Usunięcie stulejki - chirurgiczne i farmakologiczne

Zgodnie z dostępnymi statystykami 90% nowo urodzonych chłopców posiada fizjologiczną stulejkę, a wraz z upływem czasu stan ten ulega następującej zmianie: pod koniec pierwszego roku życia u 50% chłopców stwierdza się niemożność odciągnięcia napletka, a pod koniec 3 roku życia odsetek ten wynosi już około 10-20% i głównie tacy chłopcy trafiają pod obserwację chirurga dziecięcego.

Renomowany podręcznik Urologii Campbella tak określa zjawisko wrodzonej stulejki i fizjologię jej zaniku:

W chwili urodzenia u większości noworodków istnieje fizjologiczna stulejka lub niemożność odciągnięcia napletka. Spowodowane jest to naturalnym zlepem między napletkiem a żołędzią. W miarę wzrostu prącia w ciągu pierwszych 3-4 lat życia pod napletkiem gromadzą się złuszczone nabłonki (mastka) oddzielając stopniowo żołądź od napletka. Powtarzające się wzwody prącia powodują, że napletek stopniowo oddziela się od żołędzi. W wieku 3 lat ok. 90% napletków daje się odprowadzić, kolejne 10% odkleja się w następnych latach życia.

Przyczyny i rozwój stulejki

Stulejka u dorosłych mężczyzn jest najczęściej postacią nabytą. Wiąże się zazwyczaj z przewlekłymi stanami zapalnymi napletka (różnego pochodzenia), alergicznymi zmianami na skórze prącia, łuszczycą czy innymi chorobami skóry.

Najczęstsze przyczyny wtórnej stulejki to:

• Słaba higiena intymna
• Nawracające epizody zapalenia żołędzi (łac. balanitis)
• Zapalenia żołędzi i napletka (łac. balanoposthitis)
• Alergiczne zmiany skórne oraz choroby skóry

Ponadto samo wystąpienie stulejki wiąże się ze znacznymi zaniedbaniami higienicznymi i kolejnymi stanami zapalnymi żołędzi i napletka. Nieleczona może być przyczyną poważnych konsekwencji dla zdrowia mężczyzny.

Udowodniono, że na podłożu stulejki mogą rozwijać się stany przedrakowe prącia, co w efekcie może również doprowadzić do nowotworu tego narządu. Może znacząco utrudniać oddawanie moczu, a w skrajnych przypadkach całkowicie uniemożliwiać mikcję.

Leczenie stulejki – farmakologiczne i chirurgiczne

Leczenie stulejki uzależnione jest od wieku pacjenta oraz od objawów towarzyszących temu schorzeniu. Można wyróżnić leczenie zachowawcze (farmakologiczne) – miejscowa aplikacja maści z glikokortykosteroidem (bethametazon, clobetasol) lub radykalne (operacyjne).

Terapia przy użyciu sterydowych maści zarezerwowana jest tylko najmłodszym pacjentom i tylko u nich wykazują dobrą skuteczność. Stosowane w leczeniu stulejki u dorosłych mężczyzn nie przynoszą pożądanych rezultatów. Zaleca się by takie leczenie rozważyć u 4-letnich chłopców z nieodprowadzalnym napletkiem, u których nie występują dodatkowe objawy związane ze stulejką.

Maść stosowana jest 2-3 razy dziennie przez 4 tygodnie. Jak mówią dostępne badania oceniające skuteczność zachowawczego leczenia stulejki u dzieci, terapia ta prowadzi do ustąpienia zwężenia napletka u około 90% badanych, a u prawie 50% doprowadziła do możności całkowitego jego odprowadzenia.

Poza skutecznością, niezaprzeczalną zaletą tej metody jest bezpieczeństwo oraz uniknięcie bólu i stresu związanego z zabiegiem operacyjnym.

Powyższe leczenie farmakologiczne zadowalające rezultaty przynosi u dzieci i w tym okresie powinno być stosowane. W przypadku rozpoznania stulejki nabytej występującej u dorosłych mężczyzn konieczne jest leczenie operacyjne.

Leczenie chirurgiczne u dorosłych

Zabieg chirurgicznego usunięcia stulejki jest postępowaniem z wyboru w przypadku dorosłych mężczyzn, u których leczenie zachowawcze nie przynosi efektu i operacja naprawcza jest jedynym skutecznym sposobem leczenia. Ponadto operacja konieczna jest bez względu na wiek w przypadku istotnych zaburzeń w oddawaniu moczu.

Zabieg chirurgiczny może obejmować:

• Proste nacięcie blaszek napletka w miejscu zwężenia
• Zszycie napletka po nacięciu
• Całkowite usunięcie napletka – obrzezanie

Powikłania i rekonwalescencja po leczeniu

Jak każda procedura chirurgiczna, także zabieg usunięcia stulejki wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Mogą to być m.in. krwawienia, zakażenia rany, obrzęk lub nadmierne bliznowacenie. Większość z nich ma jednak łagodny przebieg i ustępuje przy prawidłowej pielęgnacji pooperacyjnej.

Rekonwalescencja po zabiegu trwa zazwyczaj kilka tygodni. Pacjent powinien unikać wysiłku fizycznego, dbać o higienę miejsca operowanego oraz stosować się do zaleceń lekarza dotyczących stosowania leków przeciwbólowych i maści wspomagających gojenie.

Aktualne wytyczne podkreślają, że zastosowanie szwów rozpuszczalnych oraz nowoczesnych technik chirurgicznych skraca czas gojenia i zmniejsza ryzyko nawrotów. Powrót do pełnej aktywności seksualnej i sportowej możliwy jest zwykle po 4–6 tygodniach.