Częstość występowania nietrzymania moczu - czy ma związek z płcią?

Statystyki dotyczące problemu nietrzymania moczu, mogą być nie do końca zgodne ze stanem rzeczywistym: powodem takiej sytuacji jest to, że część pacjentów z różnych powodów unika porady lekarskiej.

Podejmowane są jednak próby oceny częstości występowania tego zaburzenia: zdaniem angielskiego portalu National Health Service, nietrzymanie moczu występuje u nawet 3 do 6 milionów obywateli Wielkiej Brytanii.

Istnieją choroby, które są spotykane u przedstawicieli tylko jednej płci, inne schorzenia mogą się pojawiać natomiast zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Druga sytuacja dotyczy nietrzymania moczu – zauważa się jednak różnice pomiędzy częstością występowania tego schorzenia u pań i panów.

Czynniki ryzyka nietrzymania moczu

Najczęstsze czynniki ryzyka:

• otyłość i nieprawidłowa dieta
• duże spożycie kofeiny
• stosowanie leków moczopędnych i hipotensyjnych
• procesy starzenia się organizmu
• niska aktywność fizyczna
• przewlekły stres i niedobór snu

Część czynników, które odpowiadają za zwiększone ryzyko rozwoju nietrzymania moczu, jest taka sama dla obu płci. Dotyczy to m.in. otyłości czy nieodpowiedniej diety, związanej np. ze spożywaniem dużej ilości napojów zawierających kofeinę.

Podobnie jest w przypadku przyjmowania niektórych farmaceutyków, takich jak leki obniżające ciśnienie czy środki moczopędne. Mimowolne mikcje mogą być związane także z procesami starzenia się, które dotyczą oczywiście obu płci.

W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na rolę stylu życia – przewlekły stres, niedobór snu czy niska aktywność fizyczna mogą osłabiać mięśnie dna miednicy, co obserwuje się zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Aktualne rekomendacje podkreślają znaczenie profilaktyki behawioralnej, w tym regularnych ćwiczeń mięśni dna miednicy oraz kontroli masy ciała.

Styl życia i dieta, w tym ilość aktywności fizycznej, dieta czy jakość snu, odgrywa istotną rolę w rozwoju i nasileniu nietrzymania moczu. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała oraz ograniczenie produktów drażniących pęcherz może wpłynąć na zmniejszenie objawów.

Nietrzymanie moczu u kobiet

Najczęstsze przyczyny nietrzymania moczu u kobiet:

• ciąża i liczne porody
• zmiany hormonalne związane z menopauzą
• operacje ginekologiczne, np. histerektomia
• wysiłkowe przeciążenia u kobiet aktywnych fizycznie
• osłabienie mięśni dna miednicy

Stanami zwiększającymi możliwość wystąpienia nietrzymania moczu typowymi dla kobiet są: ciąża, porody (zwłaszcza liczne) oraz zmiany hormonalne, pojawiające się w przebiegu starzenia się organizmu. Żeńskie estrogeny mają korzystny wpływ na czynność m.in. układu moczowego, po wystąpieniu menopauzy dochodzi natomiast do obniżenia poziomu tych substancji we krwi.

Pacjentki, które przebyły operacje w obrębie narządów płciowych (np. histerektomię, czyli usunięcie macicy), ze względu na możliwość naruszenia struktur dna miednicy również mają zwiększoną tendencję do nietrzymania moczu.

W nowszych pracach naukowych zwraca się uwagę na rosnącą częstość nietrzymania moczu u młodszych kobiet, szczególnie aktywnych fizycznie. Intensywne treningi, zwłaszcza skocznościowe, mogą prowadzić do przeciążenia struktUR odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej kontroli mikcji. Zjawisko to określane bywa jako wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet aktywnych sportowo.

Rola hormonów, zwłaszcza estrogenów, jest kluczowa dla funkcjonowania dolnych dróg moczowych. Ich spadek w okresie menopauzy może prowadzić do ścieńczenia nabłonka i osłabienia struktur podtrzymujących pęcherz.

Nietrzymanie moczu u mężczyzn

Główne przyczyny nietrzymania moczu u mężczyzn:

• powiększenie prostaty (BPH)
• nowotwór prostaty
• zabiegi chirurgiczne w obrębie miednicy
• cukrzyca i choroby neurologiczne
• schorzenia wpływające na unerwienie pęcherza

Mężczyźni także posiadają swoiste tylko dla nich przyczyny powodujące nietrzymanie moczu. Zaburzenie pojawiać się może u chorych z powiększoną prostatą, czy to na skutek łagodnego przerostu tego gruczołu, czy też w przypadku rozwoju nowotworu tego narządu.

Zabiegi operacyjne w okolicy struktur zaangażowanych w wydalanie moczu, podobnie jak w grupie kobiet, również mogą stanowić przyczynę pojawiania się zaburzenia.

W ostatnich latach coraz częściej omawia się także wpływ chorób przewlekłych – takich jak cukrzyca czy choroby neurologiczne – które u mężczyzn mogą prowadzić do zaburzeń unerwienia pęcherza i cewki moczowej. Te czynniki ryzyka stają się istotne zwłaszcza w starzejącej się populacji.

Cukrzyca i choroby układu nerwowego oraz schorzenia metaboliczne wpływają na zdolność kontroli pęcherza, co może prowadzić do nasilonych objawów nietrzymania moczu u mężczyzn.

Która płeć częściej doświadcza nietrzymania moczu?

Niezależnie od wymienionych, wnioski płynące z badań naukowych są jasne: jedna z płci jest częściej obarczona problemem nietrzymania moczu.

Poszczególne publikacje różnią się w zakresie konkretnych odsetków chorych, jednakowoż i tak to panie są głównymi przedstawicielkami grupy cierpiącej z powodu mimowolnych mikcji. Continence Foundation of Australia podaje, że nietrzymanie moczu występuje u około 13% Australijczyków oraz u 37% australijskich kobiet.

Wyniki przedstawione w publikacji "Urinary, Fecal, and Dual Incontinence in Older U.S. Adults" również potwierdzają przedstawioną wyżej tezę.

W pracy oceniano m.in. częstość występowania nietrzymania moczu, badaną grupę stanowiły osoby mające 50 i więcej lat. Opracowane przez autorów statystyki były następujące: u kobiet opisywany problem obecny był u 19,8% badanych, wśród mężczyzn mimowolne wycieki moczu spotykane były natomiast u 6,4% z nich.

W nowych opracowaniach demograficznych zwraca się uwagę, że wraz ze starzeniem się populacji różnice te mogą jeszcze się pogłębiać. Kobiety żyją dłużej, co dodatkowo zwiększa ryzyko występowania u nich objawów związanych z osłabieniem struktur dna miednicy oraz niedoborem estrogenów w wieku podeszłym.