Mikroimplanty w stomatologii

Jedną z rewolucji w leczeniu ortodontycznym są w ostatnim czasie mikroimplanty (określane także jako mikrośruby). Dzięki nim możliwe jest znaczne skrócenie okresu leczenia ortodontycznego. Pozwalają także na skorygowanie mniejszych wad zgryzu bez wymogu założenia pełnego stałego aparatu ortodontycznego oraz na wyleczenie tych skomplikowanych wad, które wcześniej wymagały terapii chirurgiczno-ortodontycznej.

Kolejnymi zaletami mikroimplantów są: brak istotnych uszkodzeń kości, dzięki czemu można je bez problemu usunąć, gdy nie są już potrzebne. Gwarantuje to ich niewielki rozmiar (1,2–1,6 mm średnicy i 6–12 mm długości) oraz specjalna nieduża główka pozwalająca na zamontowanie na mikroimplancie ortodontycznych łuków lub systemów sił. Plusem opisywanych rozwiązań jest również możliwość osadzenia ich nawet w podniebieniu, obciążania ich zaraz po zakotwiczeniu oraz bardzo duża stabilność biomechaniczna. W praktyce nie oznacza to jednak całkowitego wyeliminowania ryzyka poluzowania lub utraty mikroimplantu.

Mikroimplanty ortodontyczne (TAD) – zastosowanie i działanie

Mikroimplanty ortodontyczne są wykorzystywane do zakotwienia tymczasowego, czyli stworzenia oparcia w trakcie leczenia ortodontycznego. Mają postać małej śruby z główką, która wystaje nieznacznie ponad poziom błony śluzowej. Z ich pomocą uzyskuje się stabilne zakotwienie (nie przemieszczają się łatwo pod naporem sił ortodontycznych), pozwalające na ruchy zębów w różnych kierunkach.

Mikroimplanty umieszcza się zazwyczaj w kości szczęki bądź żuchwy, wkręcając je w korzeniową okolicę zęba. Sam zabieg jest krótki i, dzięki miejscowemu znieczuleniu, zwykle minimalnie dolegliwy. Gdy leczenie ortodontyczne zostaje zakończone, miniśruby zostają usunięte, a miejsce po nich szybko się goi.

Skuteczność i badania

Aktualne badania wskazują, że mikroimplanty są skuteczne w redukcji oporu kostnego oraz przyspieszeniu procesu przemieszczenia zębów. Dodatkowo, rozwijająca się technologia materiałowa pozwala na ograniczenie reakcji zapalnych, co jest kluczowe dla komfortu pacjentów.

Powikłania

Choć mikroimplanty ortodontyczne są uznawane za metodę bezpieczną i mało inwazyjną, ich zastosowanie – jak każdej procedury medycznej – może wiązać się z pewnymi działaniami niepożądanymi. Większość z nich ma charakter łagodny i ustępuje samoistnie, jednak warto znać również rzadziej występujące, poważniejsze komplikacje. Świadomość możliwych powikłań ułatwia szybką reakcję oraz pozwala na bezpieczne prowadzenie leczenia.

Możliwe powikłania (występują rzadko, lecz warto je znać):

• przejściowa bolesność, obrzęk i niewielkie krwawienie po zabiegu,
• podrażnienie lub przerost błony śluzowej wokół główki śruby,
• stan zapalny tkanek miękkich wokół mikroimplantu,
• poluzowanie lub utrata stabilności mechanicznej mikroimplantu,
• uszkodzenie korzenia zęba przy nieprawidłowym umiejscowieniu,
• bardzo rzadko: perforacja zatoki szczękowej lub jamy nosowej przy nieprawidłowej lokalizacji w szczęce, złamanie śruby podczas wprowadzania lub usuwania.

Reakcje zapalne i jak im zapobiegać:

• codzienna, delikatna higiena okolicy mikroimplantu (miękka lub jednopęczkowa szczoteczka, szczoteczki międzyzębowe),
• płukanki antyseptyczne zalecone przez lekarza (np. z chlorheksydyną przez ograniczony czas),
• unikanie manipulowania palcami lub językiem przy mikroimplancie oraz unikanie urazów mechanicznych,
• regularne kontrole i profesjonalne oczyszczanie okolicy przez personel medyczny,
• niezwłoczny kontakt ze stomatologiem w razie zaczerwienienia, bólu, wysięku, nieprzyjemnego zapachu lub wyczuwalnej ruchomości mikroimplantu,
• zaprzestanie palenia tytoniu (zmniejsza ryzyko stanu zapalnego i poluzowania).

Mikroimplanty w leczeniu ortodontycznym – przebieg, diagnostyka i bezpieczeństwo

Terapia z wykorzystaniem mikroimplantów zapewnia skrócenie czasu leczenia ortodontycznego nawet o 1/3. Jest to rozwiązanie małoinwazyjne, w którym nie jest konieczna znaczna współpraca ze strony osoby leczonej, dzięki czemu da się w pełni przewidzieć efekty leczenia. Małe śruby gwarantują właściwy efekt estetyczny, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów ponoszonych na jego uzyskanie.

Ważną kwestią jest także to, iż według badań klinicznych skuteczność mikroimplantów sięga od 70 do 90% i zależy m.in. od miejsca ich umieszczenia, techniki zabiegu oraz utrzymania dobrej higieny.

