Endoprotezoplastyka stawu biodrowego - wskazania do zabiegu

Staw biodrowy każdego dnia poddawany jest dużym obciążeniom, przenosząc ciężar całego tułowia na kończyny dolne. Z wiekiem dochodzi do osłabienia jego struktury i zwyrodnienia powierzchni stawowych, co skutkuje ograniczeniem ruchomości i bólem. Czynnikami przyspieszającymi ten proces są nadmierna masa ciała, choroby metaboliczne, a także urazy w obrębie stawu. 

Rozwiązaniem problemu zwyrodnień stawu biodrowego jest endoprotezoplastyka (alloplastyka), która polega na wycięciu zmienionego chorobowo elementu i zastąpieniu go sztucznym, przejmującym jego funkcję. Naczelna Izba Lekarska podaje, że rocznie w Polsce wykonywane jest 48 tysięcy zabiegów, jednak zapotrzebowanie jest co najmniej dwa razy większe.

Kiedy najlepiej  przeprowadzić alloplastykę stawu biodrowego?

Według National Institiute of Health Consensus Statement on Total Hip Replacement endoprotezoplastyka jest rozwiązaniem dla większości pacjentów z chorobami stawu biodrowego, które powodują przewlekły dyskomfort i ograniczenie funkcji. Głównym wskazaniem do zabiegu jest ból i obecność zmian degeneracyjnych w badaniach obrazowych.

Zdaniem autorów Ortopedii Operacyjnej Cambella, pacjenci utykający, z różnicą w długości kończyn lub z ograniczeniem ruchomości, ale bez dolegliwości bólowych, nie powinni być kwalifikowani do operacji.

Jeszcze w latach 80. XX w. za najodpowiedniejszych kandydatów do endoprotezoplastyki stawu biodrowego uważano pacjentów w przedziale wiekowym 65-70 lat. Autorzy artykułu „Early result of hemiarthroplasty in elderly patients with fracture neck of femur” uważają, że wiek sam w sobie nie stanowi przeciwwskazania do zabiegu. Wyniki zabiegów w grupie osób starszych, starannie kwalifikowanych, nie różnią się od tych uzyskiwanych u młodszych pacjentów i zależą w głównej mierze od chorób towarzyszących.

Operacja biodra: najczęstsze schorzenia i wskazania do zabiegu

Istnieje długa lista schorzeń stawu biodrowego w których przebiegu należy rozważyć endoprotezoplastykę. Najczęstszym wskazaniem do zabiegu są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe, które mogą być wynikiem stanów zapalnych na tle chorób z kręgu reumatologii.

Reumatoidalne zapalenie stawów i choroba Bechterewa nierzadko prowadzą do sytuacji, kiedy znaczne ograniczenie sprawności ruchowej uniemożliwia normalne funkcjonowanie. W takich przypadkach wymiana uszkodzonych elementów na sztuczne implanty jest metodą znacząco podnoszącą jakość życia.

Częstym wskazaniem do wszczepienia protezy w trybie pilnym są złamania szyjki i głowy kości udowej oraz panewki stawu biodrowego. Osoby starsze są szczególnie predysponowane do takich urazów, ze względu na osłabienie struktur kostnych i zwiększone ryzyko upadków. Techniki zabiegowe z użyciem endoprotez pozwalają na szybsze uruchomienie pacjentów w porównaniu do metod zachowawczych i tym samym ograniczają ryzyko związane z koniecznością długiej rekonwalescencji wymuszającej pozycję leżącą.

Kwalifikacja pacjentów przed operacją stawu biodrowego - unikanie ryzyka i wybór odpowiedniej protezy

Ważnym elementem postępowania przedoperacyjnego jest właściwa kwalifikacja pacjentów. Czynnikami uniemożliwiającymi podjęcie procedur operacyjnych są:

• czynne infekcje
• nieustabilizowane choroby ogólnoustrojowe

Lekarz specjalista w dziedzinie ortopedii powinien ocenić czy dolegliwości są na tyle poważne, aby uzasadniały ryzyko związane z zabiegiem. Należy również dobrać odpowiedni rodzaj protezy – indywidualnie dla każdego pacjenta. Warto wykorzystać możliwości metod zachowawczych, gdyż może okazać się, że redukcja masy ciała w połączeniu z modyfikacją aktywności fizycznej spowodują na tyle dużą poprawę stanu zdrowia, że operacja nie będzie konieczna.

Oczekiwanie na refundowany zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz koszt alternatywnych opcji

Zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego jest refundowany przez NFZ, jednak według Naczelnej Izby Lekarskiej średni czas oczekiwanie na planową operację wynosi 3 lata. Ceny w prywatnych klinikach zaczynają się od 6 500 zł dla endoprotezoplastyki częściowej i 9 500 zł dla endoprotezoplastyki całkowitej.