Czy aparat ortodontyczny przeszkadza w jedzeniu?

Aparat ortodontyczny stały sam w sobie nie przeszkadza w jedzeniu – prędzej to same pokarmy mogą negatywnie wpływać na jego elementy. Dostawanie się fragmentów jedzenia pod aparat może uszkadzać lub deformować jego elementy, dlatego też przy zaistnieniu takiego zjawiska należy starać się delikatnie usuwać resztki pokarmowe.

Jedzenie z aparatem ortodontycznym stałym

Dla wielu pacjentów pierwsze dni po założeniu aparatu wiążą się z nadwrażliwością zębów po założeniu, co może utrudniać przyjmowanie twardych posiłków. W tym okresie zaleca się miękką dietę, aby nie obciążać zębów oraz uniknąć dodatkowego dyskomfortu. Po kilku dniach dolegliwości zwykle ustępują, a pacjent stopniowo wraca do bardziej zróżnicowanej diety.

Przykładowe produkty polecane przy aparacie:

• zupy krem, puree, owsianki,
• gotowane warzywa i miękkie owoce,
• jogurty i produkty mleczne.

Aby zapobiec zniszczeniu noszonego urządzenia, pacjenci powinni unikać:

• twardych pokarmów, takich jak np. surowe marchewki, twarde pieczywo czy chrupiące przekąski,
• lepkich, ciągnących się produktów (np. karmelków),
• żucia gumy.

Warto również zwrócić uwagę, że niektóre produkty – takie jak pieczywo z ziarnami, popcorn czy orzechy – mogą łatwo wchodzić pod zamki i łuki aparatu, co zwiększa ryzyko ich odklejenia lub deformacji. Z tego względu zaleca się ich ostrożne i świadome spożywanie lub całkowite ograniczenie.

Higiena jamy ustnej a jedzenie z aparatem

Zalegające w obrębie elementów aparatu resztki pożywienia przyczyniają się do występowania próchnicy, w związku z czym po każdym posiłku pacjenci powinni myć oraz nitkować swoje zęby. Odpowiednia higiena zmniejsza ryzyko odkładania się płytki oraz rozwoju stanów zapalnych.

Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się ubytków próchnicowych, osobom noszącym aparaty ortodontyczne zaleca się także rezygnację ze spożywania słodkich napojów gazowanych (unikanie ich jest korzystne również ze względu na to, że mogą one wywołać przebarwienia elementów aparatu).

Najważniejsze elementy higieny przy aparacie:

• dokładne szczotkowanie po każdym posiłku,
• stosowanie nitki lub nici ortodontycznych,
• płukanie jamy ustnej płynem antybakteryjnym,
• używanie irygatora dentystycznego.

W ostatnich latach coraz częściej zaleca się również stosowanie irygatorów dentystycznych, które ułatwiają wypłukiwanie resztek jedzenia z trudno dostępnych miejsc wokół zamków i drutów. To pomocne zwłaszcza u pacjentów, u których tradycyjne szczotkowanie okazuje się niewystarczające.

Coraz większą popularność zdobywają specjalne szczoteczki ortodontyczne i jednopęczkowe, które umożliwiają dokładniejsze czyszczenie aparatu. Ich regularne używanie wspiera utrzymanie prawidłowej higieny i zmniejsza ryzyko stanów zapalnych dziąseł.

Jedzenie z aparatem ortodontycznym ruchomym

W przypadku aparatu ortodontycznego ruchomego jedzenie w trakcie jego noszenia jest niemożliwe, dlatego przed posiłkiem po prostu wyjmuje się go z jamy ustnej. Takie postępowanie chroni aparat przed uszkodzeniem i zmniejsza ryzyko gromadzenia się resztek.

Po posiłku należy dokładnie oczyścić zarówno zęby, jak i aparat. Unikanie wkładania nieumytego urządzenia z powrotem do ust zmniejsza ryzyko namnażania bakterii i odkładania się kamienia na jego powierzchni.

Czyszczenie aparatu ruchomego obejmuje:

• płukanie pod bieżącą wodą po każdym zdjęciu,
• delikatne czyszczenie szczoteczką i mydłem,
• okresowe stosowanie tabletek czyszczących do aparatów,
• przechowywanie w odpowiednim pojemniku.

W ostatnich latach zwiększyła się dostępność aparatów przezroczystych typu aligner. Również one muszą być zdejmowane do posiłków, ale dzięki gładkiej powierzchni łatwiej utrzymać je w czystości, co poprawia komfort codziennego funkcjonowania pacjenta.