacyjnego nie zostały jak dotąd opracowane. Możliwa jest próba leczenia farmakologicznego (np. z użyciem kropli zawierających substancję azapentacen), jednak najlepsze wyniki uzyskuje się stosując techniki zabiegowe.

Ogólnie, operację wykonuje się przede wszystkim wtedy, kiedy pacjent doświadcza znacznie nasilonych dolegliwości związanych ze zmętnieniem soczewki, tzn. gdy upośledzone widzenie pogarsza jego codzienne funkcjonowanie i wykonywanie obowiązków zawodowych.

Przykłady utrudnień powodowanych zaćmą:

• prowadzenie samochodu późną porą
• trudności z czytaniem
• problemy z rozpoznawaniem twarzy
• ogólne pogorszenie jakości widzenia

Inne wskazania do zabiegu

Innym wskazaniem jest sytuacja, gdy przez zmienioną soczewkę nie można zbadać pozostałych struktur oka, a u pacjenta występują choroby ich dotyczące (np. jaskra, stany dotyczące siatkówki). W tym wypadku usuwa się kataraktę po to, by możliwe było leczenie tych pozostałych schorzeń.

Podobnie jest w momencie, gdy zaćma jest przyczyną innych schorzeń narządu wzroku (może wywołać jaskrę), wtedy również zaleca się zabieg jej usunięcia.

Dzięki dostępności nowych metod leczenia, zabiegi trwają krótko, pacjent zwykle tego samego dnia może opuścić placówkę leczniczą. Większość z nich przeprowadzana jest metodą fakoemulsyfikacji, podczas której usuwana jest zdegenerowana soczewka, a w jej miejscu umieszczany jest implant.

Przeciwwskazania do leczenia operacyjnego

Warto pamiętać także o przeciwwskazaniach do operacji zaćmy:

• aktywne infekcje oka
• ciężkie choroby ogólnoustrojowe w fazie dekompensacji
• brak możliwości współpracy pacjenta w trakcie zabiegu
• niektóre choroby rogówki

Bezpieczeństwo zabiegów zaćmy

Obecnie operacje zaćmy uważane są za jedne z najbezpieczniejszych procedur w okulistyce. Dzięki rozwojowi technik mikrochirurgicznych i nowoczesnym materiałom implantów, powikłania występują stosunkowo rzadko.

Najczęstsze problemy to infekcje, obrzęk plamki żółtej czy zmętnienie tylnej torebki soczewki, które można leczyć wtórnie laserowo.

Rekonwalescencja po operacji

Dzięki lepszej diagnostyce i świadomości pacjentów, obecnie coraz więcej osób decyduje się na leczenie zaćmy na wcześniejszym etapie choroby, zanim utrata widzenia stanie się bardzo poważna.

Rekonwalescencja po operacji zaćmy trwa zwykle kilka tygodni i wymaga przestrzegania zaleceń lekarza, w tym stosowania kropli przeciwzapalnych oraz unikania nadmiernego wysiłku.