Leczenie żylaków odbytu (hemoroidów) ThermoStaplerem

Hemoroidy, inaczej guzki krwawnicze lub żylaki odbytu (łac. varices haemorrhoidales), to opuchnięte, rozbrzmiałe żyły splotu odbytniczego (łac. plexus haemorrhoidalis). Zgodnie z teorią Thomsona, są to struktury naczyniowe o jamistej budowie (jamiste połączenia tętniczo-żylne) występujące u każdego człowieka od urodzenia w kanale odbytu. Fizjologicznie u dorosłego człowieka występują 3-4 takie guzki.

Pełnią one ważną, pomocniczą rolę w uszczelnianiu odbytu, pomagając w trzymaniu wypełnienia odbytnicy (stolca i gazów). Jednak pod wpływem pewnych czynników dochodzi do ich patologicznego rozdęcia, złego zakotwiczenia w błonie kanału odbytu i przesuwania się, co prowadzi do choroby hemoroidalnej. W dalszej części artykułu termin ten będzie się odnosił do zmian patologicznych.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Istnieje wiele teorii opisujących patogenezę choroby hemoroidalnej, a najczęściej wymieniane są teoria hemodynamiczna, mechaniczna i zapalna. Wśród czynników branych pod uwagę w etiologii choroby swój udział mają czynności zwiększające pracę tłoczni brzusznej, takie jak podnoszenie ciężkich przedmiotów, przewlekły kaszel czy uporczywe zaparcia. Do rozwoju schorzenia predysponują również: długie przesiadywanie w toalecie i proces silnego parcia na stolec, ciąża i porody drogą naturalną, siedzący tryb życia oraz częste spożywanie alkoholu.

Czynniki ryzyka:

• zła dieta,
• częste stosowanie środków przeczyszczających,
• biegunki,
• wykonywanie pewnych zawodów (np. zawodowi kierowcy),
• uprawianie niektórych dyscyplin sportowych (ciężarowcy, strongmani),
• predyspozycje genetyczne związane z defektem tkanki łącznej.

Objawy i stopnie zaawansowania choroby

Objawy towarzyszące chorobie zależą od stopnia zaawansowania guzków krwawniczych. Ból nie jest charakterystycznym objawem choroby hemoroidalnej ponieważ żylaki odbytu położone są powyżej linii grzebieniastej odbytu, gdzie brak jest receptorów bólowych. Pojawia się on zwykle w IV stopniu choroby, gdy wypadnięciu żylaków towarzyszy obrzęk unerwionej skóry wokół odbytu lub w wyniku powikłań zakrzepowych w obrębie guzka, osiągając szczyt w ciągu 48-72 godzin.

Ból występujący bez tych zmian powinien zwrócić uwagę lekarza na inne możliwe przyczyny, tym bardziej, że aż u 20% pacjentów chorobie hemoroidalnej towarzyszą bolesne szczeliny odbytu. Najczęstszym objawem jest krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, zwykle w trakcie defekacji lub bezpośrednio po niej. Krew jest koloru jasnoczerwonego, a jej ilość może być różna – od delikatnych śladów na papierze toaletowym po obfite utraty krwi, mogące prowadzić do niedokrwistości.

Ponadto hemoroidy mogą powodować uczucie dyskomfortu, swędzenia w okolicy odbytu, poczucie niepełnego wypróżnienia oraz brudzenie bielizny.

Klasyfikacja Banova

W istniejącej klasyfikacji Banova stosowany jest czterostopniowy podział choroby hemoroidalnej:

• I stopień - żylaki odbytu widoczne podczas badania anoskopem, ale nie wystają poza kanał odbytu.
• II stopień - żylaki odbytu uwypuklają się na zewnątrz kanału odbytu podczas defekacji i potem samoistnie wracają.
• III stopień - żylaki odbytu wypadają na zewnątrz w trakcie parcia i same nie powracają na miejsce, wymagają ręcznego odprowadzenia.
• IV stopień - żylaki odbytu wypadnięte na zewnątrz, nieodprowadzalne.

Warto zaznaczyć, że objawy hemoroidów mogą się różnić u poszczególnych pacjentów, dlatego ważne jest indywidualne podejście do każdego przypadku.

Diagnostyka hemoroidów

Rozpoznanie choroby stawiane jest przez lekarza chirurga lub proktologa w oparciu o wywiad, badanie przedmiotowe pacjenta i badania dodatkowe. Niezwykle ważnym badaniem w diagnostyce guzków krwawniczych jest badanie per rectum (palcem przez odbyt). W celu ostatecznego rozpoznania i określenia zaawansowania choroby, każdy pacjent powinien mieć wykonane badanie anoskopowe lub rektoskopowe.

W diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę inne możliwe przyczyny krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, dlatego u pacjentów po 40. roku życia zaleca się wykonanie kolonoskopii, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia, w tym nowotwory.

Metody leczenia hemoroidów

Leczenie żylaków odbytu powinno być dobierane indywidualnie do każdego pacjenta na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego, a także preferencji pacjenta. Zależnie od stopnia zaawansowania choroby dobierane jest odpowiednie leczenie.

