Powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn to problem, który dotyczy wielu chłopców w okresie dojrzewania, a także nawet 70% mężczyzn po 50. roku życia. Osoby dotknięte tą przypadłością zwykle unikają miejsc takich jak siłownia czy basen, gdzie otoczenie mogłoby zauważyć wstydliwe objawy. W przypadku nastolatków ginekomastia często jest fizjologicznym zjawiskiem związanym z dojrzewaniem i zwykle ustępuje samoistnie. O ile w przypadku nastolatków i osób starszych problem z reguły samoistnie zanika, tak u mężczyzn w kwiecie wieku zwykle wymaga on leczenia, a czasem także zabiegu.
Przyczyny i objawy ginekomastii

Ginekomastia to skutek zwiększonego stężenia żeńskich hormonów płciowych (estrogenów), które powodują rozrost tkanki gruczołowej w okolicy piersi u mężczyzn. Gdy działanie androgenów jest słabsze od oddziaływania estrogenów, wówczas dochodzi do przerostu piersi. Powodem zaburzeń hormonalnych może być również stosowanie sterydów anabolicznych lub przyjmowanie niektórych leków. W niektórych przypadkach ginekomastii można zastosować leczenie hormonalne, szczególnie gdy zaburzenia hormonalne są przyczyną przerostu tkanki gruczołowej.
Warto podkreślić, że w przypadku ginekomastii, poza przyczynami hormonalnymi, mogą występować także inne czynniki, takie jak choroby wątroby, nerek czy problemy z tarczycą. Dlatego tak istotna jest dokładna diagnostyka, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny.
Różnice między lipomastią a ginekomastią
Lipomastia jest z kolei rozrostem samej tkanki tłuszczowej. Najczęściej występuje ona razem z nadwagą, chociaż, jak zauważają niektórzy specjaliści - nie zawsze. Wyjściowym sposobem leczenia lipomastii jest dieta i regularne ćwiczenia. Dopiero kiedy nie odnoszą one skutków, zaleca się zabieg, np. liposukcję.
Diagnoza: Jak odróżnić ginekomastię od lipomastii?
Pewność co do charakteru zmian w obrębie męskich gruczołów piersiowych możemy uzyskać jedynie po wizycie u lekarza, jednak wstępne podejrzenia można wysunąć wykonując tzw. samobadanie. Leżąc na plecach, z jedną ręką pod głową, drugą należy ułożyć na piersi. Między szeroko rozstawionym palcem wskazującym oraz kciukiem powinna znajdować się otoczka sutkowa.
Objawy wskazujące na ginekomastię:- stawiająca opór tkanka o wymiarach otoczki,
- obecność tkanki gruczołowej.
Jeśli podczas zbliżania się palców do siebie natrafia się na stawiającą opór tkankę o wymiarach otoczki, wskazuje to najprawdopodobniej na obecność tkanki gruczołowej, a więc prawdziwą ginekomastię. Natomiast jeśli oba palce spotykają się bez napotykania oporu – najprawdopodobniej problem stanowi lipomastia.
Ważnym elementem diagnozy jest także wykluczenie nowotworów piersi, które choć rzadsze, mogą występować u mężczyzn. Diagnostyka różnicowa obejmuje badania obrazowe oraz laboratoryjne, które pomagają w ustaleniu poziomów hormonów.
Leczenie ginekomastii

Leczenie ginekomastii gruczołowo-tłuszczowej może obejmować zarówno metody farmakologiczne, jak i chirurgiczne. W niektórych przypadkach terapią z wyboru jest mastektomia, połączona z liposukcją, aby uzyskać estetyczny wygląd klatki piersiowej.
Metody leczenia ginekomastii:- leczenie farmakologiczne,
- mastektomia,
- liposukcja.
Może się zdarzyć, że pacjent będzie miał do czynienia z jednoczesnym przerostem tkanki gruczołowej oraz tłuszczowej - wówczas mówimy o ginekomastii gruczołowo-tłuszczowej. Przyczyny powstawania tego schorzenia nie są do końca znane, jednak mówi się, iż nadmiar tkanki tłuszczowej może skutkować narastaniem ryzyka wystąpienia ginekomastii gruczołowej. To dlatego, że u pacjentów otyłych istnieje tendencja do wzrostu ilości estrogenów w organizmie.
Posłuchaj artykułu:
- Artykuł "Ginekomastia a lipomastia" jest dostępny w formie audio z lektorem - posłuchaj teraz (05:38 minuty)
Źródła:
- B. Venkata Ratnam, "How Important Is “Pseudogynecomastia”?" (www.ncbi.nlm.nih.gov), Aesthetic Plastic Surgery, 2011
- Neslihan Cuhaci, Sefika Burcak Polat, Berna Evranos, Reyhan Ersoy, Bekir Cakir, "Gynecomastia: Clinical Evaluation and Management" (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov)
- Ronald S. Swerdloff, Jason C. M. Ng, "Gynecomastia: Etiology, Diagnosis, and Treatment" (www.ncbi.nlm.nih.gov), 2023
- Thomas Reinehr, Alexandra Kulle, Andre Barth i inni, "Transition from gynaecomastia to lipomastia in pubertal boys", Clinical Endocrinology, 94(4), 583-589, 2021