Metody leczenia żylaków odbytu

Hemoroidy – częsty problem zdrowotny. Około 80% wszystkich ludzi po 30. rż. cierpi co najmniej raz w jakimś okresie swojego życia, na to schorzenie. Ryzyko wystąpienia choroby wzrasta u osób otyłych, prowadzących siedzący tryb życia, z zaburzeniami rytmu wypróżnień, stosujących dieta uboga w błonnik, u nadużywających alkohol, a także w ciąży.

Objawy i przyczyny hemoroidów

Do rozwoju żylaków odbytu przyczyniają się nie tylko czynniki genetyczne, ale także przewlekłe zaparcia i siedzenie, dieta uboga w błonnik, długotrwałe zaparcia, siedzący tryb życia czy ciąża. Objawy mogą obejmować krwawienie podczas wypróżniania, świąd, ból oraz uczucie niepełnego wypróżnienia.

We wczesnych stadiach choroba może przebiegać bez wyraźnych dolegliwości, dlatego wielu pacjentów trafia do lekarza dopiero w bardziej zaawansowanych etapach. Diagnostyka różnicowa powinna wykluczyć inne schorzenia odbytu, takie jak szczeliny czy zmiany nowotworowe, aby dobrać właściwe leczenie.

Wybór odpowiedniej metody  leczenia hemoroidów jest zależny od stopnia zaawansowania choroby, określa to podział guzków krwawniczych na: I–IV.

Stopnie zaawansowania (I–IV)

• - I stopnia – nie wypadają na zewnątrz, nie są wyczuwalne w badaniu palpacyjnym;
• - II stopnia – wypadają podczas wypróżniania się, ale cofają się samoistnie;
• - III stopnia – wypadają podczas aktu defekacji, przeważnie wymagają odprowadzenia ręcznego do kanału odbytu; często towarzyszą zaburzenia trzymania stolca;
• - IV stopnia – są trwale wypadnięte na zewnątrz, unieruchomione i niemożliwe do odprowadzenia z powrotem.

