Badania rezonansem magnetycznym

MRI (Magnetic Resonance Imaging), MR, NMR, RM – wszystkie te skróty odnoszą się do obrazowania za pomocą rezonansu magnetycznego. Metoda ta wykorzystuje zjawisko jądrowego rezonansu magnetycznego. W skrócie polega to na wysyłaniu przez aparat do badania MRI silnego pola magnetycznego do tkanek ciała ludzkiego. Powoduje to reakcję atomów wodoru wchodzących w skład wody z komórek organizmu i ich odpowiednie ustawienie, uwarunkowane kierunkiem działania linii pola magnetycznego. Reakcja ta jest następnie odbierana i rozkodowywana przez odpowiednie detektory, a potem przekształcana na obraz na ekranie komputera.

Niewątpliwą zaletą tego sposobu obrazowania jest zastosowanie nieszkodliwego rodzaju promieniowania, które zapewnia pacjentowi maksymalne bezpieczeństwo.

Krótka historia badań MRI

Rozwój obrazowania metodą rezonansu magnetycznego zapoczątkował amerykański chemik Paul Christian Lauterbur, który w 1971 roku zaprezentował swoje odkrycie. Jego osiągnięcie było jednak poprzedzone opisaniem niemal 20 lat wcześniej podstaw fizycznych odpowiedzialnych za reakcję tkanek na promieniowanie magnetyczne. Sukces Lauterbura odbił się szerokim echem wśród ówczesnych naukowców, którzy rozumieli jak olbrzymi potencjał leży w nowo powstałej metodzie. W 1980 roku szkocki zespół wykrył u pacjenta guza wątroby, potwierdzając w ten sposób wartość nowo powstałej techniki obrazowania.

Przez lata wielu naukowców różnych narodowości prowadziło własne badania, prowadzące w konsekwencji do dynamicznego rozwoju rezonansu magnetycznego. Lepsze zrozumienie podstaw fizycznych (zwłaszcza subatomowej) oraz postęp technik komputerowych  złożyły się na dynamiczny rozwój obrazowania metodą rezonansu magnetycznego. Badania z zakresu diagnostyki rezonansem magnetycznym zostały uhonorowane Nagrodą Nobla, przyznaną w 2003 roku Paulowi C. Lauterburowi oraz profesorowi fizyki sir Peterowi Mansfieldowi, który opracował podstawy matematyczne znacznie skracające czas otrzymywania obrazów.

Dzięki wielodziedzinowemu postępowi dzisiejsza medycyna może pochwalić się możliwością uzyskiwania obrazów narządów we wszystkich płaszczyznach ciała. Ciągły progres technologiczny umożliwia odwzorowywanie tkanek z fenomenalną rozdzielczością (dokładnością wyświetlania szczegółów), dzięki czemu mamy możliwość wcześniejszego wykrycia nawet bardzo drobnych zmian chorobowych, a co za tym idzie, wcześniejszego wdrożenia niezbędnego leczenia i uzyskania lepszych efektów terapeutycznych.

Badania rezonansem magnetycznym we współczesnej praktyce klinicznej

Współcześnie trudno wyobrazić sobie duży ośrodek medyczny bez własnego aparatu MRI. Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego jest obecnie wykorzystywane przez specjalistów z prawie wszystkich gałęzi medycyny. Jest używane przede wszystkim do oceny stanu narządów miękkich (np. wątroby) oraz narządów osłoniętych przez struktury kostne (np. mózgu, serca). MRI umożliwia diagnostykę narządów jamy brzusznej i miednicy (wykrycie guzów, zapaleń, zaburzeń metabolicznych). Ułatwia różnicowanie zmian w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (mózgu i rdzenia kręgowego), takich jak guzy, nacieki zapalne, infekcje czy wady wrodzone. Dodatkowo pozwala na wykrycie różnorodnych chorób np. stwardnienia rozsianego czy demencji starczej.

Rezonans magnetyczny znalazł swoje zastosowanie również w diagnostyce chorób układu krążenia. Umożliwia wykrycie wad wrodzonych serca czy kardiomiopatii oraz ocenę krążenia w wielu narządach ciała człowieka (z zastosowaniem kontrastu – środka cieniującego, pozwalającego na obrazowanie naczyń). MRI okazał się niezbędny również w ewaluacji stanu układu kostno-szkieletowego, ułatwiając diagnostykę deformacji stawów czy zmian zapalnych. Ze względu na wysoki poziom bezpieczeństwa rezonansem magnetycznym można także prowadzić diagnostykę płodu w czasie ciąży, poszukując różnych nieprawidłowości, szczególnie mózgowych.

Z całym przekonaniem można stwierdzić, że wraz z rozwojem medycyny zarówno ilość wskazań do diagnostyki metodą MRI, jak i jakość otrzymywanych obrazów będą się systematycznie zwiększać.

Źródła: Magnetic Resonance Imaging - Mr Richard McIntyre, Prof Stacy Goergen, insideradiology.com; MRI - Dr Jeremy Jones et al.