Laserowe leczenie atrofii pochwy u kobiet w wieku menopauzalnym

Co to atrofia pochwy i dlaczego występuje w wieku menopauzalnym?

Atrofia pochwy to stan, w którym ściany pochwy stają się cieńsze, mniej elastyczne, bardziej suchsze i podatne na urazy. Jest to związane z naturalnym spadkiem poziomu estrogenów, który występuje u kobiet w okresie menopauzy.

Według artykułu „Atrofia pochwy-diagnostyka i leczenie”, który został opublikowany w Przeglądzie Menopauzalnym (05;05:16-23), nawet 55% kobiet w okresie menopauzy doświadcza dyskomfortu związanego z suchością pochwy, a 32-41% cierpi na dyspareunię, czyli ból odczuwany w trakcie stosunku płciowego. Około 10% kobiet skarży się natomiast na uczucie pieczenia i swędzenia w pochwie. Wszystkie te dolegliwości mogą przyczyniać się do pogorszenia samopoczucia kobiet, obniżenia zadowolenia z życia seksualnego czy nawet wystąpienia objawów depresyjnych.

Objawy atrofii pochwy

Do najczęstszych objawów atrofii można zaliczyć:

• suchość pochwy,
• swędzenie, pieczenie i podrażnienie,
• ból podczas stosunku seksualnego (dyspareunia),
• częstsze infekcje intymne i dróg moczowych,
• uczucie ucisku lub dyskomfortu w okolicach pochwy,
• nietrzymanie moczu lub częste parcie na mocz.

Przyczyny atrofii pochwy

Wśród przyczyn atrofii wyróżnić można:

• Spadek poziomu estrogenów - w okresie menopauzy jajniki przestają produkować wystarczające ilości estrogenów – hormonów odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowego nawodnienia, elastyczności i grubości błony śluzowej pochwy.

• Zmniejszone ukrwienie pochwy - mniej estrogenów oznacza mniejsze ukrwienie tkanek pochwy, co prowadzi do zmniejszenia nawilżenia oraz elastyczności.

• Zmiany pH pochwy - spadek poziomu estrogenów powoduje wzrost pH pochwy, co zakłóca naturalną równowagę mikrobiologiczną. Może to sprzyjać infekcjom i stanom zapalnym.

• Utrata kolagenu i elastyny - hormonalne zmiany prowadzą do zmniejszenia ilości kolagenu i elastyny w ścianach pochwy, co powoduje ich ścieńczenie i utratę sprężystości. 

Tradycyjne metody leczenia atrofii pochwy

Do metod leczenia objawów związanych z atrofią błony śluzowej pochwy zaliczyć można stosowanie globulek dopochwowych o działaniu nawilżająco-regeneracyjnym czy zakładane dopochwowo preparaty miejscowo uwalniające estrogeny. Można rozważyć także poddanie się hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), która polega na przyjmowaniu leków zawierających estrogen w niskich dawkach.

Nowoczesne podejście: laserowe leczenie atrofii pochwy

Laserowe leczenie atrofii pochwy opiera się na precyzyjnym wykorzystaniu energii światła laserowego, które stymuluje regenerację tkanek w obrębie pochwy. Podczas zabiegu wiązka lasera oddziałuje na błonę śluzową pochwy, pobudzając produkcję kolagenu i elastyny – kluczowych białek odpowiadających za elastyczność i nawilżenie tkanek. Działanie lasera prowadzi do poprawy ukrwienia oraz odbudowy struktury ścian pochwy, co skutkuje zwiększeniem nawilżenia, elastyczności i redukcją objawów takich jak suchość, pieczenie czy ból podczas współżycia. Zabieg jest nieinwazyjny, bezpieczny i szybki, a pierwsze efekty są widoczne już po kilku tygodniach od wykonania.

Rodzaje stosowanych technologii laserowych

Idea działania lasera została opracowana w 2014 roku jako efekt współpracy włoskich i amerykańskich ośrodków. Technologia MonaLisa Touch Laser polega na pobudzaniu fibroblastów błony śluzowej za pomocą emisji promieniowania elektomagnetycznego o wysokiej energii. Pobudzone fibroblasty zaczynają produkować kolagen, włókna istoty międzykomórkowej i proteoglikany. Zmiany te sprzyjają odtworzeniu fizjologicznych warunków panujących w pochwie sprzed okresu menopauzy.

