Czy założenie aparatu ortodontycznego boli?

Sam proces założenia aparatu ortodontycznego nie jest bolesny. Jest to dość czasochłonne i wymaga od pacjenta cierpliwości, jednakże dolegliwości bólowe nie towarzyszą temu etapowi leczenia ortodontycznego. Nieprzyjemne doznania owszem, występują, jednakże już w trakcie korekcyjnego działania aparatu.

Ból po założeniu aparatu ortodontycznego

Ból występuje u pacjentów zazwyczaj przez kilka dni i pojawia się po wizytach kontrolnych u ortodonty, podczas których zmieniane są ustawienia aparatu zębowego. Problem związany jest z oczekiwanym przesuwaniem zębów w łuku, nie występuje on jednak u wszystkich pacjentów. Kontrolne wizyty mogą wpływać na intensywność odczuć.

Najczęstsze czynniki nasilające ból:

• spożywanie bardzo twardych pokarmów,
• nacisk wywierany podczas gryzienia,
• zbyt długie przerwy między kontrolami,
• zbyt szybka zmiana ustawień aparatu.

Podejmować próby jego łagodzenia można poprzez spożywanie chłodnych napojów i potraw. Dolegliwości mogą być nasilane przez spożywanie stałych pokarmów, dlatego też można unikać ich przez pierwsze dni po założeniu lub korekcie ustawień aparatu. Takie czasowe ograniczenia dietetyczne są powszechne w ortodoncji.

W pierwszych dobach po założeniu aparatu dziąsła oraz zęby mogą reagować tkliwością, co wynika z adaptacji tkanek do wywieranego nacisku. Ten proces jest całkowicie naturalny i określany jako initial soreness.

U niektórych osób dodatkowo mogą pojawić się niewielkie podrażnienia policzków lub warg, zwłaszcza gdy elementy aparatu ocierają o błonę śluzową. W takich sytuacjach stosuje się wosk ortodontyczny, który zmniejsza dyskomfort i chroni przed otarciami.

Warto także mieć świadomość, że rodzaj aparatu wpływa na poziom bólu. Aparaty samoligaturujące, ze względu na delikatniejsze oddziaływanie sił, bywają oceniane jako bardziej komfortowe.

Podobnie aparaty alignerowe (nakładkowe) umożliwiają stopniową i łagodną zmianę ustawienia zębów, co może przekładać się na mniejszy dyskomfort u części osób.

Jak łagodzić ból aparatu ortodontycznego

Pacjenci mogą walczyć z bólem również przy pomocy ogólnodostępnych leków przeciwbólowych, zawierających np. paracetamol czy ibuprofen. Jeżeli dolegliwości są znaczne i utrudniają funkcjonowanie, warto poinformować o tym ortodontę – będzie mógł on wtedy odpowiednio zmodyfikować parametry aparatu.

Najskuteczniejsze metody łagodzenia bólu:

• stosowanie chłodnych okładów na policzek,
• spożywanie miękkich i schłodzonych posiłków,
• unikanie żucia gum i twardych produktów,
• prawidłowa technika szczotkowania,
• stosowanie wosku ochronnego na elementy ocierające.

Pomocne mogą być także zimne okłady zewnętrzne na policzek czy spożywanie schłodzonych pokarmów – obniżona temperatura działa łagodząco na stan zapalny i zmniejsza obrzęk. Warto jednak unikać twardych i chrupiących produktów, które mogą nasilać ból.

W wielu gabinetach pacjenci otrzymują również instruktaż prawidłowej higieny jamy ustnej. Niewłaściwe szczotkowanie lub zaleganie resztek jedzenia może zwiększać wrażliwość i podrażnienia, dlatego regularna i precyzyjna higiena jest kluczowa dla komfortu oraz zdrowia tkanek przyzębia.

Kiedy zgłosić się do ortodonty

Choć dyskomfort jest naturalną reakcją organizmu, istnieją sytuacje, w których konieczny jest kontakt z ortodontą. Dotyczy to przypadków, gdy ból nie ustępuje mimo upływu 7–10 dni, nasila się z dnia na dzień lub towarzyszą mu objawy takie jak obrzęk dziąseł i krwawienie.

Warto także poinformować specjalistę o utrzymujących się ranach lub otarciach w jamie ustnej, które nie goją się mimo stosowania wosku ochronnego czy płukanek antyseptycznych. Mogą one wymagać drobnej korekty elementów aparatu ortodontycznego.

Współczesna ortodoncja korzysta z nowoczesnych, biokompatybilnych materiałów oraz zaawansowanych łuków o niskich siłach, które mają na celu ograniczenie bólu. Dzięki temu leczenie ortodontyczne jest dziś bardziej komfortowe niż jeszcze kilkanaście lat temu. Wiele nowych technologii określanych jest mianem low-force systems.