Leczenie hemoroidów – metody

• Leczenie zachowawcze żylaków odbytu – maści, czopki, żele, nasiadówki, środki zmiękczające stolec. Są przydatne głównie w ostrym okresie choroby (gdy występuje świąd, krwawienie i inne), ale również wspomagają w zaawansowanych stadiach choroby. Działają objawowo - przeciwzapalnie, przeciwbólowo, łagodzą świąd, hamują przekrwienie. Nie powinny być stosowane dłużej niż 14 dni.
• Sklerotyzacja żylaków odbytu – metoda małoinwazyjna; polega na zatrzymaniu krwawienia poprzez zatamowanie dopływu krwi do guzków krwawniczych, co uzyskuje się wykonując ostrzykiwanie zmian specjalnymi roztworami. Zaletą jest krótki czas trwania zabiegu, możliwość wykonania w warunkach ambulatoryjnych, powrót do codziennych obowiązków zaraz po zabiegu. Skuteczność w przypadku guzków krwawniczych I i II stopnia jest najbardziej zadowalająca. Zabiegi należy powtarzać co tydzień, zwykle wystarczają 3-4 iniekcje do uzyskania ustąpienia dolegliwości.
• Metoda Barrona – tzw. „gumkowanie”; stosowana w II i III stopniu zaawansowania choroby hemoroidalnej, polega na założeniu gumowego pierścienia na podstawę guzka, za pomocą specjalnego aplikatora. W wyniku odcięcia dopływu krwi guzek obumiera i po 3-10 dniach zostaje wydalony drogą naturalną. Zabieg trwa kilka minut, a bezpośrednio po nim można wrócić do pracy. Podczas jednego zabiegu można założyć 2-3 opaski. Leczenie można powtórzyć po 4 tygodniach, kiedy jest pewność wytworzenia blizny we wcześniej leczonym miejscu. W 90% przypadków uzyskuje się całkowite opanowanie krwawienia, a 70% wszystkich pacjentów po pięciu latach od zabiegu jest całkowicie wolnych od dolegliwości hemoroidalnych.
• Koagulacja w podczerwieni żylaków odbytu – laseroterapia; pod działaniem wysokiej temperatury lasera, naczynia dochodzące do guzka ulegają zamknięciu, co ostatecznie powoduje jego obumarcie. Zabieg trwa kilka minut. Wskazaniem są jedynie masywnie krwawiące guzki krwawnicze I stopnia. Dyskomfort po zabiegu jest minimalny.
• 
  Leczenie operacyjne żylaków odbytu – stosowane w zaawansowanych stadiach choroby (guzki krwawnicze IV stopnia), a także w leczeniu guzków mniejszych, gdy sposoby zachowawcze i małoinwazyjne okazało się nieskuteczne. Najczęściej stosowane są dwie metody: Milligana–Morgana oraz Fergusona. Oba zabiegi wykonywane są w znieczuleniu dolędźwiowym lub ogólnym. Operacja metodą Milligana–Morgana polega na wycięciu guzków (nawet bardzo dużych) i pozostawieniu otwartych ran, co ma zapobiec zwężeniu kanału odbytu. Gojenie ran trwa od 7 do 10 dni. Pacjent dzień po zabiegu może wrócić do domu, a tydzień po – do pracy. W przypadku leczenia metodą Fergusona zabieg wygląda podobnie, jednak rany po usunięciu guzka są zszywane, dzięki czemu czas gojenia jest krótszy, a dolegliwości bólowe mniejsze. Efekty obu sposobów leczenia są stałe.
• Metoda Longo – wykorzystywana w leczeniu II i III stopnia choroby, polega na jednoczesnym usunięciu i zaszyciu fragmentu błony śluzowej za pomocą specjalnego instrumentu. Usuwane są naczynia doprowadzające krew do guzków, zaś same guzki są „podciągane” na właściwe miejsce. Hemoroidy włóknieją po kilku dniach. Dyskomfort w postaci niewielkiego bólu utrzymuje się jedynie kilka godzin, a pacjent w ciągu kilku dni po zabiegu odzyskuje pełną sprawność. Efekty leczenia są stałe.
• Metoda DGHAL – alternatywa dla operacji standardowych, nieinwazyjna; z powodzeniem stosowana w każdym stopniu żylaków odbytu. Zabieg wykonuje się pod kontrolą sondy USG Doppler, za pomocą której lokalizuje się naczynia hemoroidalne, a następnie podwiązuje się je podwiązką. Zwykle znieczulenie nie jest konieczne, poza miejscowym. Metoda jest bezpieczna i nie daje powikłań. Pacjent może następnego dnia wrócić do codziennych obowiązków.

Nowoczesne metody leczenia hemoroidów

W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzą małoinwazyjne metody leczenia, takie jak ablacja laserowa czy zastosowanie fal radiowych. W niektórych ośrodkach stosuje się także techniki łączone leczenia, które pozwalają na skrócenie okresu rekonwalescencji i zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Nowe badania kliniczne wskazują na obiecujące wyniki zastosowania techniki laserowej 1470 nm, która charakteryzuje się mniejszą liczbą powikłań oraz szybszym powrotem aktywności zawodowej. Choć metody te nie są jeszcze standardem w każdym szpitalu, to coraz częściej w praktyce klinicznej.

Profilaktyka i zalecenia po leczeniu hemoroidów

Aby zmniejszyć ryzyko nawrotu hemoroidów, zaleca się zmiany stylu życia. Kluczowe znaczenie ma dieta bogata w błonnik, odpowiednie nawodnienie oraz unikanie długotrwałego siedzenia. Regularna aktywność fizyczna wspiera prawidłową pracę jelit i zapobiega zaparciom.

Po zabiegach pacjenci powinni stosować się do zaleceń lekarskich, unikać dźwigania ciężarów oraz dbać o higienę okolic odbytu. Regularne wizyty kontrolne pozwalają na monitorowanie efektów terapii i wczesne wykrycie powikłań.

Skuteczność leczenia hemoroidów zależy od wczesnej diagnostyki oraz indywidualnego podejścia do pacjenta. Dzięki postępowi medycyny dostępne są zarówno tradycyjne, jak i nowoczesne rozwiązania, które pozwalają na skuteczną walkę z dolegliwością.