Żylaki można skutecznie leczyć praktycznie na każdym etapie, także wtedy, gdy stadium choroby jest już mocno zaawansowane. Warto jednak pamiętać, że im większe żylaki, tym leczenie trudniejsze i bardziej kosztowne, a do tego rośnie ryzyko komplikacji pozabiegowych. Nie mówiąc już o tym, że zakres metod leczenia ulega zawężeniu: część technik może być wykorzystywana jedynie w leczeniu niewielkich bądź średnich żylaków. Dlatego z leczeniem nie warto czekać, a wszystkie niepokojące zmiany i objawy, takie jak uczucie ciężkości nóg, należy konsultować z lekarzem.
Warto jednak wiedzieć także, że żylakom można skutecznie zapobiegać. Oczywiście, w przypadku predyspozycji genetycznych może się okazać, że mimo profilaktyki zmiany żylne i tak się pojawią, ale nawet w takich przypadkach odpowiednie działania są w stanie opóźnić moment ich wystąpienia. Co zatem robić, by nasze żyły jak najdłużej pozostały wydolne, a nóg nie szpeciły nieestetyczne zmiany?
Styl życia a profilaktyka żylaków

Profilaktyka przeciwżylakowa nie wymaga wielkich poświęceń czy wykonywania czasochłonnych ćwiczeń. Duży wpływ na zdrowie naszych żył ma styl życia, dlatego, by zminimalizować ryzyko powstania i rozwoju choroby żylakowej, wystarczy stosować się do kilku prostych zaleceń.
Codzienne zasady profilaktyki żylaków:
- Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna (spacery, jazda na rowerze, pływanie).
- Unikanie długotrwałego stania lub siedzenia bez przerw.
- Ergonomiczne stanowisko pracy, zapewniające prawidłowe ułożenie nóg i stóp.
- Ograniczenie zakładania nogi na nogę oraz siedzenia w niewygodnych pozycjach.
- Regularne ćwiczenia nóg podczas długich podróży.
Aktywność fizyczna i ruch
Przede wszystkim warto pamiętać o odpowiedniej dawce ruchu i aktywności fizycznej – stosowanie się do tego zalecenia pomoże nie tylko zapobiegać żylakom, ale także wpłynie pozytywnie na wydolność krążeniowo-oddechową, utrzyma w ryzach wagę i zminimalizuje ryzyko występowania wielu chorób. Jeśli chodzi o profilaktykę żylaków, warto jedynie pamiętać, by unikać aktywności zwiększających ciśnienie w żyłach i powodujących duże skurcze mięśni. Warto natomiast spacerować, jeździć na rowerze, pływać.
U osób wykonujących pracę siedzącą, szczególnie ważne jest świadome planowanie codziennej rutyny. Jak zapobiegać żylakom siedząc długo? Przede wszystkim należy wstawać co najmniej raz na godzinę, wykonać kilka prostych ćwiczeń stóp i łydek oraz zadbać o ergonomiczne stanowisko pracy, z odpowiednim ustawieniem nóg i siedziska.
Ruch jest szczególnie ważny dla osób wykonujących pracę stojącą lub siedzącą: długotrwałe przebywanie w tych pozycjach utrudnia przepływ krwi w żyłach, co może prowadzić do ich niewydolności i w konsekwencji do powstawania żylaków.
Podczas długotrwałego stania warto przestępować z nogi na nogę, napinać mięśnie łydek czy stanąć od czasu do czasu na palcach, co usprawni przepływ krwi.
Do pracy siedzącej, np. w biurze, też warto się odpowiednio przygotować. Najistotniejsze jest wygodne krzesło: ciężar ciała powinien spoczywać na pośladkach, a nie na udach, a stopy powinny mieć stabilne podparcie: osoby niskie powinny pomyśleć o podnóżku.
Dieta i suplementy w profilaktyce żylaków
Drugie zalecenie bezpośrednio łączy się z pierwszym. Ryzyko powstawania żylaków rośnie wraz z każdym nadprogramowym kilogramem, obciążającym nasze nogi i zwiększającym ciśnienie w żyłach. Zwłaszcza otyłość brzuszna utrudnia przepływ krwi z nóg do serca, dlatego warto dbać o masę ciała, między innymi poprzez wprowadzenie do rozkładu dnia odpowiedniej dawki ruchu.
Rola stresu w powstawaniu żylaków
W ostatnich latach coraz więcej badań zwraca uwagę na rolę przewlekłego stresu w powstawaniu zaburzeń naczyniowych. Stres wpływa m.in. na napięcie ścian naczyń krwionośnych oraz gospodarkę hormonalną, dlatego warto wprowadzić do codzienności techniki relaksacyjne, jak medytacja, oddech przeponowy czy joga.
Suplementy wspierające profilaktykę żylaków:
- Diosmina – poprawia elastyczność naczyń.
- Hesperydyna – redukuje obrzęki i wspiera układ żylny.
Należy jednak pamiętać, że suplementy nie zastępują zmiany stylu życia ani leczenia przyczynowego.
Pierwsze objawy i czynniki ryzyka żylaków

Istotną kwestią jest również odpowiedni ubiór i obuwie. Prawidłowa praca żył utrudniona jest w bardzo obcisłych ubraniach, dlatego należy w miarę możliwości z nich zrezygnować, warto też unikać np. skarpetek z mocnym ściągaczem. Obcasy wspomagają pracę pompy mięśniowej, jednak nie powinny być wyższe niż 6 cm.
Do powstawania żylaków przyczynia się też wysoka temperatura, dlatego osoby ze skłonnościami do pękania naczynek powinny unikać gorących kąpieli i długiego przebywania w saunie.
Kiedy zgłosić się do specjalisty?
- Gdy zauważymy zmiany żylne.
- Przy ciężkości nóg, bólach czy obrzękach.
- W przypadku skurczów łydek.
Zauważając powyższe objawy warto udać się do specjalisty flebologii, który dobierze odpowiednią metodę leczenia żylaków. Obecnie dostępne są skuteczne, mało inwazyjne metody leczenia, takie jak skleroterapia, laseroterapia czy leczenie żylaków nóg parą wodną SVS, realizowane w ramach chirurgii jednego dnia.
Źródła:
- Klaudia Dambowy, "Profilaktyka choroby żylakowej podudzi"
- Wikipedia, "Varicose veins" (en.wikipedia.org)
- Dr. Ashish Airen, "Obesity & Varicose Veins: Prevention & Treatment", Airen Vascular, 2023