Turystyka medyczna - mały ruch przygraniczny a pacjenci z Rosji

W ramach obowiązującej od zeszłego roku umowy o małym ruchu przygranicznym wszyscy mieszkańcy obwodu kaliningradzkiego, a także mieszkańcy znacznej części województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego mogą przekraczać granicę polsko-rosyjską bez wizy, na podstawie odpowiedniego zezwolenia. Dokument uprawnia do wielokrotnego wjazdu, wyjazdu oraz przebywania w strefie przygranicznej obu krajów.

Ułatwienie przejazdów między państwami stało się powodem wzmożonej turystyki, w tym również turystyki medycznej. Mieszkańcy Obwodu Kaliningradzkiego często odwiedzają polskie sklepy znajdujące się na terenach przygranicznych sąsiadujących z Kaliningradem.

Jak poinformował rzecznik olsztyńskiej Izby Celnej Ryszard Chudy, w okresie 21.05-20.12 2012 roku w ramach małego ruchu granicznego Rosjanie wydali w Polsce ok. 23 mln zł. Polskie sklepy i zakłady usługowe szybko odpowiedziały na zainteresowanie rosyjskich klientów, wprowadzając m.in. dwujęzyczne szyldy. Niektóre hotele ze strefy objętej małym ruchem granicznym przygotowały ofertę skierowaną do Rosjan, m.in. tematyczne wieczory historyczne.

Turystyka medyczna w ramach małego ruchu granicznego

Dzięki nowym przepisom Rosjanie mogą korzystać z oferty polskich placówek opieki zdrowotnej, czemu z dużym zainteresowaniem przyglądają się polscy przedsiębiorcy. Przyciągnięcie mieszkańców Obwodu Kaliningradzkiego to duża szansa dla właścicieli placówek medycznych, dlatego przykładają wiele starań, by zwrócić ich uwagę.

Jednym z przedsiębiorców aktywnie działających w tym kierunku jest Roman Gaik, który w ubiegłym roku otworzył prywatny szpital w Jantarze. Zaprosił do siebie szefów placówek medycznych z Kaliningradu, by przedstawić im swoją ofertę. Jak podaje dyrektor szpitala, Anna Nurzyńska, placówka posiada dobrze wyposażony szpital z wykwalifikowaną kadrą przeprowadzającą zabiegi stomatologiczne, okulistyczne i ortopedyczne, a także szereg innych. Kolejne polskie placówki idą w ślady jantarskiego szpitala.

Rosyjscy pacjenci często wybierali Polskę nie tylko z powodu bliskości, ale także ze względu na niższe koszty leczenia i dostęp do nowoczesnych technologii. Zainteresowanie dotyczyło głównie stomatologii, okulistyki, rehabilitacji oraz chirurgii plastycznej. W wielu miejscowościach przygranicznych zaczęły powstawać wyspecjalizowane gabinety nastawione na obsługę klientów zza wschodniej granicy.

Statystyki i znaczenie dla rynku zdrowia

Po wejściu w życie ustawy o małym ruchu przygranicznym liczba Rosjan przekraczających polsko-rosyjską granicę znacznie wzrosła. Z danych olsztyńskiej Izby Celnej wynika, że w 2011 roku przekroczyło ją 1,9 mln osób, a w 2012 - ok. 4 mln. W połowie listopada polski konsulat w Kaliningradzie informował PAP, że pozwolenie na przejazd przez granicę otrzymało 5 tys. Rosjan.

Według danych Straży Granicznej, łączna liczba przekroczeń granicy z obwodem kaliningradzkim (wszystkimi dokumentami, w tym MRG) wyniosła około 2 373 517 w 2011 r. oraz około 4 073 142 w 2012 r., z czego 107 809 przekroczeń odbyło się w ramach Małego Ruchu Granicznego.

W pierwszej połowie 2013 r. odnotowano około 2 745 053 przekroczeń granicy, z czego aż 310 860 w ramach MRG. Według opracowania M. Zdanowicz (2014), Konsulat Generalny RP w Kaliningradzie wydał 20 715 zezwoleń na MRG w 2012 r., a w okresie 1 stycznia–15 października 2013 liczba wydanych zezwoleń wyniosła 138 971.

Aktualny status małego ruchu granicznego

Umowa o małym ruchu przygranicznym obowiązywała do 2016 roku, kiedy to została zawieszona przez stronę polską w związku z sytuacją geopolityczną i kwestiami bezpieczeństwa. Od tego czasu granicę z Federacją Rosyjską można przekraczać wyłącznie na podstawie standardowej wizy lub innych dokumentów przewidzianych w prawie międzynarodowym.

Według aktualnych danych (stan na 2025 rok), przywrócenie zasad MRG nie jest rozważane. W obliczu trwających napięć politycznych i ograniczeń wizowych liczba rosyjskich pacjentów korzystających z usług medycznych w Polsce znacząco spadła.

Wpływ zmian granicznych na turystykę medyczną

Ograniczenie możliwości łatwego przekraczania granicy istotnie zmniejszyło napływ pacjentów z Obwodu Kaliningradzkiego. Wiele placówek medycznych, które wcześniej nastawiały swoją ofertę na rosyjskich klientów, musiało zmienić strategię i poszukać innych grup docelowych. Z drugiej strony okres funkcjonowania MRG pokazał potencjał regionu przygranicznego w zakresie świadczenia usług zdrowotnych na poziomie międzynarodowym.

Dziś polskie placówki przygraniczne częściej kierują swoją ofertę do pacjentów krajowych oraz do turystów z innych państw Unii Europejskiej, wykorzystując doświadczenia zdobyte w czasie wymiany z Kaliningradem. Jednocześnie temat MRG pozostaje przykładem, jak rozwiązania administracyjne mogą wpływać na rozwój i ograniczanie turystyki medycznej.