Jakimi metodami można leczyć wysiłkowe nietrzymanie moczu

W International Journal of Gynecology & Obstetrics opublikowany został artykuł autorstwa dr Minassiana, który na podstawie metaanalizy 21 badań, dotyczących nietrzymania moczu ustalił, że zaledwie 30% pacjentek zgłasza się do lekarza z powodu wystąpienia objawów NTM.

NTM jest uważane za chorobę społeczną - dotyczy niemal 30% kobiet i ponad 10% populacji mężczyzn na całym świecie. Zatrważający jest zatem fakt jak wiele osób wstydzi się objawów nietrzymania moczu skazując się tym samym na codzienne doświadczanie jego objawów i stopniowe nasilenie dolegliwości.

Współczesne metody leczenia nietrzymania moczu możemy podzielić na postępowanie zachowawcze oraz chirurgiczne. O wyborze właściwej metody decyduje stopnień zaawansowania choroby oraz preferencje chorego.

Zachowawcze leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu

Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu należy rozpocząć od zastosowania metod zachowawczych. Leczenie operacyjne rozważa się natomiast w razie nieskuteczności leczenia zachowawczego.

Główne metody leczenia zachowawczego:

• redukcja masy ciała przy nadwadze lub otyłości,
• zaprzestanie palenia,
• trening mięśni dna miednicy (Pelvic Muscle Floor Training, PMFT),
• edukacja pacjentek w zakresie technik ćwiczeń,
• wsparcie fizjoterapeutów uroginekologicznych.

Jak możemy przeczytać w Przeglądzie Urologicznym, prawidłowo prowadzona rehabilitacja w nietrzymaniu moczu o niewielkim i średnim stopniu znacząco wpływa na przyspieszenie i poprawę powrotu funkcji zwieracza.

PMFT polega na kurczeniu i rozluźnianiu odpowiednich grup mięśni miednicy współodpowiedzialnych za stabilizację cewki moczowej. Polskie Towarzystwo Urologiczne zaleca, aby efekty terapii oceniać po minimum 3 miesiącach.

W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na edukację pacjentek dotyczącą prawidłowego wykonywania ćwiczeń. W wielu ośrodkach dostępne są konsultacje z fizjoterapeutami uroginekologicznymi, którzy pomagają prawidłowo aktywować mięśnie i monitorować postępy terapii.

Biofeedback i elektrostymulacja

Ćwiczenia mięśni dna miednicy można wspomagać wykorzystaniem metody Biofeedback, który jest formą neurotreningu i pozwala na naukę świadomej kontroli zwieraczy cewki moczowej. PMFT może być również prowadzony z wykorzystaniem elektrostymulacji.

Elektrostymulacja polega na wykorzystaniu impulsu elektrycznego w celu wywołania skurczu odpowiednich mięśni miednicy, zwykle z użyciem sond dopochwowych. Nowoczesną odmianą tej formy terapii wysiłkowego NTM jest metoda Pelvictrainer, która pozwala ćwiczyć mięśnie dna miednicy bez konieczności stosowania sond, a pacjent analizuje efekty ćwiczeń na podstawie wizualizacji wykresów.

W postępowaniu zachowawczym podczas leczenia wysiłkowej postaci nietrzymania moczu zastosowanie znajduje także farmakoterapia jako wsparcie leczenia. Choć jej zastosowanie w tej postaci NTM jest ograniczone, może wspierać leczenie w określonych przypadkach.

Ważne elementy wspierające terapię zachowawczą:

• zapobieganie zaparciom poprzez odpowiednią dietę,
• unikanie dźwigania ciężarów,
• utrzymanie odpowiedniego nawodnienia,
• nauka prawidłowej techniki kaszlu i kichania.

Uzupełnieniem terapii zachowawczej mogą być również ogólne zalecenia dotyczące modyfikacji nawyków dnia codziennego, takie jak unikanie dźwigania ciężarów, odpowiednia kontrola nawodnienia czy techniki prawidłowego kaszlu i kichania, które zmniejszają obciążenie mięśni dna miednicy.

Chirurgiczne leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu

Jeśli metody zachowawcze nie przynoszą satysfakcjonujących efektów należy rozważyć wykonanie zabiegu chirurgicznego. Od połowy lat 90-tych operacje te przeprowadza się w sposób minimalnie inwazyjny - najczęściej są to zabiegi z wykorzystaniem taśm, których celem jest stabilizacja cewki moczowej. Istnieje wiele odmian tego typu operacji, a do najczęściej wykonywanych zaliczamy technikę TVT, TOT czy IVS.

Decyzję o leczeniu operacyjnym podejmuje się wspólnie z pacjentką, uwzględniając stopień nasilenia objawów, wcześniejsze leczenie oraz ogólny stan zdrowia. Taśmy podcewkowe pozostają jedną z głównych metod chirurgicznych, ponieważ cechują się małą inwazyjnością i szybkim powrotem pacjentek do aktywności.

W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się także na kompleksową opiekę okołooperacyjną, która obejmuje edukację pacjentek, przygotowanie do zabiegu oraz fizjoterapię pooperacyjną, co może wpływać na lepsze efekty długoterminowe.

Elementy fizjoterapii po zabiegach chirurgicznych są ważnym uzupełnieniem leczenia. Odpowiednie ćwiczenia ułatwiają powrót do pełnej aktywności i mogą zmniejszać ryzyko nawrotów objawów. Pacjentki uczone są prawidłowej aktywacji mięśni dna miednicy oraz zasad bezpiecznego wykonywania czynności dnia codziennego.