Ginekomastia a otyłość

Ginekomastia to najczęstsza choroba piersi występująca u mężczyzn. Większość przypadków jest przemijająca i dotyczy okresu noworodkowego, może jednak pojawić się w każdym wieku.

Istnieje postać idiopatyczna, której przyczyna nie jest znana, w pozostałych określono zjawiska, które sprzyjają pojawieniu się powiększenia piersi. Należą do nich zaburzenia hormonalne, stany związane z niewydolnością wątroby i nerek, czasami również leki mogą wywołać omawiany stan (m.in. niektóre środki moczopędne czy przeciwgrzybicze).

Inne czynniki ryzyka to spożycie alkoholu, używanie narkotyków oraz przyjmowanie anabolicznych sterydów, które mogą wpływać na rozwój ginekomastii poprzez zaburzenia równowagi hormonalnej.

Otyłość a ginekomastia

Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za występowanie ginekomastii są estrogeny. W organizmach mężczyzn, w warunkach fizjologicznych, substancje te są obecne, aczkolwiek w stężeniach tak niskich, że dominujący jest efekt androgenów. Nadmierna ilość żeńskich hormonów płciowych może występować wtedy, kiedy pacjent jest otyły.

Tkanka tłuszczowa jest nie tylko magazynem energii, pełni także rolę w gospodarce hormonalnej. Jej komórki zawierają enzym określany jako aromataza. Jego rolą jest przekształcanie obecnych w organizmie męskich hormonów do estrogenów, które z kolei pobudzają wzrost tkanki gruczołowej sutka.

Opisywany mechanizm odgrywa rolę w rozwoju tzw. ginekomastii gruczołowej. Dodatkowo, przy otyłości (zwłaszcza trwającej przez dłuższy czas) często występują schorzenia dotyczące wątroby. Jej niewydolność skutkuje zmniejszonym rozkładem hormonów, między innymi estrogenów, przez co ich stężenie jest zwiększone ponad normę i może skutkować rozwojem zjawisk patologicznych.

Wiek także ma istotny wpływ na wystąpienie ginekomastii. W okresie dojrzewania hormonalne zmiany mogą prowadzić do przejściowego powiększenia piersi, które zwykle ustępuje samoistnie. U starszych mężczyzn, naturalne zmiany hormonalne związane z wiekiem również mogą przyczyniać się do rozwoju tej dolegliwości.

Ginekomastia a pseudoginekomastia

Piersi fizjologicznie posiadają również drugi element tkankowy - komórki tłuszczowe. Zrozumiałe wydaje się więc, że nadmierna masa ciała może powodować występowanie ginekomastii, w tym wypadku określanej jako rzekoma (pseudoginekomastia), w której tłuszcz odkłada się także w obrębie piersi.

Tutaj otyłość odgrywa większą rolę niż w pierwszym wypadku. Nie da się określić, czy u każdego otyłego mężczyzny objaw się pojawi - typ rozkładu zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej należy do indywidualnych cech pacjenta.

Leczenie ginekomastii

Możliwości leczenia obejmują:

• modyfikację diety,
• uprawianie sportu,
• liposukcję,
• stosowanie leków antagonistycznych do żeńskich hormonów,
• resekcję operacyjną.

Diagnoza ginekomastii

Niezależnie od patomechanizmu, w przypadku wystąpienia ginekomastii konieczna jest próba odnalezienia przyczyny tego zjawiska. Poza najczęstszymi, wcześniej wspomnianymi, objaw może towarzyszyć guzom produkującym hormony, takim jak nasieniak czy zmiany w obrębie nadnerczy.

Sam w sobie powoduje duży dyskomfort psychiczny, warto więc, z wykorzystaniem dostępnych metod, dążyć do wyleczenia. Współczesne podejścia terapeutyczne coraz częściej uwzględniają indywidualizację leczenia.

Nowoczesne metody diagnostyczne obejmują:

• ultrasonografię,
• mammografię.

Nowoczesne metody leczenia ginekomastii

W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na mniej inwazyjne i bezpieczniejsze formy leczenia, rozwijają się nowoczesne techniki, które stanowią alternatywę dla klasycznej chirurgii.

Coraz większą popularność zyskują metody minimalnie inwazyjne, które pozwalają na skuteczne usunięcie nadmiaru tkanki tłuszczowej lub gruczołowej bez konieczności wykonywania rozległych cięć. Ich główną zaletą jest ograniczone ryzyko powikłań, krótszy czas rekonwalescencji oraz mniejsze dolegliwości bólowe po zabiegu.

Do technik minimalnie inwazyjnych stosowanych w leczeniu ginekomastii należą:

• liposukcja ultradźwiękowa (UAL) – wykorzystuje fale ultradźwiękowe do rozbijania komórek tłuszczowych, co ułatwia ich usunięcie przy minimalnym uszkodzeniu okolicznych tkanek,
• liposukcja wspomagana laserem (LAL) – łączy działanie światła lasera z odsysaniem tłuszczu; dodatkowo powoduje obkurczanie skóry, co może poprawić efekt estetyczny.