Diagnostyka obrazowa i planowanie 3D

Zabieg wszczepienia mikroimplantu ortodontycznego każdorazowo musi być poprzedzony wykonaniem zdjęcia RTG. Na jego podstawie stomatolog określa stan kości (jej ilość oraz jakość), a także szczegółowe miejsce wprowadzenia implantu. W zależności od potrzeb diagnostycznych stosuje się również nowoczesne metody obrazowania, takie jak tomografia stożkowa (CBCT) do trójwymiarowej oceny przebiegu korzeni, grubości blaszki korowej i odległości od struktur anatomicznych.

Coraz częściej wykorzystuje się cyfrowe skany wewnątrzustne oraz planowanie 3D z użyciem szablonów chirurgicznych, co zwiększa precyzję umiejscowienia mikroimplantu.

Technologie diagnostyczne i planistyczne wspierające leczenie:

• zdjęcia punktowe RVG,
• pantomogram,
• cefalometria,
• CBCT (w uzasadnionych przypadkach),
• skanowanie wewnątrzustne,
• wirtualne planowanie 3D,
• indywidualne prowadnice (szablony) do bezpiecznego i przewidywalnego wprowadzenia śruby.

Kryteria kwalifikacji pacjenta do leczenia z wykorzystaniem mikroimplantów obejmują zwykle:

• dobrą higienę jamy ustnej i gotowość do przestrzegania zaleceń,
• stabilny stan przyzębia (brak aktywnych chorób dziąseł i przyzębia),
• wystarczającą ilość i jakość kości w planowanym miejscu wszczepienia oraz bezpieczną odległość od korzeni i struktur anatomicznych (oceniane w badaniach obrazowych),
• brak ogólnoustrojowych przeciwwskazań do gojenia tkanek,
• możliwość współpracy podczas leczenia ortodontycznego (regularne wizyty kontrolne),
• wiek młodzieńczy lub dorosły; decyzja o terminie wszczepienia u osób rosnących jest podejmowana indywidualnie po ocenie budowy kości i położenia korzeni.

Potencjalne przeciwwskazania i czynniki ryzyka (wymagają indywidualnej oceny):

• niekontrolowana cukrzyca, zaburzenia odporności, ciężkie choroby ogólne upośledzające gojenie,
• aktywne zapalenie w jamie ustnej, nieleczona choroba przyzębia, bardzo słaba higiena,
• niewystarczająca ilość kości lub zbyt mała odległość od korzeni,
• stosowanie leków antyresorpcyjnych (np. bisfosfoniany, denosumab) lub przebyta radioterapia w obrębie szczęk,
• intensywne palenie tytoniu,
• ciąża (ze względu na ograniczenia w wykonywaniu diagnostyki obrazowej – decyzja po konsultacji),
• rzadkie nadwrażliwości na metale – w razie podejrzenia konieczna jest konsultacja.

Higiena i kontrole po zabiegu

Po zabiegu konieczne jest szczególne dbanie o higienę jamy ustnej, co pozwoli na uniknięcie stanów zapalnych, podrażnienia tkanek miękkich czy nawet wypadnięcia implantu. Regularne wizyty kontrolne po wszczepieniu mikroimplantu są kluczowe dla monitorowania przebiegu leczenia oraz modyfikowania planu terapeutycznego w razie potrzeby. W razie wystąpienia dolegliwości (ból narastający, obrzęk, wysięk, ruchomość śruby) należy pilnie zgłosić się na kontrolę.

Integracja z innymi metodami ortodontycznymi

Integracja mikroimplantów z innymi metodami ortodontycznymi pozwala na osiągnięcie optymalnych efektów leczniczych.

Mikroimplanty ortodontyczne – zalety, wskazania i efekty

Materiałem używanym do produkcji mikroimplantów jest tytan, który jest biokompatybilny i bardzo dobrze tolerowany przez organizm; reakcje alergiczne na tytan są opisywane wyjątkowo rzadko. Czas noszenia tego implantu to zazwyczaj od jednego miesiąca do nawet roku, zależnie od wskazań specjalisty.

Mikroimplanty stosuje się m.in.:

• w sytuacji dużych braków zębowych,
• przy konieczności wyprostowania korzeni zębowych nachylonych wzdłuż łuku,
• gdy trzeba wykonać ściąganie zębów zatrzymanych do łuków zębowych.

Zaleca się je także w przypadku intruzji zębów, korygowania położenia linii pośrodkowej zębów oraz gdy trzeba zamknąć luki po usunięciu zębów z powodu wskazań ortodontycznych.

Zastosowania kliniczne

Coraz częściej mikroimplanty znajdują zastosowanie w zaawansowanych przypadkach leczenia ortodontycznego, gdzie tradycyjne metody są niewystarczające. Dzięki swojej wszechstronności oferują nowe możliwości terapeutyczne, które wcześniej były trudne do osiągnięcia. W połączeniu z nowoczesnymi technologiami diagnostycznymi, umożliwiają precyzyjne planowanie całego procesu leczenia.

Mikroimplanty są rozwiązaniem tymczasowym i zwykle utrzymują stabilność przez cały zaplanowany etap leczenia. Po ich usunięciu niewielki otwór w kości goi się samoistnie w ciągu kilku tygodni, a tkanki miękkie szybko się regenerują. Prawidłowo zaplanowane leczenie z użyciem mikroimplantów pozwala na uzyskanie przewidywalnych przemieszczeń zębów, co sprzyja stabilności efektów w dłuższej perspektywie – o ile pacjent przestrzega zaleconej retencji po zakończeniu aktywnej terapii.