Nadwaga i otyłość a żylaki kończyn dolnych

Żylakami kończyn dolnych określa się nieprawidłowo poszerzone naczynia żylne w obrębie nóg. Stanowią one defekt estetyczny, zdecydowanie nie bez znaczenia są jednak aspekty zdrowotne posiadania żylaków.

W patologicznych naczyniach istnieje bowiem tendencja do zalegania krwi, a to z kolei sprzyja tworzeniu się zakrzepów. Ich przemieszczenie się do krwiobiegu może być związane nawet z zagrożeniem życia – dotyczy to np. sytuacji, kiedy materiał zakrzepowy przedostanie się do płuc i dojdzie do zatoru płucnego.

Żylaki nóg są schorzeniem częstym: jak podaje Vascular Disease Foundation, obarczonych tym problemem jest nawet 25% kobiet i 15% mężczyzn.

Prawdopodobnie to właśnie rozpowszechnienie choroby sprawia, że naukowcy wciąż analizują czynniki, które są odpowiedzialne za jej występowanie.

Jak nadwaga i otyłość wpływają na żylaki?

Jednym z czynników odpowiedzialnych za pojawianie się żylaków kończyn dolnych jest wzmożone ciśnienie panujące w naczyniach.

Skutkiem takiej sytuacji jest zarówno tendencja do zastoju krwi w żyłach (co wynika z utrudnionego jej odpływu), jak i ryzyko uszkodzenia wspomagających prawidłowy przepływ krwi zastawek żylnych.

Przy utrwaleniu takich warunków naczynia żylne ulegają poszerzeniu i rozwijają się żylaki kończyn dolnych.

Do wzmożenia ciśnienia w naczyniach może dochodzić zarówno w ciąży, jak i u pacjentów z nadmierną masą ciała.

Nadwaga i otyłość związane są bowiem ze wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej, a to przekłada się na nadmierne ciśnienie w naczyniach kończyn dolnych.

Związek BMI z nasileniem żylaków

Według aktualnych badań opublikowanych w czasopiśmie European Journal of Vascular and Endovascular Surgery, ryzyko rozwoju żylaków u osób z otyłością jest ponad dwukrotnie wyższe w porównaniu do osób z prawidłową masą ciała.

Co więcej, ryzyko to zwiększa się proporcjonalnie do stopnia otyłości, co wskazuje na bezpośredni związek BMI z żylakami.

Niska aktywność fizyczna a rozwój żylaków nóg

Innym mechanizmem, według którego otyłość i nadwaga sprzyjają żylakom, jest poziom aktywności fizycznej.

Pacjenci z nadmierną masą ciała miewają tendencję do ograniczonej aktywności fizycznej, a to negatywnie przekłada się na przepływ krwi w naczyniach krwionośnych w obrębie nóg.

Ruch wspomaga odpływ krwi z tej okolicy, dzięki czemu sprzyja zapobieganiu powstawania żylaków.

Przy niskiej aktywności fizycznej krew może zalegać w obrębie żył, skutkiem czego bywa poszerzanie się tych struktur i powstawanie żylaków.

Dodatkowe czynniki ryzyka ograniczonego przepływu krwi:

• Przewlekłe stany zapalne w organizmie
• Zmniejszona elastyczność ścian naczyń
• Zwiększona podatność żył na uszkodzenia

Zalecane formy aktywności fizycznej

Do aktywności fizycznych szczególnie korzystnych dla osób otyłych w kontekście zapobiegania żylakom należą regularne spacery, jazda na rowerze oraz pływanie.

Ćwiczenia te pobudzają mięśnie łydek, usprawniając krążenie żylne.

Diagnostyka i leczenie żylaków u osób otyłych

Nadwaga i otyłość utrudniają nie tylko powstawanie, ale także diagnozowanie i leczenie żylaków kończyn dolnych.

U pacjentów otyłych żyły mogą znajdować się głębiej pod rozbudowaną tkanką podskórną, wskutek czego trudniejsze może być ich uwidocznienie np. podczas badania USG Doppler kończyn dolnych.

Przy próbach stosowania rajstop uciskowych u pacjentów posiadających znacznie rozbudowane uda problematyczne może być utrzymanie wyrobów uciskowych w odpowiedniej pozycji.

Trudności w leczeniu żylaków u osób otyłych:

• Gorsza widoczność naczyń podczas badań obrazowych
• Problemy ze skutecznym stosowaniem kompresjoterapii
• Utrudniony dostęp podczas zabiegów operacyjnych

Z tego względu zaleca się, aby osoby z nadwagą lub otyłością regularnie wykonywały badania układu żylnego.

Lekarze specjaliści często polecają dodatkowe metody diagnostyczne, takie jak angio-TK, które mogą być pomocne w ocenie ukrytych żylaków i ewentualnych powikłań, np. zakrzepicy żył głębokich.

Skuteczna profilaktyka żylaków u osób z nadwagą i otyłością

Profilaktyka żylaków nóg u osób otyłych opiera się przede wszystkim na redukcji masy ciała i regularnym ruchu.

Podstawowe zasady profilaktyki żylaków:

• Codzienne spacery lub jazda na rowerze
• Unikanie długotrwałego siedzenia lub stania
• Zdrowa dieta ograniczająca tłuszcze i sól
• Wprowadzenie do diety produktów bogatych w błonnik i flawonoidy

Istotną rolę odgrywa także dieta ograniczająca tłuszcze nasycone oraz sól, gdyż ich nadmiar sprzyja obrzękom i dodatkowo obciąża układ krwionośny.

Warto włączyć do codziennego jadłospisu więcej błonnika, warzyw, owoców oraz produktów bogatych w flawonoidy, które wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i poprawiają ich elastyczność.

Nadmierna masa ciała może mieć związek z żylakami nóg. Pozbyć się zbędnych kilogramów warto jednak nie tylko ze względu na choroby naczyń żylnych.

Otyłość zwiększa ryzyko nie tylko tych schorzeń, ale i zawału serca, cukrzycy czy nawet chorób nowotworowych.