Powiększenie gruczołów piersiowych bywa zjawiskiem przejściowym, fizjologicznym - tak jest np. u niemowląt i młodzieży w wieku dorastania. Problem pojawia się wtedy, gdy odpowiedzialne za ten stan stają się czynniki patologiczne.
Najczęstszą przyczyną występowania powiększenia męskich piersi jest ginekomastia - zarówno jej postać prawdziwa, związana z przerostem tkanki gruczołowej sutka, jak również lipomastia, której powodem jest nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie. Prawdziwa ginekomastia polega na zwiększeniu ilości tkanki gruczołowej, natomiast lipomastia (lub pseudoginekomastia) to nagromadzenie jedynie tkanki tłuszczowej, bez wzrostu tkanki gruczołowej.
Rzadką przyczyną opisywanego stanu jest nowotwór sutka - choć w zdecydowanie przeważającej ilości choroba ta dotyczy kobiet, pojawiać się ona może również u mężczyzn.
Zaburzenia hormonalne u mężczyzn

Wpływ na pojawianie się obu patologii mają hormony typowe dla kobiet, czyli estrogeny. W męskich organizmach substancje te również powstają, jednakże w warunkach prawidłowych jest ich mniej niż dominujących androgenów.
Gdy dochodzi do zaburzeń równowagi hormonalnej i stężenia żeńskich hormonów zaczynają dominować nad męskimi, komórki tkanki budującej sutek mogą być pobudzane do nadmiernego wzrostu.
Opisany powyżej mechanizm odpowiada i za występowanie ginekomastii, i za nowotwory piersi u mężczyzn. Nadmiar estrogenów pojawia się w przypadku m.in. chorób wątroby czy na skutek przyjmowania niektórych leków (np. ketokonazolu czy antyandrogenów stosowanych w leczeniu chorób prostaty), związany jest on również z procesami starzenia się.
Różnice między ginekomastią a rakiem sutka
Charakterystyka ginekomastii i raka sutka: ginekomastia zazwyczaj dotyczy obu męskich piersi,
- rak piersi często występuje tylko w jednym gruczole,
- rak może powodować zaczerwienienia, owrzodzenia oraz wyciek z gruczołu,
- ginekomastia nie powoduje zmian skórnych,
- rak piersi może powodować powiększenie węzłów chłonnych,
- ginekomastia jest miękka w dotyku,
- rak piersi jest twardy i nieregularny w dotyku.
Wymienione cechy pozwalają kierować się ku jednemu z dwóch rozpoznań, jednakże pewność uzyskać można dopiero dzięki wykonaniu badania histopatologicznego tkanki gruczołu piersiowego, jak również USG.
Oprócz USG, w diagnostyce raka piersi u mężczyzn może być wykorzystana mammografia. Jest to metoda obrazowania, która pozwala na bardziej szczegółowe zobrazowanie struktury tkanek piersi, co jest pomocne w wykrywaniu zmian nowotworowych.
Warto również pamiętać, że wczesne wykrycie raka sutka u mężczyzn znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Dlatego też, wszelkie niepokojące zmiany w obrębie piersi powinny być konsultowane z lekarzem.
Nowotwór piersi u mężczyzn

Znacząco różna jest częstość występowania u mężczyzn opisywanych powyżej stanów. Ginekomastia, według danych portalu medscape.com, spotykana jest u nawet około 6 na 10 mężczyzn w wieku od 50 do 60 lat.
Z kolei ryzyko, że w trakcie życia mężczyzna zachoruje na raka sutka, według American Cancer Society, wynosi około 0,1%.
Czynniki zwiększające ryzyko nowotworu piersi u mężczyzn:
- zespół Klinefeltera,
- pozytywny wywiad w kierunku raka piersi w rodzinie,
- mutacje genów BRCA1 i BRCA2,
- posiadanie genu BRCA1 zwiększa ryzyko raka piersi do 1%,
- posiadanie genu BRCA2 zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu do 6%.
Powiększenie męskich piersi może być zjawiskiem estetycznym, ale i stanowiącym nawet ryzyko zagrożenia życia. Przy pojawieniu się jakichkolwiek zmian należy zatem skonsultować się z lekarzem.
Leczenie ginekomastii
W zależności od przyczyny, leczenie ginekomastii może obejmować obserwację, farmakoterapię lub chirurgiczne usunięcie nadmiaru tkanki. Leki takie jak tamoksyfen mogą być stosowane, aby zredukować tkankę gruczołową. W przypadku, gdy ginekomastia jest wynikiem przyjmowania leków lub zaburzeń hormonalnych, zmiana terapii lub leczenie choroby podstawowej może być skuteczne.
Leczenie raka piersi
Podstawowe metody leczenia raka piersi u mężczyzn obejmują chirurgię, radioterapię, chemioterapię oraz terapię hormonalną. Chirurgiczne usunięcie nowotworu (mastektomia) jest często pierwszym krokiem. Radioterapia może być stosowana jako uzupełnienie po operacji, aby zniszczyć pozostałe komórki nowotworowe. Chemioterapia i terapia hormonalna mogą być stosowane w przypadku bardziej zaawansowanego raka lub w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu.
Źródła:
- Catherine B Niewoehner, Anna E Schorer, "Gynaecomastia and breast cancer in men" (www.ncbi.nlm.nih.gov)
- Dingyi Fu, Haoquan Miao, Zhonglin Wang, Chuang Yang, "Gynecomastia and its potential progression to male breast cancer: Mechanisms, genetic factors, and hormonal interactions", Critical Reviews in Oncology/Hematology, 208, 2025
- Ian S. Fentiman, "Risk factors for male breast cancer", American Journal of Translational Research, 15(12), 6918–6925, 2023
- Breastlink, "Male Breast Cancer and Gynecomastia" (breastlink.com)