Ginekomastia to dość powszechny problem zdrowotny, który może wywoływać dyskomfort fizyczny i psychiczny u mężczyzn w różnym wieku. Choć w wielu przypadkach jest zjawiskiem łagodnym i przemijającym, może również wymagać diagnostyki i leczenia, zwłaszcza gdy towarzyszy mu ból, asymetria piersi lub utrzymuje się przez dłuższy czas. W zależności od przyczyny, leczenie może obejmować obserwację, farmakoterapię lub zabieg chirurgiczny.
Przyczyny ginekomastii
Ginekomastia to stan, w którym u mężczyzny dochodzi do obrzęku i powiększenia piersi. Przyczyny wystąpienia tego objawu mogą być różne i zaliczamy do nich przede wszystkim:
- zaburzenia równowagi hormonalnej (nadmiar żeńskich estrogenów, pobudzających wzrost komórek gruczołu piersiowego, niedobór testosteronu),
- choroby przewlekłe (niewydolność nerek, wątroby),
- otyłość,
- niepożądane działanie leków, np. przeciwdepresyjnych, niektórych substancji obniżających ciśnienie krwi.
Zjawisko to występuje także u noworodków i nastolatków, jednak w tych grupach wiekowych jest przemijające po ustabilizowaniu się czynności układu hormonalnego. Ginekomastia pojawia się także w wieku podeszłym i dotyczy nawet 1/3 pacjentów starzejących się.
Wyróżnia się dwie postacie jednostki: ginekomastię prawdziwą, wywołaną rozrostem tkanki gruczołowej piersi, oraz ginekomastię rzekomą (lipomastię), wynikającą z obecności nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej.
Naturalne sposoby na ginekomastię

Leczenie ginekomastii jest uzależnione przede wszystkim od czynników, które ją wywołały. Lekka ginekomastia tłuszczowa może ustąpić pod wpływem odpowiednich ćwiczeń fizycznych. Powiększony gruczoł składa się wówczas głównie z tkanki tłuszczowej, wobec czego zrozumiałe jest, że wysiłek może redukować jego wielkość. Wspomagająco działa także odpowiednia dieta (niskotłuszczowa, z dużą ilością białka).
Warto również zwrócić uwagę na inne naturalne metody wspomagające leczenie:
- redukcja stresu,
- techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga,
- unikanie spożywania alkoholu,
- unikanie substancji wpływających na poziom hormonów.
Farmakologiczne leczenie ginekomastii
Gdy przyczyną ginekomastii gruczołowej jest zaburzony poziom testosteronu, można zastosować leczenie farmakologiczne. W użyciu obecne są preparaty w różnej formie, pod postacią tabletek, maści czy iniekcji domięśniowych.
Podawane są:
- pochodne testosteronu,
- tzw. antyestrogeny - leki z tej grupy łączą się z tym samym receptorem co żeński hormon i w ten sposób blokują go,
- inhibitory aromatazy - zahamowanie wspomnianego enzymu blokuje powstawanie estrogenów.
Jednak warto pamiętać, że każdy z tych leków może wiązać się z potencjalnymi skutkami ubocznymi. Mogą one obejmować m.in. zmiany w profilu lipidowym krwi, problemy z wątrobą, a także wpływ na nastrój i emocje. Dlatego niezbędne jest, aby leczenie farmakologiczne było prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza.
W tym miejscu warto wspomnieć, że domowe leczenie ginekomastii gruczołowej nie jest możliwe. W takiej sytuacji zawsze należy wprowadzić specjalną terapię.
Chirurgiczne metody leczenia ginekomastii

Nieoperacyjne leczenie ginekomastii przynosi poprawę tylko u części pacjentów. Jeśli środki farmakologiczne (w przypadku ginekomastii gruczołowej) oraz ćwiczenia i dieta (w przypadku lipomastii) nie dają rezultatów, konieczna może okazać się ingerencja chirurgiczna. Jednocześnie należy pamiętać, że nie istnieją żadne skuteczne leki na ginekomastię bez recepty.
A zatem jak zmniejszyć ginekomastię? Gdy jej przyczyną jest otyłość, warto zastanowić się nad liposukcją, czyli odsysaniem tłuszczu. W ostatnich latach rozwinęło się wiele małoinwazyjnych technik liposukcji, które skracają czas rekonwalescencji i zmniejszają ryzyko wystąpienia jakichkolwiek powikłań niemalże do zera. Alternatywą w przypadku pacjentów z lekką ginekomastią może być lipoliza iniekcyjna. Stosowane w jej przebiegu substancje (jak fosfatydylocholina) po wprowadzeniu we właściwe okolice powodują rozpad komórek tłuszczowych.
Operacyjne usuwanie ginekomastii gruczołowej
W przypadku trudnej do wyleczenia ginekomastii gruczołowej, zwykle zaleca się przeprowadzenie klasycznej operacji. W tym wypadku poza tkanką tłuszczową w obrębie piersi znajduje się duża ilość tkanki włóknistej, której usunięcie przy zastosowaniu liposukcji jest praktycznie niemożliwe. W szczególnych sytuacjach stosuje się kombinację liposukcji z chirurgicznym usunięciem nadmiaru tkanek podskórnych.
Warto pamiętać o psychologicznych aspektach ginekomastii:
- problem kosmetyczny,
- zaburzenia emocjonalne,
- obniżenie poczucia męskości,
- obniżenie własnej wartości.
Przełamanie niechęci do konsultacji z lekarzem to pierwszy krok do rozwiązania problemu.
Posłuchaj artykułu:
- Artykuł "Domowe leczenie ginekomastii" jest dostępny w formie audio z lektorem - posłuchaj teraz (06:52 minuty)
Źródła:
- Mohit Butaney, Nannan Thirumavalavan, Adithya Balasubramanian i inni, "Treatment of estrogen levels in the management of hypogonadism: An anonymous survey of ISSM members.", Urology, 139, 104-109, 2021
- Ori Berger, Zohar Landau, Ran Talisman, "Gynecomastia: A systematic review of pharmacological treatments", Frontiers in pediatrics, 10, 2022
- George Ansstas, "Gynecomastia Treatment & Management", Medscape, 2024
- Ronald S. Swerdloff, Jason C. M. Ng, "Gynecomastia: Etiology, Diagnosis, and Treatment" (www.ncbi.nlm.nih.gov), 2023