Ginekomastia tłuszczowa a gruczołowa

Ginekomastia jest najczęstszą chorobą sutka występującą u mężczyzn. Może ona pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej rozwija się w okresie noworodkowym, w trakcie dojrzewania płciowego oraz w procesie starzenia. W dzisiejszych czasach, gdy wygląd zewnętrzny ma duże znaczenie, ginekomastia może istotnie obniżać jakość życia mężczyzn. Dlatego ważne jest znalezienie przyczyny ginekomastii i wybór odpowiedniej metody leczenia.

Ginekomastia może mieć także podłoże genetyczne, co oznacza, że skłonność do jej wystąpienia może być dziedziczona.

Przyczyny ginekomastii gruczołowej

Ginekomastia gruczołowa najczęściej stwierdzana jest u noworodków, w trakcie dojrzewania płciowego oraz w okresie starzenia. Wynika z zaburzenia równowagi hormonalnej oraz zachwiania stosunku pomiędzy estrogenami a androgenami. Może być także spowodowana zwiększoną wrażliwością receptorów na działanie estrogenu. Najczęściej objawy ginekomastii u noworodków i nastoletnich chłopców ustępują samoistnie w ciągu kilku miesięcy.

Zdarza się jednak, że rozrostowi gruczołów towarzyszy też zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej oraz włóknistej, co może przyczynić się do utrwalenia zmian.

U dojrzałych mężczyzn ginekomastia wynika najczęściej ze zmniejszonej biosyntezy androgenów.

Do zaburzeń hormonalnych dochodzi także:

• w nadczynności tarczycy, kiedy zwiększa się produkcja białka wiążącego steroidy płciowe,
• w przebiegu marskości wątroby,
• przy przewlekłej niewydolności nerek.

Dodatkowym czynnikiem mogą być zmiany w diecie i stylu życia, które wpływają na równowagę hormonalną. Warto również podkreślić, że stres i brak snu mogą także zaburzać produkcję hormonów, co przyczynia się do rozwoju ginekomastii.

Wpływ leków i leczenie ginekomastii

Podczas konsultacji lekarskiej lekarz z pewnością zapyta pacjenta o przyjmowane przez niego leki. To dlatego, że niektóre z powszechnie stosowanych preparatów mogą powodować ginekomastię i wymagają wówczas odstawienia. Wśród takich leków znajdują się m.in. preparaty zawierające spironolakton, ketokonazol, enalapril czy werapamil. Szacuje się, że ginekomastia polekowa stanowi nawet 25% wszystkich przypadków ginekomastii.

Leki mogące powodować ginekomastię:

• spironolakton,
• ketokonazol,
• enalapril,
• werapamil.

Terapia powinna rozpocząć się od diagnostyki oraz wdrożenia leczenia przyczynowego choroby podstawowej, czyli tej, która wywołuje ginekomastię. Długotrwała ginekomastia gruczołowa może być jednak niepodatna na leczenie i wówczas jedynym wyjściem jest poddanie się zabiegowi operacyjnemu, który polega na usunięciu powiększonego gruczołu. Interwencje chirurgiczne w przypadku ginekomastii gruczołowej koncentrują się na usunięciu tkanki gruczołowej, podczas gdy w ginekomastii tłuszczowej głównym celem może być liposukcja.

W niektórych przypadkach alternatywą dla leczenia farmakologicznego mogą być terapie hormonalne, które regulują poziom estrogenów i androgenów. Jednak takie podejście wymaga ścisłego nadzoru lekarza i regularnych badań kontrolnych. Terapia hormonalna może wiązać się z różnymi skutkami ubocznymi, takimi jak zmiany nastroju, wahania wagi czy problemy skórne, i nie jest odpowiednia dla wszystkich pacjentów.

Metody leczenia ginekomastii tłuszczowej

Ginekomastia tłuszczowa (steatomastia,  lipomastia) polega na nagromadzeniu się w obrębie sutków nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej i może wystąpić w każdym wieku. Najczęściej jest spowodowana nadwagą bądź otyłością.

Leczenie ginekomastii tłuszczowej należy rozpocząć od redukcji masy ciała poprzez dietę i aktywność fizyczną. Jeżeli postępowanie takie nie przyniesie zadowalających efektów, należy rozważyć poddanie się zabiegowi chirurgicznemu lub odessaniu nadmiaru tkanki tłuszczowej, czyli liposukcji.

Zmiany stylu życia, takie jak zrównoważona dieta niskokaloryczna oraz regularne ćwiczenia, mają kluczowe znaczenie dla długoterminowego zarządzania tym stanem. Warto również skonsultować się z dietetykiem, aby opracować plan żywieniowy dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Diagnoza i znaczenie wykluczenia innych schorzeń

Jeżeli na podstawie zebranego wywiadu oraz badania lekarskiego nie udaje się ustalić przyczyny ginekomastii, lekarz może skierować pacjenta na badanie USG piersi. Jest to związane z koniecznością wykluczenia raka piersi, który u mężczyzn jest jednak niezwykle rzadki i stanowi mniej niż 1% wszystkich rozpoznawanych raków piersi. Warto także wspomnieć, że ginekomastia może występować także u zupełnie zdrowych mężczyzn - w około 36% przypadków stwierdza się bowiem ginekomastię o niewyjaśnionej przyczynie, czyli idiopatyczną.

Badania pomocne w diagnozie:

• USG piersi,
• badania hormonalne,
• pomiar poziomu testosteronu i estrogenów,
• ocena markerów funkcji wątroby i nerek.

W niektórych przypadkach dodatkowe badania hormonalne mogą być konieczne, aby dokładniej ocenić stan pacjenta. Badania te mogą obejmować pomiary poziomu testosteronu, estrogenów oraz markerów funkcji wątroby i nerek. Konsultacja z endokrynologiem może również okazać się pomocna w określeniu najlepszego podejścia terapeutycznego. Rozróżnienie ginekomastii od lipomastii jest kluczowe i może być dokonane za pomocą badań obrazowych, takich jak USG, oraz klinicznych, które pomogą w ocenie przewagi tkanki tłuszczowej lub gruczołowej.

Ważnym aspektem, który nie może zostać pominięty, są psychologiczne skutki ginekomastii. Może ona prowadzić do obniżenia samooceny, lęku i depresji. Wsparcie psychologiczne może być kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów z ginekomastią.