Chirurgiczne metody leczenia stulejki

Mianem stulejki (z ang. phimosis) określa się brak możliwości odprowadzenia napletka poza żołądź. U dzieci, odwrotnie niż w przypadku dorosłych, obecność stulejki zwykle nie jest związana z żadnym poważnym problemem (tzw. stulejka fizjologiczna), i - poza odpowiednimi zabiegami higienicznymi - nie wymaga interwencji lekarza. U dorosłych mężczyzn stulejka zwykle wynika z przewlekłych procesów zapalnych. W ich wyniku powstają zrosty napletka, czyli zniekształcenie i usztywnienie, które uniemożliwiają odprowadzenie go poza żołądź. Wedle danych, prezentowanych na łamach Canadian Family Physician, tylko 1% chłopców w wieku 16 lat będzie miało taki problem. Jednak inne źródła, jak The Journal of Dematologic Surgery and Oncology wskazują, że nawet połowa dorosłych mężczyzn ma problemy z częściowym, lub całkowitym odprowadzeniem napletka.

Chirurgiczne leczenie stulejki za pomocą zabiegu obrzezania chroni przed nawrotem problemu, oraz jego komplikacjami. Dzięki swojej skuteczności i prostocie zabieg ten jest techniką preferowaną przez chirurgów, a jego różne rodzaje są związane z odmiennym, końcowym efektem estetycznym. Szacuje się, że 1 na 6 mężczyzn na świecie w którymś momencie życia zostanie obrzezanych, stąd zabieg ten jest bardzo popularny.

Objawy i diagnoza stulejki

W przypadku dorosłych mężczyzn, stulejka może być skutkiem przewlekłych stanów zapalnych, infekcji bakteryjnych lub grzybiczych, a także niewłaściwej higieny intymnej. Niekiedy pojawia się jako powikłanie cukrzycy lub innych chorób ogólnoustrojowych. Może być też efektem urazów mechanicznych lub powtarzających się mikrourazów.

Objawy obejmują nie tylko trudności z odprowadzeniem napletka, ale również bóle w trakcie stosunku, trudności w oddawaniu moczu, a w zaawansowanych przypadkach – stany zapalne i nawracające infekcje dróg moczowych. Jednym z groźniejszych powikłań stulejki jest parafimoza, czyli zaklinowanie odciągniętego napletka za żołędzią, co prowadzi do jego obrzęku i niedokrwienia. Jest to stan nagły, wymagający pilnej interwencji medycznej.

Przed podjęciem leczenia stulejki konieczna jest konsultacja urologiczna. Specjalista przeprowadza badanie fizykalne i diagnostykę różnicową, aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości, takie jak zwężenie cewki moczowej, zmiany nowotworowe lub infekcje wirusowe. Właściwa diagnoza warunkuje skuteczne leczenie.

Metody leczenia stulejki

Chirurgiczne leczenie stulejki

Obrzezanie jest najczęściej wybieraną metodą leczenia stulejki. Istnieją cztery rodzaje obrzezania, które polegają na usunięciu różnej ilości skóry napletka, oraz jego blaszki wewnętrznej i zewnętrznej. Rozwiązaniem dla mężczyzn, którzy pragną zachować całkowicie funkcje penisa, a jednocześnie zminimalizować ryzyko komplikacji, jest metoda low and loose. Wycinana jest tylko niewielka część skóry oraz wewnętrzna blaszka napletka. Blizna po zabiegu zlokalizowana jest w pobliżu żołędzia, i nie jest bardzo widoczna, ponieważ częściowo zakrywa ją luźna skóra. Przeciwieństwem tego rodzaju obrzezania jest zabieg typu high and tight. Wycięta jest zewnętrzna blaszka napletka, a skóra jest bardziej napięta. Nie powoduje to jednak dyskomfortu nawet, gdy członek jest w trakcie wzwodu. Zabieg obrzezania może być bardzo bolesny, ze względu na silne unerwienie okolicy genitaliów. Dlatego wielu mężczyzn wybiera znieczulenie ogólne zamiast miejscowego.