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze polega na uregulowaniu wypróżnień i złagodzeniu objawów. W tym celu zaleca się spożywanie dużej ilości płynów oraz zwiększenie ilości błonnika w codziennej diecie (np. otręby, płatki owsiane, kasze). Można również wspomóc się środkami farmakologicznnymi, pęczniejącymi w jelitach. Ważne jest powstrzymanie się od spożywania pikantnych potraw oraz alkoholu.

W ostrym rzucie choroby zastosowanie znajdują leki przeciwzapalne, znieczulające, antyseptyczne i przeciwzakrzepowe, dostępne pod postacią czopków, kremów czy maści. Leczenie to nie prowadzi do wyleczenia, a jedynie do ustąpienia dokuczliwych objawów. Warto również rozważyć wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej, która może poprawić przepływ krwi i zmniejszyć ryzyko zaostrzeń choroby.

Leczenie zabiegowe hemoroidów

W celu fizycznego usunięcia żylaków odbytu niezbędne jest leczenie zabiegowe. Istnieją różne techniki, wśród których możemy wyróżnić metody mniej inwazyjne (instrumentalne), takie jak sklerotyzacja, fotokoagulacja, elektrokoagulacja biopolarna, termokoagulacja, krioterapia czy zastosowanie elastycznych podwiązek (metoda Barrona), oraz bardziej rozległe, klasyczne wycięcie chirurgiczne.

Nowoczesna metoda – usuwanie żylaków odbytu ThermoStaplerem

Leczenie XXI wieku zmierza w kierunku jak najmniejszej inwazyjności przy zachowaniu bardzo dużej skuteczności. Jedną z metod wpisującą się w tę doktrynę jest usunięcie żylaków odbytu przy użyciu ThermoStaplera. Technika ta polega na elektrochirurgicznym zamykaniu naczyń, łącząc siłę fizycznego nacisku z generowaniem prądu o wysokiej częstotliwości, ale niskim napięciu.

Połączenie efektu termicznego z mechanicznym powoduje zmiany w strukturze kolagenu i elastyny, które stają się bardzo trwałym materiałem spajającym, co zapewnia szczelne zamknięcie naczyń o średnicy do 7 mm bez użycia podwiązek czy nici. Zastosowana technika bipolarna minimalizuje ryzyko oparzeń, a specjalne układy mikroprocesorowe dopasowują wartość prądu do stanu tkanki, automatycznie przerywając jego przesył po całkowitym zamknięciu naczynia. Zapewnia to maksymalną hemostazę przy minimalnym uszkodzeniu okolicznych tkanek (promień uszkodzenia nie przekracza 2 mm).

Zabieg przeprowadzany jest w warunkach ambulatoryjnych, w ramach Chirurgii Jednego Dnia. Pacjent zgłasza się z aktualnymi badaniami (morfologia, elektrolity, układ krzepnięcia, EKG). Po kwalifikacji przez anestezjologa stosowane jest krótkie znieczulenie ogólne. W trakcie procedury trwającej około 20-30 minut chirurg chwyta guzek krwawniczy, zaciska u jego podstawy kleszczyki ThermoStaplera, a przepływ prądu jednocześnie usuwa guzek i szczelnie zamyka naczynie. Na koniec odcinany jest nadmiar śluzówki.

Zalety zabiegu ThermoStaplerem:

• krwawienie jest zredukowane do minimum,
• pacjent zazwyczaj po dwóch godzinach może udać się do domu,
• ból pooperacyjny jest niewielki,
• konieczność stosowania środków przeciwbólowych jest mniejsza w porównaniu do operacji klasycznych,
• kontrolna wizyta odbywa się około 14 dni po operacji.

Zalecenia pozabiegowe obejmują utrzymywanie diety bogatej w błonnik, picie dużej ilości wody, unikanie pikantnych potraw i alkoholu oraz dbałość o regularny tryb wypróżnień. Dzięki nowoczesnym metodom, takim jak ThermoStapler, pacjenci mogą liczyć na szybki powrót do normalnej aktywności życiowej, co jest niezwykle istotne dla komfortu życia.

Ograniczenia i przeciwwskazania

Metoda ThermoStapler nie jest odpowiednia dla pacjentów z zaawansowanymi lub skomplikowanymi przypadkami hemoroidów, np. o dużej objętości lub w przypadku występowania innych powikłań anorektalnych. Przeciwwskazania obejmują również pacjentów z aktywną infekcją w okolicy odbytu, ciężkimi chorobami układu krążenia lub zaburzeniami krzepnięcia, które mogą zwiększać ryzyko powikłań.

Możliwe powikłania i ryzyko

Jak w przypadku każdej procedury chirurgicznej, istnieje ryzyko powikłań, takich jak krwawienie, infekcja, ból pooperacyjny czy reakcje na znieczulenie. Choć metoda ThermoStapler jest uważana za bezpieczną i efektywną, ważne jest, aby pacjenci byli świadomi potencjalnych zagrożeń i omówili je z lekarzem przed podjęciem decyzji o zabiegu.

W przypadku bardziej zaawansowanych przypadków hemoroidów, które nie kwalifikują się do leczenia ThermoStaplerem, konieczne mogą być bardziej złożone interwencje chirurgiczne, takie jak klasyczna hemoroidektomia lub techniki staplingowe, które powinny być omówione z chirurgiem proktologicznym.