Wpływ chorób tarczycy na powstawanie ginekomastii

Jako ginekomastię określa się nadmierne powiększenie męskich gruczołów piersiowych. Zjawisko to bywa fizjologiczne - taka sytuacja może mieć miejsce u niemowląt czy nastolatków i wtedy zazwyczaj samoistnie ustępuje po pewnym czasie. Zdarza się jednak, że nadmierny rozrost tkanek gruczołu piersiowego jest spowodowany czynnikami patologicznymi i wtedy problem nie znika sam.

Hormonalne przyczyny ginekomastii

Tak zwana ginekomastia prawdziwa związana jest z zaburzeniami hormonalnymi, polegającymi na pojawianiu się nadmiaru estrogenów w stosunku do androgenów. Pierwsze z wymienionych uznawane są za hormony typowo żeńskie, których działanie obejmuje m.in. stymulację rozwoju tkanek sutka - to właśnie z tego powodu, przy zbyt dużej ilości tych związków we krwi mężczyzn, dochodzi u nich do powiększania się piersi.

Wspomniane wyżej substancje zaliczane są do hormonów płciowych. Ich produkcja odbywa się głównie w jajnikach lub w jądrach, w zależności od płci. Pozornie wydawać by się mogło, że tarczyca - narząd nieprodukujący żadnego z wymienionych steroidów - nie powinna wpływać na ich stężenia we krwi pacjentów. W rzeczywistości jest jednak inaczej.

Wpływ chorób tarczycy na ginekomastię - nadczynność tarczycy

Hormony tarczycy są niezbędne do funkcjonowania organizmu. Problem pojawia się, gdy ich ilość staje się zbyt duża i pojawia się nadczynność gruczołu tarczowego. Wśród wielu skutków nadmiaru tych hormonów znajdują się również te, obejmujące gospodarkę hormonami płciowymi.

W opisywanej sytuacji dochodzi do wzrostu stężenia białka wiążącego steroidy płciowe, które łączy się z hormonami zarówno męskimi, jak i żeńskimi, ale łatwiej wiązany jest testosteron. W efekcie nad androgenami zaczynają przeważać wolne estrogeny. Oprócz tego wzrasta również aktywność aromatazy - enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie w tkankach obwodowych innych związków do właśnie estrogenów.

Przyczyny nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy najczęściej jest spowodowana:

• obecnością guzków wydzielających w nadmiarze hormony,
• zapaleniem tarczycy,
• chorobą Gravesa i Basedowa, w przebiegu której własne przeciwciała pobudzają tarczycę do produkcji hormonów.

Niedoczynność tarczycy a ginekomastia

Związek z ginekomastią mogą mieć także innego rodzaju zaburzenia dotyczące tarczycy - mowa tutaj o niedoczynności tego gruczołu. W przypadku tego schorzenia zwiększona jest tendencja do gromadzenia tkanki tłuszczowej w ciele pacjenta, na skutek czego dochodzić może do pojawiania się tzw. ginekomastii tłuszczowej.

Niedoczynność tarczycy może wpływać na gospodarkę hormonalną poprzez obniżenie poziomu metabolizmu, co może prowadzić do zaburzeń równowagi hormonalnej i przyczyniać się do rozwoju ginekomastii.

Inne czynniki ryzyka ginekomastii

Oprócz zaburzeń hormonalnych, istnieją również inne czynniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju ginekomastii:

• leki takie jak niektóre antybiotyki,
• leki przeciwnadciśnieniowe,
• leki stosowane w leczeniu chorób serca,
• przyjmowanie substancji anabolicznych,
• choroby wątroby.

Diagnostyka i leczenie ginekomastii

Jeżeli istnieje podejrzenie, że za powiększenie męskich piersi odpowiedzialna jest nieprawidłowa praca tarczycy, wykonane powinny zostać badania krwi. Polegają one na oznaczeniu poziomu TSH oraz wolnej tyroksyny.

Dodatkowo, w diagnostyce ginekomastii istotne jest oznaczenie poziomu innych hormonów, takich jak prolaktyna oraz estradiol, które mogą dostarczyć dodatkowych informacji o przyczynach zaburzeń hormonalnych.

Wykrycie przyczyny ginekomastii jest istotne, ponieważ:

• unormowanie funkcji gruczołu tarczowego może prowadzić do normalizacji wielkości męskich gruczołów piersiowych,
• pacjenci z podejrzeniem ginekomastii powinni skonsultować się z endokrynologiem,
• mogą być zalecane dodatkowe badania, takie jak USG tarczycy,
• leczenie farmakologiczne może obejmować leki przeciwtarczycowe, hormony tarczycy lub terapię radiojodem, w zależności od diagnozy.