Aparaty ortodontyczne stałe a ruchome

Ortodoncja jest dziedziną stomatologii, zajmującą się między innymi leczeniem wad zgryzu, a więc zaburzeń w budowie i czynnościach narządów jamy ustnej. Nieprawidłowe ustawienie zębów jest nie tylko nieestetycznym defektem, który często sprawia, że czujemy się mniej atrakcyjni, ale również jest istotnym zagrożeniem dla stanu naszych zębów.

Nieleczona wada zgryzu powoduje większe ryzyko próchnicy, utrudnia utrzymywanie właściwej higieny jamy ustnej ze względu na stłoczenie zębów oraz zwiększa ryzyka chorób przyzębia. Nieprawidłowy zgryz może przyczyniać się do bruksizmu, czyli patologicznego ścierania się zębów oraz może powodować choroby stawów skroniowo-żuchwowych.

Dlaczego warto leczyć wady zgryzu?

Najważniejsze skutki nieleczonej wady zgryzu:

• większe ryzyko próchnicy,
• utrudnione utrzymywanie właściwej higieny jamy ustnej przy stłoczeniu zębów,
• zwiększone ryzyko chorób przyzębia,
• rozwój bruksizmu, czyli patologicznego ścierania zębów,
• możliwość wystąpienia chorób stawów skroniowo-żuchwowych.

Warto pamiętać, że na leczenie ortodontyczne wad zgryzu nigdy nie jest za późno, jednak wczesne wykrycie defektów znacznie skraca proces leczenia. Leczeniu ortodontycznemu może zostać poddane już dziecko, które ma wszystkie zęby mleczne.

Podjęcie prawidłowych działań już u najmłodszych jest bardzo istotne, według badań epidemiologicznych, które zostały przeprowadzone u dzieci w wieku od 7 do 18 lat wykazały, że wady zgryzu dotykają aż 43-80% badanych. Na szczęście można je trwale zlikwidować dzięki  aparatom ortodontycznym, wśród których wyróżnia się aparaty stałe i ruchome.

Aparaty ortodontyczne ruchome

Aparaty ortodontyczne ruchome stosowane są głównie do leczenia dzieci, jednak czasami mogą również służyć jako uzupełnienie leczenia wad zgryzu u osób dorosłych, które zdecydowały się na założenie aparatu stałego.

Aparaty ruchome, nazywane również aparatami wyjmowanymi, znacznie pomagają w prawidłowym rozwoju łuków zębowych i pobudzają wzrost kości szczęki w odpowiednim kierunku.

Zastosowanie aparatów ruchomych

Nadają się one na leczenie pacjentów z wadami zgryzu czynnościowymi oraz szkieletowymi, którzy nadal rosną. Jednak w leczenie dziecka muszą zaangażować się również rodzice — aparat powinien być na zębach znacznie częściej niż w pudełku.

Aby leczenie przynosiło oczekiwane rezultaty, dziecko powinno w aparacie spać oraz nosić go przynajmniej 5 godzin w ciągu dnia.

Ceny aparatów czynnościowych są zróżnicowane w zależności od gabinetu oraz od samego modelu na jaki się zdecydujemy. Ceny zaczynają się od 400 złotych, jednak do kosztów leczenia należy dodać jeszcze ceny wizyt kontrolnych.

W ostatnich latach na rynku pojawiły się również nowoczesne aparaty ruchome wykonane z bardziej elastycznych i komfortowych materiałów, co zwiększa akceptację leczenia u najmłodszych pacjentów. Wprowadzono także modele pozwalające na cyfrowe planowanie terapii oraz kontrolę postępów, dzięki czemu można lepiej przewidzieć efekty.

Aparaty ortodontyczne stałe

Leczenie wad zgryzu aparatem ortodontycznym stałym rozpoczyna się od przyklejenia do każdego zęba metalowego elementu (zamka) i połączenia ich specjalnym łukiem, co pozwala na nadanie łukom zębowym prawidłowego kształtu, a zębom prawidłowego nachylenia i ustawienia.

