Typy stałych aparatów ortodontycznych

Autorzy artykułu "Prevalence of malocclusion traits and orthodontic treatment in a Finnish adult population" ocenili, że wady zgryzu występują aż u 39,5% populacji fińskiej. Zmiany osiągają różne nasilenie, jednak większość pacjentów wymaga leczenia ortodontycznego.

W zależności od złożoności wady, wieku pacjenta i oczekiwanych rezultatów, możliwe jest zastosowanie aparatu ortodontycznego stałego bądź ruchomego. W związku z dużą ilością osób z nieprawidłowym zgryzem i chęcią posiadania pięknego uzębienia, ortodoncja prężnie się rozwija i ma do zaoferowania szeroki wachlarz aparatów ortodontycznych.

Najpopularniejsze typy aparatów stałych:

• zamki metalowe
• zamki ceramiczne
• zamki szafirowe
• zamki samoligaturujące

Stałe aparaty ortodontyczne

Klasyczny stały aparat ortodontyczny składa się z przyklejanych do zębów zamków, które przy pomocy ligatur (tzw. "gumek") są przymocowywane do metalowego łuku. Podczas kolejnych wizyt u ortodonty ligatury oraz łuk są wymieniane na nowe. Gumki mają różne kolory, a niekiedy także i kształty. Pozwala to na zachęcenie młodszych pacjentów do skorzystania z pomocy ortodonty.

W ostatnich latach coraz częściej stosuje się nowe materiały w konstrukcji zamków, takie jak stopy o większej sprężystości czy powłoki o zwiększonej odporności na przebarwienia. Rozwój technologii CAD/CAM umożliwia też projektowanie zamków o bardziej ergonomicznym kształcie, co przekłada się na większy komfort podczas leczenia.

Najczęściej w aparatach ortodontycznych stosuje się zamki metalowe, które są dobrze widoczne na tle zębów. U alergików można wykorzystać zamki wykonane ze stopu tytanu, które są przez nich lepiej akceptowane. Osoby, które chcą uniknąć odznaczających się na tle zębów zamków, mogą się zdecydować na założenie zamków ceramicznych lub szafirowych.

Zamki ceramiczne są bardziej kruche od metalowych, w związku z czym są od nich grubsze. Mają jednak barwę półprzezroczystą lub przezroczystą, co daje lepszy efekt estetyczny. Zamki szafirowe są całkowicie przezroczyste i bardziej wytrzymałe od ceramicznych. Dobrze sprawdzają się u pacjentów z białymi zębami, u osób posiadających przebarwienia są bardziej widoczne od zamków ceramicznych.

Samoligaturujące zamki ortodontyczne

Od jakiegoś czasu na rynku są dostępne aparaty samoligaturujące. Są one tak skonstruowane, że do mocowania metalowego łuku nie są potrzebne dodatkowe ligatury. Łuk jest mocowany poprzez mechanizm blokujący. Ten typ zamków umożliwia skrócenie całkowitego czasu leczenia oraz zmniejsza ilość koniecznych wizyt u ortodonty. Możliwe jest zastosowanie zamków zarówno metalowych jak i bardziej estetycznych, ceramicznych lub szafirowych.

Warto dodać, że systemy samoligaturujące są nieustannie modernizowane. Producenci udoskonalają mechanizmy zamykające i zmniejszają tarcie pomiędzy łukiem a zamkiem, co może dodatkowo wpływać na szybkość przesuwania zębów. Badania kliniczne wskazują, że nowoczesne systemy pozwalają ograniczyć użycie sił ortodontycznych, co poprawia komfort pacjenta.

Aparaty estetyczne: lingwalne i przezroczyste

Dla osób, które chcą całkowicie ukryć fakt noszenia aparatu ortodontycznego, idealnym rozwiązaniem może się okazać aparat lingwalny (językowy). Odróżnia się on od pozostałych rodzajów tym, że zamki i metalowy łuk znajdują się po wewnętrznej stronie zębów.

Aparat lingwalny może w większym stopniu utrudniać wyraźną wymowę i może być przeciwwskazany u osób pracujących głosem. U większości pacjentów nie obserwuje się jednak nasilonych trudności z mówieniem.

W ostatnich latach popularność aparatów lingwalnych wzrosła dzięki wykorzystaniu technologii skanowania 3D oraz personalizowanych projektów zamków. W pełni indywidualne zamki i łuki pozwalają na większą precyzję leczenia i skrócenie czasu adaptacji.

Przezroczyste nakładki ortodontyczne

Osoby, u których wada zgryzu nie jest silnie wyrażona, a jednocześnie pożądane jest uzyskanie prostych zębów bez stosowania nieestetycznych rozwiązań ortodontycznych, mogą zdecydować się na aparat ortodontyczny przezroczysty. Ma on formę przezroczystej nakładki na zęby, wykonanej z plastiku.

Zalety przezroczystych nakładek:

• wysoki poziom estetyki
• możliwość zdejmowania w dowolnym momencie
• łatwość utrzymania higieny jamy ustnej
• krótki okres adaptacji

Nakładka jest wykonywana indywidualnie dla każdego pacjenta i jest dokładnym odwzorowaniem jego uzębienia. Co około 4 tygodnie nakładka jest wymieniana na nową. Tą metodą udaje się uzyskać zaplanowane warunki zgryzu z praktycznie niewidocznym procesem leczenia. Dodatkowo, stosowanie plastikowych nakładek ułatwia utrzymanie prawidłowego poziomu higieny, ponieważ nakładki można bez problemu zdjąć.

Najnowsze generacje przezroczystych nakładek wykorzystują materiały o zwiększonej sprężystości oraz dokładniejsze modelowanie komputerowe, co pozwala prowadzić leczenie również w umiarkowanie złożonych wadach. Wprowadzono także systemy umożliwiające monitorowanie leczenia zdalnie, co zwiększa wygodę dla pacjentów.

Dobór aparatu i czas leczenia

Rodzaj aparatu ortodontycznego powinien być dobierany indywidualnie, po wcześniejszym pobraniem wycisku i ocenie zgryzu przez ortodontę.

W zależności od stopnia złożoności wady, można zastosować różne rozwiązania mające na celu korekcję ułożenia zębów. Podczas podejmowania decyzji o rodzaju aparatu, należy liczyć się z tym, że leczenie ortodontyczne trwa zwykle około 2 lat i warto dobrać taki aparat, który będzie pacjentowi odpowiadał przez cały okres leczenia.

Nowoczesne planowanie leczenia

Coraz częściej do planowania leczenia wykorzystuje się technologie cyfrowe, takie jak symulacje komputerowe przesuwania zębów czy modele 3D, co umożliwia dokładniejsze przewidywanie efektów terapii. Oprogramowanie ortodontyczne pozwala również porównywać alternatywne plany leczenia i dobierać rozwiązania najbardziej komfortowe dla pacjenta.

Czynniki wpływające na dobór aparatu:

• higiena jamy ustnej
• styl życia pacjenta
• alergie i nadwrażliwości
• oczekiwania estetyczne
• rodzaj i złożoność wady zgryzu

W procesie doboru aparatu kluczowe znaczenie mają także czynniki takie jak higiena jamy ustnej, styl życia, ewentualne alergie oraz estetyczne oczekiwania pacjenta.

Dzięki coraz większej dostępności różnych typów aparatów możliwe jest bardziej spersonalizowane podejście do leczenia.