Alternatywy dla obrzezania

Alternatywną metodą chirurgicznego leczenia stulejki jest plastyka napletka (z ang. preputioplasty). Metoda ta pozwala zachować napletek. Chociaż początkowe doświadczenia z tą techniką nie dawały obiecujących i trwałych wyników, ewolucja preputioplastyki sprawiła, że dzisiaj może ona stanowić skuteczną alternatywę dla obrzezania. Opublikowany w 2016 r. artykuł, obrazujący doświadczenia francuskich chirurgów pokazuje, że ta metoda nie tylko daje doskonałe efekty kosmetyczne, ale jej stosowanie nie wiązało się z nawrotami problemu u 90% pacjentów. Wyniki ankiety, przeprowadzonej wśród pacjentów, opublikowane na łamach Urology, ujawniają, że blisko 3/4 pacjentów było bardzo zadowolonych z rezultatu zabiegu, i podobna liczba osób poleciłaby go znajomym. Plastyka napletka to realna alternatywa dla obrzezania.

Inną metodą dla mężczyzn, którzy chcą uniknąć klasycznego obrzezania, jest użycie urządzenia Shang Ring. Technologia została opracowana w Chinach, gdzie problem stulejki występuje częściej niż w naszych warunkach. Metoda ta jest mniej bolesna, nie wymaga zakładania szwów i opatrunków, a krwawienie jest minimalne. W 2015 r. metoda ta została zatwierdzona przez WHO, jednak nie jest obecnie dostępna w Polsce.

Nowoczesne metody leczenia stulejki

W ostatnich latach rośnie zainteresowanie nieinwazyjnymi metodami leczenia stulejki. U pacjentów z łagodniejszymi formami choroby możliwe jest zastosowanie terapii farmakologicznej, w tym kremów sterydowych (np. z betametazonem), które zmniejszają stan zapalny i zwiększają elastyczność napletka. Leczenie takie wymaga jednak systematycznego stosowania i kontroli. Leczenie stulejki bez operacji jest możliwe tylko w wybranych przypadkach i wymaga współpracy pacjenta z lekarzem.

Nowe badania wskazują także na skuteczność terapii laserowej w leczeniu stulejki, szczególnie u pacjentów, którzy obawiają się klasycznych interwencji chirurgicznych. Lasery CO2 pozwalają na precyzyjne przecięcie zwężonego pierścienia napletka, minimalizując ryzyko krwawień i infekcji. Mimo że metoda ta nie jest jeszcze szeroko dostępna, zyskuje na popularności w Europie.

Rekonwalescencja i powikłania po leczeniu

Okres rekonwalescencji po zabiegu trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni. W tym czasie pacjent powinien unikać wysiłku fizycznego i kontaktów seksualnych oraz przestrzegać zaleceń dotyczących higieny. W większości przypadków powrót do codziennej aktywności możliwy jest już po tygodniu, choć pełne wygojenie może potrwać dłużej.

Do najczęstszych powikłań po operacjach należą:

• zakażenie rany operacyjnej;
• krwawienie lub przedłużające się sączenie z rany;
• zrosty lub blizny powodujące dyskomfort;
• niewielka asymetria kosmetyczna;
• nadwrażliwość żołędzi, szczególnie po obrzezaniu.

Pacjent powinien zostać poinformowany o konieczności zachowania właściwej higieny miejsc intymnych po zabiegu, w tym regularnego przemywania rany, unikania drażniących kosmetyków oraz obserwacji objawów infekcji. Edukacja pacjenta ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania powikłaniom i nawrotom.

Efekty estetyczne i funkcjonalne zależą od wybranej metody oraz doświadczenia operatora. W przypadku obrzezania najczęściej dochodzi do trwałego rozwiązania problemu stulejki, ale u niektórych pacjentów może pojawić się nadwrażliwość żołędzi, szczególnie w pierwszych miesiącach po zabiegu. Plastyka napletka wiąże się z mniejszą ingerencją i zachowaniem większej części napletka, jednak ryzyko nawrotu może być wyższe. Dzięki nowoczesnym metodom znieczulenia, większość pacjentów nie odczuwa bólu podczas samego zabiegu, choć dyskomfort może wystąpić w okresie gojenia.