Przebieg zabiegu krok po kroku

Zabieg laserowego leczenia atrofii pochwy polega na umieszczeniu w pochwie głowicy lasera i trwa około 5-10 min. W tym czasie do okolic ujścia pochwy oraz kanału pochwy dostarczana jest energia w postaci promieniowania. Postępowanie takie jest niemal bezbolesne, a do jego przeprowadzenia nie jest wymagane znieczulenie. Najczęściej zabiegi powtarza się trzykrotnie co 6 tygodni. Jednym ze zgłaszanych efektów ubocznych był niewielki dyskomfort towarzyszący pacjentkom w trakcie pierwszego zabiegu w serii.

Zalety i efekty laserowego leczenia atrofii pochwy

Poprawę po zabiegach odczuwa się stopniowo wraz z upływem czasu, który to jest potrzebny do odnowy błony śluzowej. Pierwsze efekty mogą pojawić się już po miesiącu. Można zaobserwować m.in. obkurczenie pochwy wynikające z pobudzenia syntezy kolagenu oraz obkurczenia już istniejących włókien, a także regenerację błony śluzowej. Niweluje to objawy związane z uczuciem suchości w pochwie oraz zmniejsza ryzyko mikrourazów. Dzięki powyższym zmianom obniżone zostaje także ryzyko infekcji układu moczowo-płciowego. Pochwa jest zatem lepiej nawilżona, bardziej elastyczna i napięta. Ponadto, zabiegi z użyciem lasera ginekologicznego mogą wywierać pozytywny wpływ na redukcję symptomów związanych z wysiłkowym nietrzymaniem moczu.

Skuteczność zabiegów z zastosowaniem lasera CO2 poddano ocenie w artykule pt: ,,A 12-week treatment with fractional CO2 laser for vulvovaginal atrophy: a pilot study.” opublikowanym w czasopiśmie Mayo Clinic Proceedings (v.85(1);87-94). Według powyższego badania 84% kobiet zauważyło u siebie korzystne efekty zabiegów z wykorzystaniem laseroterapaii. Kobiety, które wzięły udział w badaniu zgłosiły ustąpienie dolegliwości takich jak: ból podczas stosunku płciowego, uczucie suchości i pieczenia błony śluzowej pochwy oraz świądu.

Wspomniane efekty regeneracji błony śluzowej pochwy znajdują potwierdzenie w wynikach badań histopatologicznych. Według prof. Alberto Calligaro z Uniwersytetu w Pawii we Włoszech, zabiegi z zastosowaniem technologii MonaLisa Touch odbudowują błonę śluzową pochwy w stopniu porównywalnym do efektów osiąganych podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej.

Potencjalne skutki uboczne

Chociaż laseroterapia jest generalnie bezpieczna, mogą wystąpić pewne krótkotrwałe skutki uboczne. Należą do nich zaczerwienienie, obrzęk, pieczenie lub uczucie dyskomfortu w pochwie, które zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu kilku dni po zabiegu. Rzadziej mogą pojawić się drobne infekcje lub podrażnienia, które wymagają konsultacji z lekarzem.

Przeciwwskazania do zabiegu

Zabieg laserowego leczenia atrofii pochwy nie jest odpowiedni dla każdej kobiety. Główne przeciwwskazania obejmują:

• aktywne infekcje pochwy lub dróg moczowych,
• ciążę lub okres karmienia piersią,
• choroby nowotworowe w obrębie narządów rodnych,
• świeże rany lub uszkodzenia w pochwie,
• niektóre choroby autoimmunologiczne i skórne.

Laserowe leczenie atrofii pochwy - cena

Laserowe leczenie atrofii pochwy w Polsce jest dostępne w wielu klinikach ginekologicznych i centrach medycyny estetycznej. Koszt jednego zabiegu waha się od około 700 do 2 500 złotych, w zależności od miasta, renomy placówki oraz zastosowanej technologii laserowej.

Niestety, Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) nie refunduje tego typu procedur, co oznacza, że pacjentki muszą pokryć pełny koszt zabiegu z własnych środków.