Aparatów stałych nie możemy zdejmować i będą one obecne na naszych zębach przez cały proces leczenia.

Rodzaje aparatów stałych

Obecnie istnieje wiele rodzajów stałych aparatów ortodontycznych. Wyróżnia się aparaty labialne, które przyklejane są na powierzchnię wargową zęba. Wśród aparatów labialnych istnieją aparaty ligaturowe oraz bezligaturowe.

Aparaty ligaturowe składają się z zamków oraz łuku przymocowanego do nich ligaturami gumowymi. Aparaty te mają dużą siłę działania, jednak warto pamiętać, że ligatury gumowe muszą być raz w miesiącu wymieniane.

Istnieją również aparaty lingwalne, nazywane niewidocznymi lub też aparatami incognito, które przyklejane są na powierzchnię językową zęba.

Działanie i technologies w aparatach stałych

W najnowszych systemach ortodontycznych wykorzystuje się technologie pozwalające na ograniczenie tarcia między łukiem a zamkami, co w wielu przypadkach zwiększa komfort i może skrócić całkowity czas leczenia.

Coraz częściej stosuje się także zamki projektowane indywidualnie z wykorzystaniem skanów 3D oraz zaawansowane łuki o stopniowym uwalnianiu sił.

Ogólny mechanizm działania stałych aparatów zębowych polega na przymocowaniu do zębów łuku o idealnym kształcie, który poprzez swoją sprężystość oraz siłę ustawia nieprawidłowo ułożone zęby w taki sposób, aby znalazły się w odpowiednich miejscach.

Leczenie tym sposobem wymaga jednak czasu i przebiega etapami, konieczne są regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym oraz cierpliwość. Jednak efekty całego procesu są tak spektakularne, że warto podjąć wysiłek.

Do noszenia aparatu stałego nie ma przeciwwskazań, jednak przed jego założeniem wszystkie zęby muszą zostać wyleczone, należy również pamiętać o dbaniu o higienę jamy ustnej.

Różnice między aparatem stałym a ruchomym

Podstawowa różnica między aparatami stałymi a ruchomymi dotyczy zakresu możliwości leczenia. Aparaty ruchome działają głównie u pacjentów rosnących, wspierając rozwój kości i korygowanie lekkich lub średnich wad zgryzu.

Z kolei aparaty stałe pozwalają na precyzyjne przesuwanie każdego zęba, co czyni je standardem w leczeniu złożonych wad.

Aparaty stałe są skuteczniejsze w przypadku wad wymagających dużych zmian w ustawieniu zębów, natomiast aparaty ruchome sprawdzają się jako leczenie wczesne lub jako wsparcie po zdjęciu aparatu stałego.

Warto również pamiętać, że efektywność aparatu ruchomego zależy w dużej mierze od systematyczności noszenia, natomiast aparat stały działa nieprzerwanie, niezależnie od zaangażowania pacjenta.

Jak wybrać odpowiedni aparat ortodontyczny?

Dobór aparatu ortodontycznego zależy od rodzaju wady, wieku pacjenta, oczekiwań estetycznych, budżetu oraz możliwości regularnego noszenia urządzenia. Ortodonta analizuje zarówno aspekty funkcjonalne, jak i anatomiczne, dobierając rozwiązanie, które zapewni najlepszy efekt.

Najważniejsze kryteria wyboru aparatu ortodontycznego:

• rodzaj wady zgryzu,
• wiek pacjenta,
• oczekiwania estetyczne,
• dostępny budżet na leczenie,
• możliwość regularnego noszenia aparatu.

W ostatnich latach duże znaczenie ma również diagnostyka cyfrowa. Cyfrowe skany jamy ustnej, modele 3D i planowanie leczenia w specjalistycznym oprogramowaniu pozwalają lepiej przewidzieć przebieg terapii oraz zapewniają bardziej przewidywalne rezultaty.

Warto pamiętać, że wybór aparatu powinien być poprzedzony dokładną konsultacją, a ostateczna decyzja uwzględnia zarówno wskazania medyczne, jak i indywidualne potrzeby pacjenta.