Przebieg leczenia wad zgryzu aparatem ortodontycznym stałym

Słowo 'ortodoncja" wywodzi się z języka greckiego i oznacza 'orthos' - czyli stały i 'odous' - czyli ząb. Współczesna ortodoncja zajmuje się diagnostyką funkcji narządu życia w wieku rozwojowym, zapobieganiem powikłaniom związanym z jego dysfunkcją  a także leczeniem zaburzeń żucia u dzieci oraz dorosłych. 

Istnieje kilka objawów, które powinny zachęcić nas do skorzystania z porady ortodonty. Wśród nich warto wymienić choćby asymetrię uśmiechu, ścieranie zębów, nadmierne odkładanie kamienia na zębach czy odsłonięcie szyjek zębowych. U dzieci warto dodatkowo zwrócić uwagę na występowanie wad wymowy, oddychanie przez usta czy szkodliwe nawyki jak ssanie smoczka. Warto pamiętać, że nieleczone wady zgryzu to nie jedynie defekt estetyczny, ale także zwiększona predyspozycja do występowania schorzeń takich jak próchnica, złamania i ukruszenia zębów czy wady wymowy. Im wcześniej rozpoczęte zostanie leczenie tym większe szanse na uniknięcie powyższych dolegliwości oraz idealny uśmiech. 

Wady zgryzu najczęściej leczy się z wykorzystaniem aparatów ortodontycznych - ruchomych oraz tych zakładanych na stałe.

Jak przebiega leczenie wad zgryzu stałym aparatem ortodontycznym?

Podczas wizyty kontrolnej przed podjęciem leczenia ortodontycznego specjalista ocenia zgryz pod kątem występowania wady zgryzu oraz wykonuje komplet badań diagnostycznych - wśród nich przede wszystkim  zdjęcie pantogramiczne, cefalometryczne oraz fotograficzne. Następnie wykonywany jest gipsowy model uzębienia pacjenta oraz niezbędnych pomiarów. Lekarz omawia także z pacjentem konieczność wyleczenia bądź usunięcia chorych zębów przed założeniem aparatu. 

Sama wizyta, podczas której zakładany jest aparat ortodontyczny, trwa około 1-2 h. Założenie aparatu jest bezbolesne jednak może być dość czasochłonne ze względu na konieczność precyzyjnego dopasowania aparatu w celu uniknięcia powstawania ewentualnych otarć czy ran. Lekarz omawia także z pacjentem sposób właściwej pielęgnacji jamy ustnej oraz aparatu. W tym celu warto zaopatrzyć się w specjalne szczoteczki, płyny i pasty, które ułatwią codzienną dbałość o higienę. Specjaliści nie zalecają stosowania  w tym celu szczoteczek elektrycznych. Pacjent zostaje także poinformowany o konieczności rezygnacji z pewnych pokarmów, które mogą przyczynić się do uszkodzenia aparatu - warto wymienić to choćby produkty bardzo twarde, oklejające zęby czy bogate w cukry (m.in. orzechy, jabłka, toffi, napoje gazowane, marchewka). Pacjent musi także nauczyć się, w jaki sposób radzić sobie z wystąpieniem ewentualnych dolegliwości, związanych z noszeniem aparatu takich jak otarcia, ból czy poluzowanie któregoś z elementów tworzących aparat. 

Bezpośrednio po założeniu aparatu ortodontycznego mogą wystąpić dolegliwości bólowe, związane z rozpoczęciem procesów korekcyjnych. Ból ten dobrze reaguje na ogólnodostępne środki przeciwbólowe.Wytyczne PTO, czyli Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego zalecają wykonywanie kontrolnych zdjęć RTG po założeniu aparatu oraz w trakcie całego procesu leczenia. W czasie leczenia ortodontycznego lekarz wyznacza terminy wizyt kontrolnych, które służą stopniowej aktywacji elementów aktywnych aparatu (czyli tych odpowiedzialnych za biomechaniczną korekcję ustawienia zębów) oraz ocenę postępów w leczeniu. Najczęściej takie wizyty odbywają się co miesiąc. 

Zdjęcie aparatu ortodontycznego następuje zwykle po około 2 latach i trwa kilkanaście minut. W tym momencie rozpoczyna się ostatni etap leczenia, który polega na utrwaleniu uzyskanych efektów - czyli tzw. retencja. Polega ona na założeniu retajnera, czyli najczęściej płytki bądź drucika na powierzchnię językową zębów. Etap ten trwa średnio dwa razy dłużej niż noszenie aparatu. 

Bibliografia: www.stomatologia.mp.pl